Persian
Language
Geographical Research is Published in Persian Fulltext.
دوره 36، شماره 4 - ( 1400 )
جلد 36 شماره 4 صفحات 406-391 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1400/3/1 | پذیرش: 1400/5/31 | انتشار: 1400/9/30
دریافت: 1400/3/1 | پذیرش: 1400/5/31 | انتشار: 1400/9/30
How to cite this article
Safari K, Abdollahzadeh Taraf A, Moosavi M, Faramarzi Asl M. Spatial Justice Analysis on the Access of Vulnerable Groups to Neighborhood Parks in Urmia. GeoRes 2021; 36 (4) :391-406
URL: http://georesearch.ir/article-1-1161-fa.html
URL: http://georesearch.ir/article-1-1161-fa.html
صفری کرم، عبداله زاده طرف اکبر، موسوی میرسعید، فرامرزی اصل مهسا. تجزیه‌و‌تحلیل عدالت فضایی در دسترسی گروه‌های آسیب‌پذیر به پارک‌های محله‌ای در شهر ارومیه. فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی. 1400; 36 (4) :391-406
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rights and permissions
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Authors
کرم صفری1، اکبر عبداله زاده طرف*1، میرسعید موسوی1، مهسا فرامرزی اصل1
1- گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
چکیده (2289 مشاهده)
اهداف: پارک‌های محله‌ای از جمله فضاهای سبز شهری هستند که با توجه به فشارهای روحی-روانی حاکم بر ساکنان محلات، همواره نقش فعالی برای روح‌بخشی به محله‌های شهری و ایجاد زندگی مفرح شهری دارند و از دیدگاه عدالت اجتماعی، بایستی برای همه افراد جامعه دسترس‌پذیر باشند. این پژوهش با هدف بررسی میزان دسترسی گروه‌های آسیب‌پذیر به پارک‌های محله‌ای انجام شد.
روش‌شناسی: مطالعه توصیفی حاضر در سال ۱۳۹۹ با بررسی توزیع مکانی و فضایی پارک‌ها و فضاهای سبز محلی شهر ارومیه انجام شد. با مراجعه حضوری، اطلاعات کاربری‌های برداشت‌شده توسط معاونت شهرسازی و معماری شهرداری ارومیه در سال ۱۳۹۹ و نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ شهر ارومیه جمع‌آوری شد. داده‌های مورد نیاز وارد نرم‌افزار ARCGIS۱۰.۳ شد. چگونگی توزیع مکانی و فضایی پارک‌های محله‌ای در شهر ارومیه مورد بررسی قرار گرفت و از روش‌های مرکز متوسط و توزیع بیضوی انحرافی استاندارد (مرکز میانگین پارک‌های محله‌ای و چگونگی کشیدگی در توزیع آنها)، شاخص نزدیک‌ترین همسایگی (به‌منظور مشخص‌شدن الگوی پراکنش پارک‌های محله‌ای) و مدل تخمین تراکم کرنل (جهت مشخص‌شدن تراکم برخورداری از پارک‌های محله‌ای) در نرم‌افزار ArcGIS ۱۰.۳ استفاده شد. در مرحله نهایی نیز با استفاده از مدل ماباک، نواحی ۱۵گانه شهر ارومیه به‌لحاظ برخورداری گروه‌های آسیب‌پذیر از پارک‌های محله‌ای رتبه‌بندی شدند.
یافته‌ها: حدود ۳۷% از جمعیت گروه‌های آسیب‌پذیر ارومیه تحت پوشش پارک‌های محله‌ای و در بین گروه‌های آسیب‌پذیر، حدود ۴۴% از جمعیت سالمند به پارک‌های محله‌ای دسترسی مناسبی داشتند. در مجموع از بین گروه‌های در معرض آسیب شهر ارومیه، به‌ترتیب سالمندان، بیکاران و زنان دارای بهترین شرایط و همچنین مهاجران، کودکان و بی‌سوادان دارای وضعیت نامناسب‌تری نسبت به سایر گروه‌ها بودند. علاوه‌بر این، پراکنش پارک‌های محله‌ای در ارومیه خوشه‌ای بوده و تمرکز به سمت نواحی شرقی (بافت جدید) و مرکزی (بافت قدیمی) سوق پیدا کرده بود. نتایج رتبه‌بندی ماباک نشان داد که ناحیه ۱ از منطقه ۱ (امتیاز: ۰/۶۷۲۹۹۷)، رتبه اول برخوداری گروه‌های آسیب‌پذیر آن از پارک‌های محله‌ای داشت و ناحیه ۳ منطقه ۲ (امتیاز: ۰/۳۲۷-) نیز رتبه آخر برخورداری را داشت.
