اهداف: سرمایه اجتماعی از مولفههای اساسی و موثر در توسعه، پویایی و سرزندگی مناطق شهرها محسوب میشود و از آن به عنوان زیربنای توسعه اقتصادی-اجتماعی و کالبدی هر جامعه و شهری یاد میکنند. بنابراین هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش سرمایه اجتماعی در توسعه کالبدی مناطق پنجگانه شهر زاهدان، بود.
روششناسی: پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر در سال ۱۴۰۰ انجام شد. دادههای مورد نیاز تحقیق به روش اسنادی-میدانی (پرسشنامه و مشاهده) گردآوری شد. در این پژوهش از ۲ نوع جامعه آماری استفاده شد. ۱) ساکنین شهر زاهدان بر اساس نمونهگیری تصادفی و با استفاده از فرمول کوکران، ۳۸۴ نفر به عنوان جامعه نمونه زاهدان انتخاب شد. ۲) جامعه آماری، متخصصان که بر اساس نمونهگیری هدفمند تعداد ۲۰ نفر به عنوان جامعه نمونه انتخاب شد. به منظور تجزیهوتحلیل اطلاعات از نرمافزار SPSS ۱۹ و مدلهای FARAS و FVIKOR استفاده شد.
یافتهها: نتایج آزمون تحلیل عاملی نشان داد که از بین شاخصهای مورد مطالعه شبکهها و حمایت اجتماعی، تاثیرگذارترین شاخص سرمایه اجتماعی در مناطق شهر زاهدان با وزن ۷۵/۲۸، انتخاب شد. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که شاخص سرمایه اجتماعی تاثیر بسیار زیادی بر سطح توسعه کالبدی در شهر زاهدان داشت. نتایج تحلیل فضایی مناطق پنجگانه شهر زاهدان بر اساس توسعه کالبدی با تاثیرپذیری از شاخصهای سرمایه اجتماعی، با استفاده از مدل ویکور فازی نشان داد، منطقه یک شهر با وزن ۰/۲۵۴ در اولویت قرار داشت.
نتیجهگیری: شبکههای اجتماعی خلقشده در شهر زاهدان از طریق مشارکت در انجمنهای محلی، گروهها و سازمانهای محلی، کانالهایی برای سرمایه اجتماعی و عامل توسعه کالبدی ایجاد نموده که به نوبه خود هنجارهای فردی و همکاریهای متقابل عمومی را در سطح مناطق پنجگانه شهر زاهدان به بار آورده است.