|
تحلیل فعالیت‌های زمین‌ساختی حوضه آبریز سیوند با استفاده از شاخص‌های ریخت‌سنجی
|
محمد خلج*   |
| گروه زمین‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران |
|
|
چکیده: (321 مشاهده) |
اهداف: ریخت‌سنجی را می‌توان اندازه‌گیری کمّی شکل چشم‌اندازهای روی زمین تعریف کرد که می‌توانند برای شناسایی مناطق دارای زمین‌ساخت فعال به کار روند. هدف از این پژوهش بررسی زمین‌ساخت فعال در حوضه آبریز سیوند با استفاده از پنج شاخص ریخت‌سنجیِ عدم تقارن حوضه زهکشی (Af)، برجستگی نسبی (Bh)، ضریب شکل (Ff)، انتگرال و منحنی فرازسنجی (Hi) و گرادیان طولی رود (SL) است. با انجام این پژوهش، می‌توان به فرآیندهای فعال در حوضه سیوند پی برد و از خسارت‌های ناشی از بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله تا حدودی جلوگیری کرد.
روش‌شناسی: این تحقیق پیمایشی در سال ۱۴۰۱ در استان فارس انجام شد و از نظر هدف کاربردی است. ماهیت پژوهش از نظر داده‌ها و محاسبات کمّی است. برای محاسبه شاخص‌ها از نرم افزار ۱۰.۸ GIS و مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با دقت ۳۰ متر استفاده شد. نقشه پهنه‌بندی هر شاخص در گستره مورد بررسی تهیه شد و هر کدام از شاخص‌های مذکور از نظر فعالیت زمین‌ساختی به ۵ رده فعالیت بسیار بالا، بالا، متوسط، کم و بسیار کم تقسیم شدند. در نهایت با میانگین‌گیری از رده کل شاخص‌ها، شاخصی نهایی به نام شاخص زمین‌ساخت فعال نسبی (Iat) حاصل شد و گستره مورد بررسی به سه رده فعالیت زمین‌ساختی بالا، متوسط و کم تقسیم شد.
یافته‌ها: در زیرحوضه‌های منطبق بر گسل‌های آونجان، گسل موسی‌خانی، گسل سیوند، گسل رودخانه سیوند و گسل‌های واقع در جنوب گستره مورد بررسی شاخص‌های اندازه‌گیری‌شده مقادیر بالا و متوسط را نشان می‌دهند که به دلیل فعالیت زمین‌ساختی متوسط به بالای منطقه است.
نتیجه‌گیری: حوضه آبریز سیوند دارای فعالیت زمین‌ساختی متوسط به بالا است و بخش‌های شمالی، شمال غربی، میانی و جنوبی منطقه فعال‌تر از بخش‌های دیگر هستند که به دلیل تأثیر گسل‌های مذکور بر منطقه است. |
|
| واژه‌های کلیدی: حوضه زهکشی، زمین‌ساخت فعال، ریخت زمین‌ساخت، شاخص ریخت‌سنجی، گسلش |
|
|
متن کامل [PDF 4077 kb]
(150 دریافت)
|
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
جغرافیای طبیعی
دریافت: 1401/11/20 | پذیرش: 1402/3/30 | انتشار: 1402/7/10
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
