Persian
Language
Geographical Research is Published in Persian Fulltext.
دوره 37، شماره 4 - ( 1401 )
جلد 37 شماره 4 صفحات 527-517 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1401/6/16 | پذیرش: 1401/8/20 | انتشار: 1401/8/10
دریافت: 1401/6/16 | پذیرش: 1401/8/20 | انتشار: 1401/8/10
How to cite this article
Akbari A, Eskandari Sani M, Esmaeilnezhad M. Effective Indicators on the Realization of Land Use Pattern and Future Expansion of Zahedan Urban Areas in its Comprehensive Development Plan. GeoRes 2022; 37 (4) :517-527
URL: http://georesearch.ir/article-1-1393-fa.html
URL: http://georesearch.ir/article-1-1393-fa.html
اکبری عطااله، اسکندری ثانی محمد، اسماعیل نژاد مرتضی. شاخص‌های موثر بر تحقق الگوی کاربری زمین و گسترش آتی محدوده‌های شهری زاهدان در طرح توسعه جامع شهر. فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی. 1401; 37 (4) :517-527
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rights and permissions
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Authors
عطااله اکبری1، محمد اسکندری ثانی*2، مرتضی اسماعیل نژاد2
1- گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
2- گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
2- گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
چکیده (1256 مشاهده)
اهداف: طرح‌های جامع برای توسعه کالبدی موزون شهرها تهیه می‌شوند اما به دلیل مشکلات معمولاً در دستیابی به اهداف خود ناکامند. در پژوهش حاضر میزان تحقق الگوی کاربری زمین و ارتباط آن با رشد محدوده شهر زاهدان تهیه شد.
روش‌شناسی: این پژوهش کاربردی در سال ۱۴۰۰ در شهر زاهدان انجام شد. لیست شاخص‌های موثر با استفاده از سنجش نظرات کارشناسی و تعیین ضریب اهمیت (AHP) تهیه شد. در این زمینه، ۱۸ کارشناس با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شد. روند رشد مطلوب شهری در ۱۴۰۰-۱۳۸۰ با استفاده از همپوشانی شاخص‌های موثر در محیط GIS بررسی شد. شاخص‌های موثر بر تحقق الگوی کاربری زمین با استفاده از سنجش نظرات کارشناسی تهیه و ضریب اهمیت و وزن هر یک به ترتیب از طریق مدل AHP و ANP محاسبه و در نرم‌افزار BSC Designer ارزیابی نهایی انجام شد. پیش‌بینی روند رشد شهر تا سال ۱۴۵۰ با استفاده از تجزیه و تحلیل داده‌های مکانی در ArcGIS و مدل SLEUTH انجام شد.
یافته‌ها: محدودیت رشد مطلوب شهری بر مبنای شاخص‌ها در محدوده‌هایی از شمال و شرق حوزه مشاهده شد که وجود موانع در بخش‌هایی از غرب، جنوب و شرق زاهدان بر این محدودیت دامن زده است. ابعاد کالبدی (۲۸/۴۹%) و اجتماعی (۲۶/۳۲%) به ترتیب، بیشترین و کمترین توسعه در الگوی کاربری اراضی را داشته‌اند. تحقق الگوی کاربری کمتر از حد متوسط (۸۶/۴۱%) ارزیابی شد. شهر زاهدان بر اساس رشد ارگانیک و گرایش به جاده به صورت لبه‌ای توسعه‌یافته و رشد آتی شهر به صورت درونی و سپس در کناره‌های بافت موجود خواهد بود.
نتیجه‌گیری: طرح جامع شهر زاهدان کمتر از ۵۰% تحقق یافته است. این امر را می‌توان ناشی از فقدان ابزارهای قانونی و در نظر نگرفتن توسعه ابعاد موثر دانست. این موارد باید با استفاده از مشارکت گروه‌های ذی‌نفع و ذی‌نفوذ در طرح‌ها برطرف شود تا طرح‌های شهری به تحقق بیشتری دست یابند.
روش‌شناسی: این پژوهش کاربردی در سال ۱۴۰۰ در شهر زاهدان انجام شد. لیست شاخص‌های موثر با استفاده از سنجش نظرات کارشناسی و تعیین ضریب اهمیت (AHP) تهیه شد. در این زمینه، ۱۸ کارشناس با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شد. روند رشد مطلوب شهری در ۱۴۰۰-۱۳۸۰ با استفاده از همپوشانی شاخص‌های موثر در محیط GIS بررسی شد. شاخص‌های موثر بر تحقق الگوی کاربری زمین با استفاده از سنجش نظرات کارشناسی تهیه و ضریب اهمیت و وزن هر یک به ترتیب از طریق مدل AHP و ANP محاسبه و در نرم‌افزار BSC Designer ارزیابی نهایی انجام شد. پیش‌بینی روند رشد شهر تا سال ۱۴۵۰ با استفاده از تجزیه و تحلیل داده‌های مکانی در ArcGIS و مدل SLEUTH انجام شد.
یافته‌ها: محدودیت رشد مطلوب شهری بر مبنای شاخص‌ها در محدوده‌هایی از شمال و شرق حوزه مشاهده شد که وجود موانع در بخش‌هایی از غرب، جنوب و شرق زاهدان بر این محدودیت دامن زده است. ابعاد کالبدی (۲۸/۴۹%) و اجتماعی (۲۶/۳۲%) به ترتیب، بیشترین و کمترین توسعه در الگوی کاربری اراضی را داشته‌اند. تحقق الگوی کاربری کمتر از حد متوسط (۸۶/۴۱%) ارزیابی شد. شهر زاهدان بر اساس رشد ارگانیک و گرایش به جاده به صورت لبه‌ای توسعه‌یافته و رشد آتی شهر به صورت درونی و سپس در کناره‌های بافت موجود خواهد بود.
نتیجه‌گیری: طرح جامع شهر زاهدان کمتر از ۵۰% تحقق یافته است. این امر را می‌توان ناشی از فقدان ابزارهای قانونی و در نظر نگرفتن توسعه ابعاد موثر دانست. این موارد باید با استفاده از مشارکت گروه‌های ذی‌نفع و ذی‌نفوذ در طرح‌ها برطرف شود تا طرح‌های شهری به تحقق بیشتری دست یابند.
واژه‌های کلیدی: