Persian
Language
Geographical Research is Published in Persian Fulltext.
دوره 28، شماره 3 - ( 1392 )
جلد 28 شماره 3 صفحات 104-87 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1397/2/9 | پذیرش: 1397/2/9 | انتشار: 1397/2/9
دریافت: 1397/2/9 | پذیرش: 1397/2/9 | انتشار: 1397/2/9
How to cite this article
Rasooli A A, Jahanbakhsh S, Ghasemi A R. Investigation of Spatial and Temporal Variations of Cloud Cover in Iran. GeoRes 2013; 28 (3) :87-104
URL: http://georesearch.ir/article-1-454-fa.html
URL: http://georesearch.ir/article-1-454-fa.html
رسولی علی اکبر، جهانبخش سعید، قاسمی احمدرضا. بررسی تغییرات زمانی و مکانی مقدار پوشش ابر در ایران . فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. 1392; 28 (3) :87-104
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rights and permissions
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Authors
علی اکبر رسولی1، سعید جهانبخش1، احمدرضا قاسمی*2
1- دانشگاه تبریز
2- دانشگاه تبریز ،ghasemi@tabrizu.ac.ir
2- دانشگاه تبریز ،
چکیده (4173 مشاهده)
مطالعه تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای آب و هوایی یکی از مهمترین مسائل حال حاضر در تحقیقات اقلیمی دنیا به شمار می آید. مطالعه تغییرات پوشش ابر به عنوان یکی از مهمترین پارامترهای آب و هوایی از این نظر حائز اهمیت می باشد که ابرها در راس چرخه آب و هوایی قرار دارند و تغییرات آنها منجر به ایجاد تغییر در توزیع زمانی و مکانی بسیاری از پارامترهای دیگر خواهد شد. در این تحقیق با استفاده از اطلاعات مقدار پوشش ابر ماهانه 90 ایستگاه همدید در ساعات 03، 09 و 15 گرینویچ، برای یک دوره 22 ساله (1986 تا 2007) تغییرات مکانی پوشش ابر در کشور با استفاده از روش تحلیل خوشه ای بر روی داده ها ی حاصل از یاخته های 18×18 کیلومتر انجام گردید. همچنین تغییرات زمانی و نقطه تغییر موجود در سری های زمانی مقدار پوشش ابر نیز با استفاده از روش من- کندال و آزمون پتیت مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که روش خوشه بندی به خوبی قادر به طبقه بندی مقدار پوشش ابر در کشور است. این روش پنچ منطقه مجزا برای مقدار پوشش ابر سالیانه کشور شامل منطقه سواحل جنوبی دریای خزر، منطقه آذربایجان و البرز، منطقه زاگرس غربی و دامنه های جنوبی البرز، منطقه جنوب غربی و شمال کویر مرکزی و منطقه جنوبی و مرکزی ارائه نمود. این پهنه ها با یافته های گذشته محققان در مورد الگوهای سینوپتیکی توده های ورودی هوا و مسیر چرخندهای ورودی به کشور همخوانی خوبی دارد. نتیجه تحلیل های زمانی نیز نشان داد که روند تغییرات مقدار پوشش ابر در اغلب ایستگاه های مناطق سه، چهار و پنچ (نیمه شمالی کشور) از نظر آماری معنی دار می باشد. این روند در تمامی ایستگاه هایی که دارای روند تغییرات معنی دار می باشند، منفی و یا به عبارت دیگر کاهشی می باشد. نتایج همچنین نشان داد که سال تغییر ناگهانی در سری های مقادیر پوشش ابر در اغلب این ایستگاه ها در دهه 1990 اتفاق افتاده است.
واژه‌های کلیدی:
فهرست منابع
1. اکبری، طیبه، مسعودیان، سیدابوالفضل(1388)، شناسایی رژیم دمایی و پهنه های نواحی دمایی ایران، جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، شماره 1، صص 59-74.
2. جهانبخش، سعید، ترابی، سیما(1383)، بررسی و پیش بینی تغییرات و دما بارش در ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 74 ،صص 125-104.
3. حاجی میر رحیمی، سیدمحمود(1386)،ارزیابی تطبیقی مقادیر بارش نظاره شده توسط سنجنده های ماهوارهای و رادار هواشناسی، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه تبریز، 140 صفحه.