نتیجه‌گیری: در شهر ارومیه، سرانه فضای سبز محلی پایین است و در عین حال، توزیع نامناسب پارک‌های محله‌ای به‌گونه‌ای که بسیاری از افراد جامعه به‌ویژه گروه‌های آسیب‌پذیر دسترسی مناسبی به این خدمات را ندارند.
روش‌شناسی: مطالعه توصیفی حاضر در سال ۱۳۹۹ با بررسی توزیع مکانی و فضایی پارک‌ها و فضاهای سبز محلی شهر ارومیه انجام شد. با مراجعه حضوری، اطلاعات کاربری‌های برداشت‌شده توسط معاونت شهرسازی و معماری شهرداری ارومیه در سال ۱۳۹۹ و نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ شهر ارومیه جمع‌آوری شد. داده‌های مورد نیاز وارد نرم‌افزار ARCGIS۱۰.۳ شد. چگونگی توزیع مکانی و فضایی پارک‌های محله‌ای در شهر ارومیه مورد بررسی قرار گرفت و از روش‌های مرکز متوسط و توزیع بیضوی انحرافی استاندارد (مرکز میانگین پارک‌های محله‌ای و چگونگی کشیدگی در توزیع آنها)، شاخص نزدیک‌ترین همسایگی (به‌منظور مشخص‌شدن الگوی پراکنش پارک‌های محله‌ای) و مدل تخمین تراکم کرنل (جهت مشخص‌شدن تراکم برخورداری از پارک‌های محله‌ای) در نرم‌افزار ArcGIS ۱۰.۳ استفاده شد. در مرحله نهایی نیز با استفاده از مدل ماباک، نواحی ۱۵گانه شهر ارومیه به‌لحاظ برخورداری گروه‌های آسیب‌پذیر از پارک‌های محله‌ای رتبه‌بندی شدند.
یافته‌ها: حدود ۳۷% از جمعیت گروه‌های آسیب‌پذیر ارومیه تحت پوشش پارک‌های محله‌ای و در بین گروه‌های آسیب‌پذیر، حدود ۴۴% از جمعیت سالمند به پارک‌های محله‌ای دسترسی مناسبی داشتند. در مجموع از بین گروه‌های در معرض آسیب شهر ارومیه، به‌ترتیب سالمندان، بیکاران و زنان دارای بهترین شرایط و همچنین مهاجران، کودکان و بی‌سوادان دارای وضعیت نامناسب‌تری نسبت به سایر گروه‌ها بودند. علاوه‌بر این، پراکنش پارک‌های محله‌ای در ارومیه خوشه‌ای بوده و تمرکز به سمت نواحی شرقی (بافت جدید) و مرکزی (بافت قدیمی) سوق پیدا کرده بود. نتایج رتبه‌بندی ماباک نشان داد که ناحیه ۱ از منطقه ۱ (امتیاز: ۰/۶۷۲۹۹۷)، رتبه اول برخوداری گروه‌های آسیب‌پذیر آن از پارک‌های محله‌ای داشت و ناحیه ۳ منطقه ۲ (امتیاز: ۰/۳۲۷-) نیز رتبه آخر برخورداری را داشت.
نتیجه‌گیری: در شهر ارومیه، سرانه فضای سبز محلی پایین است و در عین حال، توزیع نامناسب پارک‌های محله‌ای به‌گونه‌ای که بسیاری از افراد جامعه به‌ویژه گروه‌های آسیب‌پذیر دسترسی مناسبی به این خدمات را ندارند.
واژه‌های کلیدی: