اهداف: امنیت، یکی از ارکان اساسی فضاهای شهری در راستای تامین رفاه و آسایش شهروندی است. برخی از فضاهای شهری باتوجه به ویژگیهای عملکردی و کالبدی خاص خود، به فضاهایی برای بروز جرم و ناامنی تبدیل، و به عنوان فضای بیدفاع تلقی میشوند. بافت تاریخی محله عودلاجان تهران با توجه به وجود برخی از ویژگی های کالبدی-عملکردی خاص، فضاهای ناامن و بیدفاعی را در خود ایجاد کرده است؛ بنابراین هدف این مقاله شناسایی و بررسی فضاهای بیدفاع در محله عودلاجان تهران است.
روششناسی: این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، تحلیلی-توصیفی است. گردآوری اطلاعات مبتنی بر مطالعات کتابخانهای با غلبه میدانی است، که در بخش میدانی از ابزارهای مشاهده، پرسشنامه، مصاحبه و عکاسی استفاده شده است. جامعه آماری، تمام جمعیت محله عودلاجان است که براساس فرمول کوکران 374 نفر به عنوان جامعه نمونه مشخص شدهاند. تجزیه و تحلیل اطلاعات به وسیله نرمافزار SPSS (آزمونهای تیتک نمونهای، آنووا و فریدمن) انجام شده است.
یافتهها: فضاهای بیدفاع در محله عودلاجان با توجه به مقدار میانگین باال، نامطلوب هستند. همچنین در مقایسه بین محلههای عودلاجان، محله امامزاده یحیی تاحدودی نسبت به دو محله دیگر، در وضعیت مناسبتری قرار دارد. در اولویتبندی فریدمن، بعد عملکردی-کالبدی، بصری، به ترتیب در رتبههای نخست و دوم قرار گرفتهاند.
نتیجهگیری: نتایج پژوهش حاکی از وجود 72 فضای بیدفاع در محله عودلاجان است، بنابراین از طریق راهکارهایی نظیر توسعه زیرساختها، تسهیلات فرهنگی-ورزشی با کمک مردم و نهادهای محلی میتوان در ساماندهی و بازگشت امنیت به محله نقش موثری ایفا نمود.