|
بررسی روند تغییرات کاربری/پوشش زمین با استفاده از سنجهها و فرآیندهای تغییر سیمای سرزمین در حوزه آبخیز گرگانرود
|
| معصومه یعقوبی بایعکلایی1، علیرضا وفایی نژاد*2، حمیدرضا مرادی دارابکلایی3، حسین هاشمی4 |
1- دانشجوی دکتری، گروه مهندسی و مدیریت منابع آب، دانشکده مهندسی عمران-آب- محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
2- استادیار گروه مهندسی ژئوتکنیک و حمل و نقل، دانشکده مهندسی عمران-آب- محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. ، a_vafaei@sbu.ac.ir
3- دانشیار گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
4- استادیار مرکز مطالعات خاورمیانه و مهندسی منابع آب، دانشگاه لوند، لوند، سوئد. |
|
|
چکیده: (116 مشاهده) |
اهداف و زمینهها: پژوهش حاضر با هدف بررسی و پیشبینی تغییرات سنجهها و فرآیندهای تغییر سیمای سرزمین در حوزه آبخیز گرگانرود در استان گلستان برنامه‌ریزی شده است.
روششناسی: نقشههای کاربری/پوشش زمین در سالهای 1990، 2000، 2010 و 2020 میلادی تهیه گردید. سپس پیشبینی تغییرات کاربری/پوشش زمین برای شرایط آینده، تحت دو سناریوی (1) تداوم روند فعلی تغییر برای سال 2040 و (2) تغییرات کاربری/پوشش زمین برای سال2040 براساس توان اکولوژیکی سرزمین، با استفاده از مدلساز تغییر سرزمین (LCM و روش WLC) انجام پذیرفت. سنجهها و فرآیندهای تغییر سیمای سرزمین در سالهای مورد مطالعه و سناریوهای مد نظر با استفاده از نرم افزار Fragstats استخراج و تغییرات آن‌ها طی دوره مورد مطالعه (1990 تا 2020) تحلیل شد.
یافتهها: براساس نتایج به دست آمده طی دوره مورد بررسی جنگل‌زدایی (53/279 کیلومترمربع)، کاهش اراضی مرتعی (98/542 کیلومترمربع)، توسعه کشاورزی (413 کیلومترمربع) و توسعه مناطق مسکونی (81/133 کیلومترمربع) در آبخیز گرگانرود اتفاق افتاده است. براساس نقشه پیشبینی شده کاربری اراضی برای سال 2040 تحت دو سناریوی مدیریتی، مساحت کاربرهای جنگل، کشاورزی و مرتع در سناریوی اول (بر اساس روند تغییرات فعلی) با تغییر 37/58-، 8/35، 28/8 کیلومتر مربع به 98/1364، 09/2396 و 18/3481 کیلومتر مربع خواهد رسید. این در حالی است که در سناریوی دوم (بر اساس توان اکولوژیک) مساحت کاربرهای جنگل، کشاورزی و مرتع با تغییر 27/4، 86/100- و 58/96 کیلومتر مربع به 54/1427، 55/2258 و 49/3567 کیلومتر مربع خواهد رسید.
نتیجهگیری: افزایش و کاهش تعداد لکه‌ها بهترتیب در کاربری‌های انسان‌ساخت و طبیعی بیان‌گر روند تخریبی سیمای سرزمین طی دوره پژوهش است. فرآیندهای تنزل در جنگل، تفکیک در مرتع و ایجاد در کشاورزی و مناطق مسکونی طی دوره 30 ساله پژوهش در آبخیز گرگانرود به وقوع پیوسته است.
|
|
| واژه‌های کلیدی: |پیشبینی تغییرات کاربری/پوشش زمین|مدل LCM|سنجه‌های سیمای سرزمین|توان اکولوژیک|حوزه آبخیز گرگانرود ، |
|
|
متن کامل [PDF 1831 kb]
(81 دریافت)
|
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
جغرافیای طبیعی
دریافت: 1401/2/1 | پذیرش: 1401/3/27 | انتشار: 1401/4/10
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
