Persian
Language
Geographical Research is Published in Persian Fulltext.
دوره 40، شماره 1 - ( 1404 )
جلد 40 شماره 1 صفحات 1013-1001 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1404/2/20 | پذیرش: 1404/3/7 | انتشار: 1404/2/1
دریافت: 1404/2/20 | پذیرش: 1404/3/7 | انتشار: 1404/2/1
How to cite this article
aryanpooya M, pazhouhan I. Environmental Capability Assessment of the Arasbaran Forests for Ecotourism Development Using the Multi-Criteria Evaluation (MCE) Model. GeoRes 2025; 40 (1) :1001-1013
URL: http://georesearch.ir/article-1-1710-fa.html
URL: http://georesearch.ir/article-1-1710-fa.html
آرین پویا مهدی، پژوهان ایمان. ارزیابی توان محیط‌زیستی جنگل‌های ارسباران برای توسعه اکوتوریسم با استفاده از مدل ارزیابی چندمعیاره (MCE). فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی. 1404; 40 (1) :1001-1013
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rights and permissions
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Authors
مهدی آرین پویا1، ایمان پژوهان*2
1- گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
2- گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران ،Imanpazhouhan@gmail.com
2- گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران ،
چکیده (40 مشاهده)
اهداف و زمینه ها: منطقه حفاظت‌شده ارسباران با پوشش جنگلی بالغ بر ۶۵٪ و تنوع زیستی بالا، یکی از زیست‌بوم‌های ارزشمند ایران محسوب می‌شود. روند تخریب فزاینده آن، ضرورت مدیریت پایدار و ارزیابی محیط‌زیستی را نمایان ساخته است. هدف این پژوهش، ارزیابی توان محیط‌زیستی جنگل‌های ارسباران برای توسعه اکوتوریسم به‌عنوان راهبردی در راستای حفاظت محیط‌زیست و ارتقاء معیشت جوامع محلی می‌باشد.
روش شناسی: در ابتدا شاخص‌های مؤثر با روش دلفی شناسایی شدند. سپس نقشه‌های معیارها در محیط GIS رقومی‌سازی و به روش فازی نرمال‌سازی گردیدند. با بهره‌گیری از مدل ارزیابی چندمعیاره (MCE) و ترکیب خطی وزنی (WLC)، اولویت‌بندی و پهنه‌بندی منطقه با رویکرد اکوتوریسم انجام شد.
یافته ها: نتایج نشان داد معیار «محیط فیزیکی» با وزن 0.579 بیشترین اهمیت را دارد، در حالی که معیارهای «محیط زیستی» (0.251) و «محیط زیربنایی» (0.168) در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در میان زیرمعیارهای فیزیکی، شیب (0.144)، خاک (0.136) و فاصله تا رودخانه (0.135) دارای بالاترین وزن بودند. فاصله تا مناطق حفاظت‌شده (0.522) نیز مهم‌ترین زیرمعیار زیستی شناخته شد. در محیط زیربنایی، کاربری اراضی (0.41) و فاصله تا روستا (0.121) به‌ترتیب بیشترین و کمترین وزن را کسب کردند. پهنه‌بندی نهایی نشان داد که تنها 14٪ منطقه در طبقه «کاملاً مناسب»، 23٪ در طبقه «نسبتاً مناسب» و 63٪ فاقد توان برای اکوتوریسم هستند.
نتیجه گیری: با توجه به ظرفیت بالای طبیعی منطقه و فقدان بهره‌برداری چوب، توسعه زیرساخت‌های دسترسی و استفاده هدفمند از توان محیط‌زیستی می‌تواند زمینه‌ساز توسعه پایدار گردشگری و حفاظت بلندمدت از جنگل‌های ارسباران باشد.
روش شناسی: در ابتدا شاخص‌های مؤثر با روش دلفی شناسایی شدند. سپس نقشه‌های معیارها در محیط GIS رقومی‌سازی و به روش فازی نرمال‌سازی گردیدند. با بهره‌گیری از مدل ارزیابی چندمعیاره (MCE) و ترکیب خطی وزنی (WLC)، اولویت‌بندی و پهنه‌بندی منطقه با رویکرد اکوتوریسم انجام شد.
یافته ها: نتایج نشان داد معیار «محیط فیزیکی» با وزن 0.579 بیشترین اهمیت را دارد، در حالی که معیارهای «محیط زیستی» (0.251) و «محیط زیربنایی» (0.168) در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در میان زیرمعیارهای فیزیکی، شیب (0.144)، خاک (0.136) و فاصله تا رودخانه (0.135) دارای بالاترین وزن بودند. فاصله تا مناطق حفاظت‌شده (0.522) نیز مهم‌ترین زیرمعیار زیستی شناخته شد. در محیط زیربنایی، کاربری اراضی (0.41) و فاصله تا روستا (0.121) به‌ترتیب بیشترین و کمترین وزن را کسب کردند. پهنه‌بندی نهایی نشان داد که تنها 14٪ منطقه در طبقه «کاملاً مناسب»، 23٪ در طبقه «نسبتاً مناسب» و 63٪ فاقد توان برای اکوتوریسم هستند.
نتیجه گیری: با توجه به ظرفیت بالای طبیعی منطقه و فقدان بهره‌برداری چوب، توسعه زیرساخت‌های دسترسی و استفاده هدفمند از توان محیط‌زیستی می‌تواند زمینه‌ساز توسعه پایدار گردشگری و حفاظت بلندمدت از جنگل‌های ارسباران باشد.
واژه‌های کلیدی: