Persian
Language
Geographical Research is Published in Persian Fulltext.
دوره 32، شماره 4 - ( 1396 )
جلد 32 شماره 4 صفحات 46-30 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1396/4/23 | پذیرش: 1396/8/30 | انتشار: 1396/12/25
دریافت: 1396/4/23 | پذیرش: 1396/8/30 | انتشار: 1396/12/25
How to cite this article
Mehrvarz S, Khakpor B, Rahnama M R. Pathology of Public Participation in Renovation and Improvement of Urban Structure in Abkouh Neighborhood in Mashhad. GeoRes 2018; 32 (4) :30-46
URL: http://georesearch.ir/article-1-364-fa.html
URL: http://georesearch.ir/article-1-364-fa.html
مهرورز ستاره، خاکپور براتعلی، رهنما محمد رحیم. آسیب‌شناسی مشارکت مردمی در نوسازی و بهسازی بافت محله آبکوه شهر مشهد. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. 1396; 32 (4) :30-46
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rights and permissions
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Authors
ستاره مهرورز*1، براتعلی خاکپور2، محمد رحیم رهنما2
1- گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران ، mehrvarz2002@yahoo.com
2- گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2- گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
چکیده (5716 مشاهده)
گذر زمان و تجربیات به‌دست‌آمده از اقدامات مختلف بهسازی و نوسازی در شهرها و کشورهای مختلف، نشان داده است که روند بهسازی و نوسازی بدون مشارکت مردمی و عدم‌مداخله آنان، نمی‌تواند به نتیجه مطلوب بیانجامد و ضروری است در این امر، مشارکت مردمی و نقش و جایگاه آنان در فرآیندهای مربوطه، مدنظر قرار گیرد. در این پژوهش، برای بررسی موضوع مشارکت مردم در بهسازی و نوسازی بافت محله آبکوه کلان‌شهر مشهد، و شناخت واقع‌بینانه از وضعیت موجود، از تکنیک سوات[1] و شناسایی نقاط قوت، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای مشارکت مردمی، استفاده گردید. اطلاعات از طریق سؤالات باز و از طریق مصاحبه با 20 نفر از کارشناسان و خبرگان، گردآوری گردیده است. نتایج بررسی نشان داد که گرچه در این محله، فرصت‌های زیادی همچون «موافقت با اجرای طرح در محله در صورت مشارکت مردمی»، «بالا بودن مشارکت غیررسمی در محله (فعالیت شورای محله، سطح بالای مشارکت در امور مذهبی و خیریه و ...)، «وجود حس مشارکت در درون محله»، «تعلق مکانی جمعیت ساکن و تمایل به ادامه سکونت در محله» و «توجه به رویکرد مشارکت مردمی در طرح تهیه‌شده» و ... وجود دارد، اما در کنار آن، نقطه‌ضعف‌های مختلف موجود در محله مانند «عدم تدوین سازوکار و شیوه‌های مناسب و نهادهای مشارکتی»، «تعدد سازمان‌های متولی موضوع (آستان قدس، سازمان اوقاف، شهرداری و ...) و نبودن مدیریت یکپارچه در اجرای طرح»، «مشکلات مالی خانوارها در محدوده و پایین بودن سطح درآمدها»، «عدم اعتماد به مسئولین و احساس ترس از مشارکت رسمی» و «عدم حمایت دولتی و قانونی از تشکل‌ها و شوراهای محلی» و غیره سبب شده است که نتیجه مطلوب در این زمینه حاصل نگردد. در این راستا، راهبردهای مختلفی جهت افزایش مشارکت مردم در طرح ارائه گردیده است. لازم است مدیران و مسئولین طرح، به مشارکت واقعی ساکنان توجه بیشتری نمایند و متناسب با شرایط و ویژگی‌های ساکنان بافت، سازوکارها و الزامات مشارکت مردمی را در اجرای طرح فراهم آورند.
[1]SWOT
واژه‌های کلیدی:
فهرست منابع
1. اسدیان، فریده، سیاحی، زهرا (1390)، نقش الگوی مشارکت مردمی در نوسازی بافت فرسوده شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، نمونه موردی محله عامری اهواز، فصلنامه آمایش محیط، شماره 12، صص 163-139.
2. امیر احمدی، رحمت‌الله، نوابخش، مهرداد، زنجانی، حبیب الله (1395)، بررسی نقش سرمایه فرهنگی اجتماعی بر مشارکت شهروندان در نوسازی بافت‌های فرسوده شهری، مطالعه موردی شهر مشهد، دو فصلنامه پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، شماره ۸، صص 143-123.
3. امینی، یوسف، امینی، محمد (1395)، بررسی عوامل اقتصادی- اجتماعی و زمینه‌ای مؤثر بر میزان مشارکت شهروندان در حوزه امور شهری مرتبط با شهرداری، فصلنامه توسعه اجتماعی، دوره 11، شماره 2، صص 198-179.
4. آقا صفری، عارف، حاتمی نژاد، سید حسین، پوراحمد، احمد، کلانتری خلیل‌آبادی، حسین، منصور نژاد، هانی، دانش، جابر، ابراهیمی کارگر، سعید رضا (1391)، راهبردهای نوسازی بافت فرسوده شهری تهران با استفاده از تکنیک AIDA، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره 8، صص 50-37.
5. پاکزاد، جهانشاه (۱۳۸۶)، سیر اندیشه‌ها در شهرسازی، تهران، انتشارات شهرهای جدید.
6. پوراحمد، احمد، حبیبی، کیومرث، کشاورز، مهناز(۱۳۸۹)، سیر تحول مفهوم شناسی بازآفرینی شهری به‌عنوان رویکردی نو در بافت‌های فرسوده شهری، فصلنامه شهر ایرانی اسلامی، شماره 1، صص 92-73.
7. پور جعفر، محمدرضا (۱۳۸۸)، مبانی بهسازی و نوسازی بافت قدیم شهرها، چاپ اول، تهران انتشارات پیام.
8. جهانشاهی، محمدحسین ( 1382)، بافت فرسوده و مسئله ساخت‌وساز شهری، مجله منظر شهری، شماره 4.
9. حبیبی، سید محسن، مقصودی، ملیحه (۱۳۸۶)، مرمت شهری، تهران، دانشگاه تهران.
10. حبیبی، کیومرث، پوراحمد، احمد، مشکینی، ابوالفضل (1386)، بهسازی و نوسازی بافت‌های کهن شهری، نشر انتخاب، تهران.
11. دانشمند، فتانه، نظریان، اصغر (1389)، تقویت روحیه شهروندی در مدیریت کلان‌شهرها نمونه موردی همدان، فصلنامه جغرافیایی آمایش، شماره 8، صص 49-27.
12. رهنما، محمدرحیم، مهرورز، اکرم، عباس زاده، غلامرضا (1392)، تحلیل عوامل زمینه‌ساز مدیریت مشارکتی در کلان‌شهر مشهد، فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال پنجم، شماره 19، صص 188-169.
13. زاهد، زاهدانی، سید سعید، زهری، بیدگلی، سید محسن (1391)، مدیریت شهری و تبیین مشارکت اجتماعی شهروندان در شهرداری، فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی شهری، دوره دوم، شماره 5.
14. زینل زاده، ستاره، قدمی، محمد جاهد (1395)، تبیین و اولویت‌سنجی ابعاد تأثیرگذار جهت تحقق نوسازی مشارکتی در بافت فرسوده شهری؛ نمونه موردی محله شهید خوب بخت تهران، مجله باغ نظر، شماره ۴۳، صص 76-61.
15. سعیدی رضوانی، هادی (1385)، تطور روستاهای دیروز در شهرهای امروز، گونه‌ای نوپدید از اسکان غیررسمی مورد قلعه آبکوه مشهد، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 3، پیاپی 82، صص 82-64.
16. شرفی، مرجان، برک پور، ناصر(1389)، گونه شناسی تکنیک‌های مشارکت شهروندان در برنامه‌ریزی شهری بر مبنای سطوح مختلف شرکت، دو فصلنامه دانشگاه هنر، شماره ۴، صص 101-77.
17. شماعی، علی، پوراحمد، احمد (1385)، بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا، انتشارات دانشگاه تهران.
18. ضرابی، المیرا، فرید، طهرانی، سایه (1388)، رویکرد مشارکت جویانه در نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده شهری، فصلنامه آرمان‌شهر، شماره ۲، صص 46-39.
19. عبداله‌پور، جمال، مختارپور، حسن، مختارپور، رجبعلی (1393)، مشارکت در اداره امور شهری، تجارب، آسیب‌ها و زمینه‌ها؛ مطالعه‌ای در محله‌های منطقه 4 شهرداری تهران، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی- فرهنگی، دوره دوم، شماره 4، صص 202-175.
20. غفاری، غلامرضا، جمشید زاده، ابراهیم (۱۳۹۰)، مشارکت‌های مردمی و امور شهری، بررسی مشکلات و راهکارهای توسعه مشارکت‌های مردمی، تهران، جامعه و فرهنگ.
21. کشت کار، مهران، حاتمی، حمیدرضا (۱۳۹۴)، الگوی مفهومی مشارکت سازمان‌یافته مردمی برای تحقق استحکام ساخت درونی قدرت نظام، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، سال هجدهم، شماره ۶۹، صص 67-39.
22. محمدی دوست، سلیمان، خانی زاده، محمدعلی، زیلابی، شهباز (1395)، امکان‌سنجی به‌کارگیری اصول نوشهر گرایی در بازآفرینی پایدار محلات ناکارآمد و مسئله‌دار شهری با تأکید بر رشد هوشمند موردپژوهشی: بخش مرکزی شهر اهواز، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال 6، شماره 24، صص 230-215.
23. مقدم آریایی، علی، ایزدی، سیده‌سمانه، تمیز، مریم (1387)، امکان‌سنجی تحقق رویکرد تنظیم مجدد زمین در بافت‌های فرسوده شهری نمونه موردی: قلعه آبکوه مشهد، اولین همایش بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری.
24. مهندسان مشاور فرنهاد (1391)، طرح اعتلای کیفیت حیات شهری آبکوه،چکیده طرح، شهرداری مشهد.
25. وطن‌دوست، مریم، باقری، محبوبه، بزرگوار، شیما، سعیدی، ساناز (۱۳۹۵)، ساماندهی بافت فرسوده با استفاده از رویکرد مشارکتی با تأکید بر سرمایه اجتماعی، نمونه موردی محله آبکوه مشهد، فصلنامه علوم انسانی اسلامی، شماره ۱۳، صص 67-53.
26. AbdollahZadeh, A., Andalib, A., Majedi, H. (2014), Description of Public Participation Components in Rehabilitation and Renovation of the Deteriorated Urban area A case Study of old District, Shiraz, Iran Research Journal of Recent Sciences, Vol.3, No.9, pp.119-127.
27. Alpopi, C., Manole, C. (2013), Integrated Urban Regeneration Solution for Cities Revitalize, Procedia Economics and Finance, Vol. 6, pp.178-185.
28. Amado, M.P., Santos, C.V., Moura, E.B., Silva, V.G. (2009), Public Participation Sustainable Urban Planning World Academy of Science, Engineering and Technology, No.53, pp. 597-603.
29. Davies, A., Simon, J. (2013), The Value and role of Citizen Engagement in Social innovation, a Deliverable of the Project The Theoretical, Empirical and Policy Foundations for Building Social Innovation in Europe (TEPSIE), European Commission – 7th Framework Programme, Brussels European Commission, DG Research, 2013.
30. Esmaeili, S., Zoghi, M. (2014), The Impact of Miatrix Structure of Isfahan's Jolfa Quarter on Citizens’ Participation. Advances in Environmental Biology, Vol.8, No.10, pp.864-870.
31. Sirisrisak, T. (2009), Conservation of Bangkok Old Town, Habitat International, Vol.33, pp.405-411.