4. حجام، سهراب، خشخو، یونس، شمس الدین وندی، رضا(1387)،تحلیل روند تغییرات بارندگی های فصلی و سالانه چند ایستگاه منتخب در حوضه مرکزی ایران با استفاده از روش های ناپارامتری، پژوهش های جغرافیایی، شماره 64 ،صص 168-157.
5. حیدری، حسن(1384)، ناحیه بندی بارش در شماغرب و غرب ایران بر مبنای تحلیل مؤلفه های اصلی مقادیر کواریانس، پژوهش های جغرافیایی، شماره ۱، صص ۱-۱۵.
6. دین پژوه، یعقوب، فاخری، احمد، مقدم، محمد، میرنیا، میرکمال، جهانبخش اصل، سعید (۱۳۸۲)، پهنه بندی اقلیمی ایران با استفاده از تحلیل های چند متغیره برای استفاده درمطالعات کشاورزی، مجله دانش کشاورزی، شماره 13 ،صص ۷۱-۹۰.
7. رحیمی، داریوش، ولی پور، قدیر، یزدان پناه، حجت االله (1390)کاربرد سامانه و مجموعه های فازی در پهنه بندی دمایی (استان چهار محال و بختیاری)، جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، شماره 41 ،صص 85-۹۶.
8. شعبانی، محمد(1388)، ارزیابی کاربرد روش های زمین آمار در پهنه بندی شدت های خشکسالی در استان فارس، مجله مهندسی آب، سال دوم، صص 31-36.
9. صادقی حسینی، سیدعلیرضا، حجام، سهراب، تفنگساز، پوریا (1384) ،ارتباط آب قابل بارش ابر و بارندگی دیدبانی شده در منطقه تهران، مجله فیزیک زمین و فضا، شماره 2 ، صص ۱۳-۲۱.
10. صحرائیان، فاطمه، رحیم زاده، فاطمه، و پدرام، مژده (۱۳۸۳)، روند میانگین سالانه پوشش ابری آسمان و کاهش میانگین سالانه دمای حداکثر در تعدادی از ایستکاه های کشور، نیوار، شماره ۴۵-۵۵، صص ۷-۱۹.
11. عزیزی، قاسم، روشنی، محمود (۱۳۸۷)، مطالعه تغییر اقلیم در سواحل جنوبی دریای خزر به روش من- کندال، پژوهش های جغرافیایی، شماره ۶۴، صص ۱۳-۲۸.
12. عساکره، حسین (۱۳۸۶)، تغییرات زمانی – مکانی بارش ایران زمین طی دهه های اخیر، جغرافیا و توسعه، شماره ۱۰، صص ۱۴۵-۱۶۴.
13. عساکره، حسین (۱۳۸۷)، کاربرد روش کریجینگ در میان یابی بارش مطالعه موردی: میان یابی بارش ۲۶/۱۲/۱۳۷۶ در ایران زمین، جغرافیا و توسعه، شماره ۱۲، صص ۲۵-۴۲.
14. علیجانی، بهلول (۱۳۸۵)، آب و هوای ایران، نشر دانشگاه پیام نور، ص ۲۲۱.
15. غیور، حسنعلی، منتظری، مجید (۱۳۸۳)، پهنه بندی رژیم دمایی ایران با مولفه های مبنا و تحلیل خوشه ای، جغرافیا و توسعه، شماره ۴، صص ۲۱-۳۴.
16. کتیرایی، پری سیما، حجام، سهراب، ایران نژاد، پرویز (۱۳۸۶). سهم تغییرات فراوانی و شدت بارش روزانه در روند بارش در ایران طی دوره ۱۹۶۰ تا ۲۰۰۱، مجله فیزیک زمین و فضا، شماره ۱، صص ۶۷-۸۳.
17. مباشری، محمدرضا، رضایی، یوسف (۱۳۸۵)، تشخیص پوشش مه و ابرهای کوتاه st با استفاده از تصاویر ماهواره MSG-1 ، نشریه دانشکده فنی، جلد ۴۰، شماره ۸، صص ۱۱۰۷-۱۱۱۹.
18. مجرد، فیروز، جوادی، بهمن (۱۳۸۹)، پهنه بندی ایران بر مبنای دماهای حداقل، جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، شماره ۳۹، صص ۸۳-۱۰۶.
19. مسعودیان، سید ابوالفضل (۱۳۸۲)، نواحی اقلیمی ایران، جغرافیا و توسعه، شماره ۲، صص ۱۷۱- ۱۸۴.
20. مسعودیان، سید ابوالفضل (۱۳۸۴)، شناسایی رژیم های بارش ایران به روش تحلیل خوشه ای، پژوهشی جغرافیایی، شماره ۵۲، صص ۴۷-۶۱.
21. مسعودیان، سید ابوالفضل (۱۳۸۵)، اقلیم شناسی همدید و کاربرد آن در مطالعات محیطی، انتشارات دانشگاه اصفهان، ص ۲۱۷.
22. مسعودیان، سید ابوالفضل (۱۳۸۸)، نواحی بارشی ایران، جغرافیا و توسعه، شماره ۱۳، صص ۷۹-۹۱.
23. مسعودیان، سید ابوالفضل، کاویانی، محمدرضا (۱۳۸۷)، اقلیم شناسی ایران، انتشارات دانشگاه اصفهان، ص ۱۷۹.
24. مفیدی، عباس، زرین، آذر (۱۳۸۴)، تحلیل سینوپتیکی ماهیت سامان های کم فشار سودانی، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، شماره ۶، صص ۲۶-۴۸.
25. ناظم السادات، سید محمدجعفر، سامانی، نوذر، مصطفی، مولایی نیکو (۱۳۸۴)، تغییر اقلیم در جنوب و جنوب غرب ایران از دیدگاه مشاهدات بارش، برهم کنش با پدیده النین و نوسانات جنوبی، مجله علمی کشاورزی، شماره ۲، صص ۸۱-۹۸.
26. Brunetti,M, M.Colacion, M.Maugeri and T.Nanni. (2001), Trends in the daily intensity of precipitation in Italy. Int. J. Climatol., 21: 299–316.
27. Caloiero,T, R.Coscarelli, E.Ferrari and M.Mancini. (2011),Trend detection of annual and seasonal rainfall in Calabria (Southern Italy). Int. J. Climatol., 31: 44–56.
28. Duan,A. and W.Guoxiong. (2006), Change of cloud amount and the climate warming on the Tibetan Plateau. Geophys. Res. Let., 33, L22704.
29. Duda,R.O. (2000), Pattern Classification. Published by John Wiley & Sons, Inc. 2000 ISBN 0476-056693.
30. Eerme,K. (2004), Change in Spring-Summer Cirrus Cloud Amount over Estonia, 1958-2003. Int. J. Climatol., 24: 1543–1549.
31. Filipiak,J. and M.Mietus. (2009), Spatial and temporal variability of cloudinessin Poland, 1971–2000. Int. J. Climatol., 29: 1294-1311.
32. Ghasemi,A.R. and D.Khalili. (2008), The Association between Regional and Global Atmospheric Patterns and the Winter Precipitation in Iran. Atmo. Res., 88: 116-133.
33. Henderson-Sellers,A. (1991), Continental cloudiness changes thiscentury. Geo J., 37: 255-262.
34. Kaiser,D.P. and Y.Qian. (2002), Decreasing trends in sunshine duration overChina for 1954–1998: Indication of increased haze pollution? Geophys. Res. Lett. 29: 2042.
35. Kruger,A.C. (2007), Trends in cloud cover from 1960 to 2005 over South Africa. Water SA, 33: 603-608.
36. Norris,J.R. and A.Slingo. (2009), Trends in Observed Cloudiness and Earth’s Radiation Budget. Strungmann Forum Report.
37. Partal,T. and E.Kahya. (2006), Trend analysis in Turkish precipitation data. Hydrol. Process, 20: 2011–2026.
38. Rio,D, S. L. Herrero, R.Fraile and A.Penas. (2011). Spatial distribution of recent rainfall trends in Spain. Int. J. Climatol., 31: 656-667.
39. Sahin,S and H.K.Cigizoglu. (2010), Homogeneity analysis of Turkish meteorological data set. Hydrol. Process, 24: 981–992
40. Sun,B. and P.Y.Groisman (2000) Cloudiness variations over theformer Soviet ::union::. Int. J. Climatol., 20: 1097-1111.
41. Toros, H. (2011), Spatio-temporal variation of daily extreme temperatures over Turkey. Int. J. Climatol., doi: 10,1002/joc.2325
42. Villarini,G, J.A.Smith, A.A. Ntelekos, and U.Schwarz (2011), Annual maximum and peaks-over-threshold analyses of daily rainfall accumulations for Austria, J. Geophys. Res., 116, D05103, doi: 10,1029/2010JD015038.