Persian
Language
Geographical Research is Published in Persian Fulltext.
دوره 38، شماره 3 - ( 1402 )
جلد 38 شماره 3 صفحات 286-275 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1401/11/20 | پذیرش: 1402/3/30 | انتشار: 1402/7/10
دریافت: 1401/11/20 | پذیرش: 1402/3/30 | انتشار: 1402/7/10
How to cite this article
Khalaj M. Evaluation and analysis of Tectonic Activities in Sivand Basin area using Morphometric Indices. GeoRes 2023; 38 (3) :275-286
URL: http://georesearch.ir/article-1-1436-fa.html
URL: http://georesearch.ir/article-1-1436-fa.html
خلج محمد. تحلیل فعالیت‌های زمین‌ساختی حوضه آبریز سیوند با استفاده از شاخص‌های ریخت‌سنجی. فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی. 1402; 38 (3) :275-286
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rights and permissions
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
چکیده (491 مشاهده)
اهداف: ریخت‌سنجی را می‌توان اندازه‌گیری کمّی شکل چشم‌اندازهای روی زمین تعریف کرد که می‌توانند برای شناسایی مناطق دارای زمین‌ساخت فعال به کار روند. هدف از این پژوهش بررسی زمین‌ساخت فعال در حوضه آبریز سیوند با استفاده از پنج شاخص ریخت‌سنجیِ عدم تقارن حوضه زهکشی (Af)، برجستگی نسبی (Bh)، ضریب شکل (Ff)، انتگرال و منحنی فرازسنجی (Hi) و گرادیان طولی رود (SL) است. با انجام این پژوهش، می‌توان به فرآیندهای فعال در حوضه سیوند پی برد و از خسارت‌های ناشی از بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله تا حدودی جلوگیری کرد.
روش‌شناسی: این تحقیق پیمایشی در سال ۱۴۰۱ در استان فارس انجام شد و از نظر هدف کاربردی است. ماهیت پژوهش از نظر داده‌ها و محاسبات کمّی است. برای محاسبه شاخص‌ها از نرم افزار ۱۰.۸ GIS و مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با دقت ۳۰ متر استفاده شد. نقشه پهنه‌بندی هر شاخص در گستره مورد بررسی تهیه شد و هر کدام از شاخص‌های مذکور از نظر فعالیت زمین‌ساختی به ۵ رده فعالیت بسیار بالا، بالا، متوسط، کم و بسیار کم تقسیم شدند. در نهایت با میانگین‌گیری از رده کل شاخص‌ها، شاخصی نهایی به نام شاخص زمین‌ساخت فعال نسبی (Iat) حاصل شد و گستره مورد بررسی به سه رده فعالیت زمین‌ساختی بالا، متوسط و کم تقسیم شد.
یافته‌ها: در زیرحوضه‌های منطبق بر گسل‌های آونجان، گسل موسی‌خانی، گسل سیوند، گسل رودخانه سیوند و گسل‌های واقع در جنوب گستره مورد بررسی شاخص‌های اندازه‌گیری‌شده مقادیر بالا و متوسط را نشان می‌دهند که به دلیل فعالیت زمین‌ساختی متوسط به بالای منطقه است.
نتیجه‌گیری: حوضه آبریز سیوند دارای فعالیت زمین‌ساختی متوسط به بالا است و بخش‌های شمالی، شمال غربی، میانی و جنوبی منطقه فعال‌تر از بخش‌های دیگر هستند که به دلیل تأثیر گسل‌های مذکور بر منطقه است.
روش‌شناسی: این تحقیق پیمایشی در سال ۱۴۰۱ در استان فارس انجام شد و از نظر هدف کاربردی است. ماهیت پژوهش از نظر داده‌ها و محاسبات کمّی است. برای محاسبه شاخص‌ها از نرم افزار ۱۰.۸ GIS و مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با دقت ۳۰ متر استفاده شد. نقشه پهنه‌بندی هر شاخص در گستره مورد بررسی تهیه شد و هر کدام از شاخص‌های مذکور از نظر فعالیت زمین‌ساختی به ۵ رده فعالیت بسیار بالا، بالا، متوسط، کم و بسیار کم تقسیم شدند. در نهایت با میانگین‌گیری از رده کل شاخص‌ها، شاخصی نهایی به نام شاخص زمین‌ساخت فعال نسبی (Iat) حاصل شد و گستره مورد بررسی به سه رده فعالیت زمین‌ساختی بالا، متوسط و کم تقسیم شد.
یافته‌ها: در زیرحوضه‌های منطبق بر گسل‌های آونجان، گسل موسی‌خانی، گسل سیوند، گسل رودخانه سیوند و گسل‌های واقع در جنوب گستره مورد بررسی شاخص‌های اندازه‌گیری‌شده مقادیر بالا و متوسط را نشان می‌دهند که به دلیل فعالیت زمین‌ساختی متوسط به بالای منطقه است.
نتیجه‌گیری: حوضه آبریز سیوند دارای فعالیت زمین‌ساختی متوسط به بالا است و بخش‌های شمالی، شمال غربی، میانی و جنوبی منطقه فعال‌تر از بخش‌های دیگر هستند که به دلیل تأثیر گسل‌های مذکور بر منطقه است.
واژه‌های کلیدی: