Persian
Language
Geographical Research is Published in Persian Fulltext.
دوره 34، شماره 1 - ( 1397 )
جلد 34 شماره 1 صفحات 152-143 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1397/4/20 | پذیرش: 1397/11/17 | انتشار: 1397/12/26
دریافت: 1397/4/20 | پذیرش: 1397/11/17 | انتشار: 1397/12/26
How to cite this article
sepidnameh H. Archaeological Research on the Location Determination, Development and Destruction of Ziz city. GeoRes 2019; 34 (1) :143-152
URL: http://georesearch.ir/article-1-551-fa.html
URL: http://georesearch.ir/article-1-551-fa.html
سپیدنامه حسین. پژوهشی باستان شناختی بر مکانیابی، تکوین و نابودی شهر زیز. فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی. 1397; 34 (1) :143-152
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rights and permissions
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Authors
حسین سپیدنامه*
گروه باستان شناسی، دانشکده مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران ، h_sapid@yahoo.com
چکیده (3768 مشاهده)
مقدمه: به رغم پیشینه طولانی شهر و شهرنشینی در ایران، به روند شهرنشینی در مناطق کوهستانی مانند کوهگیلویه، کمتر توجه شده است. بر اساس منابع تاریخی، منطقه کوهگیلویه در آغاز دوره اسلامی شاهد پیدایش شهر زیز در ناحیهی جغرافیایی میان اَرجان و سمیرم بوده است که پس از چند سده از شکلگیری آن، در سده ششم هـ.ق، به کلی ویران شد.
اهداف: تعیین موقعیت و جایگاه شهر زیز، شناسایی دوره حیات و علل شکلگیری و ویرانی آن، از اهداف این پژوهش است.
مواد و روش‌ها: روش پژوهش توصیفی–تاریخی با رویکرد باستانشناسی تاریخی است. بنابراین، در این پژوهش، موقعیت زیز و علل تکوین آن، با بررسی منابع تاریخی و جغرافیایی مکتوب و بهرهگیری از مطالعات میدانی و یافته‌های باستانشناختی، مورد تحلیل قرار گرفته است.
نتیجه‌گیری: بر اساس منابع تاریخی و جغرافیایی دوره اسلامی و مطالعات باستانشناختی، جایگاه شهر زیز در دامنه کوه "دَمَه" در محوطه تاریخی زیزنسه دهستان زیزی شهرستان بویراحمد است. شواهد موجود از جمله سفال، سکه، آثار معماری به جای مانده و نیز منابع تاریخی، گویای سکونت در این شهر و رونق آن طی سدههای دوم تا ششم هـ .ق است. مهمترین دلیل شکلگیری زیز را میتوان در دارا بودن یک مرکز سیاسی- اداری برای یکی از رستاقهای کوره اَرجان موسوم به "رون"، قرارگیری بر مسیر ارتباطی اَرجان به سمیرم و اصفهان، و سپس زیست‌بوم غنی برای کشاورزی و دامپروری منطقه دانست. چنین مینماید که حملات طولانی مدت اسماعیلیان نزاری در سده پنجم هـجری به این شهر، موجب ویران شدن آن گردیده است.
واژه‌های کلیدی:
فهرست منابع
1. Alamdari K (2009). Report of the first chapter on the Ancient Studies of Northern Boyer Ahmad (Volume II), Yasouj: Kohgiluyeh and Boyerahmad Cultural Heritage, Tourism and Tourism Organization (Unpublished). [Persian]
2. Azadi A (2008). Report of the first chapter of Kohgiluyeh regional archaeological research. Tehran: Archaeological Research Center (unpublished). [Persian]
3. Estakhri, AIE (2018). Mamalek and Masalek, Testari M, Translator, 2nd Edition, Tehran: Sokhan publication. [Persian]
4. Gaubeh H (1998). Arjan and Kohgiluyeh from Arabs, conquest to the end of the Safavid period. Farhudi S, Translator, 2nd Edition, Tehran: Printing and Publishing Organization of the National Artifacts. [Persian]
5. Gharachanlou H, Rahnamaee MT, Jodaki H (2011). Historical Geography: Alignment of time and field, Book of the Month of History and Geography. 163:8-13. [Persian]
6. Ghezelbash E, Parviz A (2013). Kombus Bonary: An Islamic Settlement in the Southern Zagros, Archaeological studies. 5(2):113-128. [Persian]
7. Hodgson M (2001). Ismaili sect, Badrei F, Translator. Third Edition, Tehran: Amozesh-Enghelab-Eslami Publication, P; 500. [Persian]
8. Hosseini Fasaei H (2003). Naseri's Farsnameh, Third Edition, Tehran: Amir Kabir Publication. [Persian]
9. Balkhi I (2007). Farsnameh, First Edition, Tehran: Asatir Publication. [Persian]
10. Ibn Hauqel (1966). Sourat al-Arz, Shoar J, Translator. Tehran, Bonyad-e Farhang-e Iran. [Persian]
11. Jones M, Jones R, Woods M, Whitehead M, Dixon D, Hannah M (2004). An introduction to politiIcal Geography: Space, place and politics, 2nd Edition, New York: Routledge Publication. [DOI:10.4324/9780203626979]
12. Karimi B (1957). Ancient Rotes of the Old Capitals of Western Iran, Tehran: Bank Melli Iran. [Persian]
13. Khalidian S, Karimian H, Pourahmad A, Mazaherian H (2016). The Spatial Pattern of Iranian Old Cities in the Transition from the Sassanid to the Islamic Period. Archaeological studies. 8(2):35-52. [Persian]
14. Labbaf- Khaniki M (2010). Historical Archaeology: Principles and Capabilities. Modares Archaeological Reaserch. 2(3):2-7. [Persian]
15. Majidi, NM (2013). History and Geography of Kohgiluyeh and BoyerAhmad, First Edition, Tehran: Aron Publications. P; 874. [Persian]
16. Moghaddasi AM (2006). Ahsan Al-Taghasim Fi Marefat Al-Aghalim, Monzavi AN, Translator. 2nd Edition. Tehran: Komesh Publication. [Persian]
17. Mohamadifar Y (2005). Historical Geography of the Central Zagros in the pre-Islamic period. Payam Bastanshenas. 4:81-92. [Persian]
18. Moradi E (2014). Location of Marhashi on the Basis of Historical and Archaeological Data, Archaeological studies, 6(1):99-110.
19. Mortezai M, Farhani A (2010). An Archaeololigical study on the Location of the Ancient City of Veymeh
20. or Deymeh, Archaeological studies. 1(2):103-120. [Persian]
21. Mostofi H (1957). Nozhat Al-Gholoub, Compiled by Mohammad Dabir Siaghi, Tehran: Tahouri Library. [Persian]
22. Orsner CE (1998). The Archaeology of the African Diaspora, Annual Review of Anthropology, 27:63-82. [DOI:10.1146/annurev.anthro.27.1.63]
23. Rajabi N (2015). Archaeological Findings, Second Chapter: Exploring Madabad Region A. Marvdasht, Iran's Archeology. 9(5):175-194. [Persian]
24. Schwartz P (2003), Historical Geography of Persia, Jahandari K, Translator. 2nd Edition. Tehran: Cultural Heritage Society. [Persian]
25. Murray T (2001). Encyclopedia of Archaeology: History and Discoveries, Third Edition. pp. 623-630.
26. Sepidnameh H, Khaledi S (2013). Historical Geographical Kohgiluyeh and boyerahmad. Proceeding of the First National Archaeological Conference of Iran. The University of Birjand. [Persian]
27. Sepidnameh H, Salehi Kakhki A, Azadi A (2015). Investigating the external routes of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad during the Islamic era. Athar. 33(59):44-64. [Persian]
28. Sepidnameh H, Salehi Kakhki A, Azadi A (2016). Preliminary research on the economic aspect of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad during Islamic era based on archaeological evidence and historical sources, Payam e Bastanshenas. 12(23):103-122. [Persian]
29. Sepidnameh H, Salehi Kakhki A (2016). Kohgiluyeh nomadic habitats in the islamic period (case study of deliyasir), Humanistic Researches, Iran. 6(2):155-177. [Persian]
30. Sepidnameh H, Salehi Kakhki A (2018). The Significance of Kohgiluyeh in Maritime Trade Prosperity of the Silk Road in the Islamic Period, The third National Archaeological Conference and Conservation along the Silk Road abstracts, Tehran: Research Institute of Cultural Heritage & Tourism, pp.122-124.
31. Shahidi Marnani N, Ghayumi Bid Hendi M (2013). Cultural Historical Approach and its Feasibility and Benefits in study of the Architectur of Iran, Cultural History studies. 5(17):87-107. [Persian]
32. Siahpour K (2013). Gilooyeh clan and their social political role in Abbasids period (2nd and 3rd centuries). Iranian Studies. 2(1):83-103. [Persian]
33. Sumner W, Whitcomb D (1999). Islamic Settlement and Chronology in Fars: an Archaeological perspective. Iranica Antiqua. 34:310-324. [DOI:10.2143/IA.34.0.519117]
34. Yaghmayi E (1994). Tang-e Takab Behbahan and Dezhmahtabi Caravanserai. Cultural Heritage. 12:236-244. [Persian]
35. Hamwi Y (1995). Mojaem al-Baladan, Beirut: Darsader Publications. [Arabic]
36. Yousefifar Sh (2010). Patterns of urbanization and urbanization in Iranian history. Iran History. 64(5):145-170. [Persian]
37. Zarei ME, Noruzi AA (2016). The Livelihood patterns of Iran's South-western Cities in Texts of Islamic Period (10th- 15th A.D). Historical Research. 8(2):1-20. [Persian]