دوره 32، شماره 1 - ( 1396 )                   جلد 32 شماره 1 صفحات 148-137 | برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:

Print XML English Abstract PDF HTML


History

Rights and permissions
1- گروه برنامه‌ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشگاه تهران ،تهران،ایران
2- گروه برنامه‌ریزی محیط زیست، دانشگاه تهران ،تهران،ایران
3- گروه برنامه‌ریزی محیط زیست، دانشگاه تهران ،تهران،ایران ، yassermoarab@ut.ac.ir
چکیده   (7387 مشاهده)

شهرها اغلب محل تراکم بسیار زیاد جمعیت و پدیده­های انسان­ساخت هستند. به همین دلیل در صورت نبود آمادگی برای مقابله با زلزله، احتمال بروز خسارات جانی و مالی بالا است. از طرف دیگر اینکه مردم چگونه برای مقابله،‌ واکنش یا فائق آمدن بر فشار طبیعی، فشار تکنولوژیکی و یا هرگونه فشار زیاد مهیا شوند، مرتبط با این موضوع است که پس از وقوع یک بلای بزرگ آن جامعه به چه میزان قادر است خود را به حالت اول بازگرداند. در این راستا پرداختن به تاب­آوری ساختاری- طبیعی کاربری اراضی شهری اهمیت و ضرورت پژوهش حاضر را روشن می­کند. هدف کلی از پژوهش حاضر، بدست آوردن عوامل تاثیرگذار در میزان تا­ب­آوری ساختاری – طبیعی کاربری اراضی شهری و تعیین میزان اهمیت نقش هر یک از این عوامل و بررسی آن­ها در منطقه­ 1شهر تهران می­باشد. روش تحقیق این پژوهش توصیفی - تحلیلی، و ماهیت آن کاربردی است. در این پژوهش، ابتدا چارچوب نظری تحقیق از طریق جمع­آوری اطلاعات از روش مطالعات اسنادی صورت پذیرفت. در ادامه به منظور بررسی میزان تاب­آوری ساختاری- طبیعی کاربری اراضی، براساس نظرات کارشناسان و بررسی پژوهش­های قبلی، معیارها و زیرمعیارهای تا­ب­آوری تعیین گردید. سپس مقایسات زوجی شاخص­ها به کمک 15 نفر از اعضای هیئت علمی و کارشناسان متخصص که در حوزه­ برنامه­ریزی محیط زیست، برنامه­ریزی شهری، برنامه­ریزی روستایی و شهرسازی تخصص داشته­اند، صورت پذیرفته است. همچنین به منظور ارزیابی و بررسی نهایی از روش FAHP، سیستم اطلاعات جغرافیایی[1]، ادریسی[2] و تاپسیس[3] بهره گرفته شده است. در نهایت، ارزیابی­ها و بررسی­ها نشان داد که میانگین تاب­آوری نواحی منطقه­ 1 شهرداری تهران معادل 78/0 است. بر این اساس پیشنهادها و راهبردها به منظور ارتقاء میزان تاب­آوری منطقه­ مورد مطالعه ارائه شده است.


[1]GIS

[2] Idrisi

[3] Topsis

واژه‌های کلیدی:

فهرست منابع
1. ارجمندعباسی،‌ پریسا (1390)، رویکرد انتقال حقوق توسعه در برنامه‌ریزی کاربری زمین نمونه موردی: محله نیاوران تهران )،‌ پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، تهران، دانشکده شهرسازی دانشگاه تهران، استاد راهنما: حسنعلی لقایی.
2. امینی ورکی، ‌سعید، مدیری، مهدی، شمسایی زفرقندی،‌ فتح‌اله، قنبری نسب،‌ علی (1393)، شناسایی دیدگاه‌های حاکم بر آسیب-پذیری شهرها در برابر مخاطرات محیطی و استخراج مولفه‌های تاثیرگذار در آن با استفاده از روش کیو،‌ دو فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت بحران، صص 5- 18‌.
3. برنامه‌ریزی عملیاتی شهر تهران (1393)، معاونت برنامه‌ریزی و توسعه شهری، اداره کل برنامه و بودجه، 1393-1397.
4. بمانیان، محمدرضا، رفیعیان، مجتبی، خالصی، محمدمهدی، بمانیان،‌ رضا (1392)،کاهش خطرپذیری شهر از بلایای طبیعی (زلزله) از طریق برنامه‌ریزی کاربری زمین، مطالعه موردی: ناحیه‌ 5 منطقه‌ 3 تهران، دو فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت بحران، شماره 2، صص 5- 15.
5. بهرام‌پور، مهدی، بمانیان، محمد رضا (1391)، تبیین الگوی جانمایی پایگاه‌های مدیریت بحران با استفاده از GIS(نمونه موردی: شهر تهران منطقه‌ 3)، دو فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت بحران، شماره 1،‌ صص 51- 59.
6. پودات، فاطمه، برق جلوه، شهین دخت،‌ میرکریمی، حامد (1393)، مروری تحلیلی بر چگونگی اندازه‌گیری پیوستگی اکولوژیکی به منظور حفاظت از تنوع زیستی در شهرها، نشریه پژوهش‌های محیط زیست، سال 5،‌ شماره 10،‌ صص 195 – 210.
7. پریور، پرستو، فریادی، شهرزاد، یاوری، احمدرضا، صالحی، اسماعیل، هراتی، پگاه (1392)، بسط راهبردهای پایداری اکولوژیک برای افزایش تاب‌آوری محیط زیست، نمونه موردی: مناطق 1 و 3 شهرداری تهران، مجله محیط‌‌ شناسی، سال سی ونهم، شماره1، صص 132-123.
8. پریور، پرستو،‌ یاوری،‌ احمدرضا، ستوده، احد (1387)، تحلیل تغییرات زمانی و توزیع مکانی فضاهای سبز شهری تهران در مقیاس سیمای سرزمین، مجله محیط شناسی،‌ سال سی و چهارم،‌ شماره 45، صص 73- 84.
9. ستایشی نساز، حسن، روستایی، شهرام، عمرانی دورباش، مجتبی، زارع پیشه، نرگس (1393)، بررسی تنگناهای ژئومورفولوژیکی و تاثیر آن بر توسعه فیزیکی شهر با استفاده ازGIS و روش AHP (مطالعه موردی: شهرگیوی)، پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمی، سال دوم،‌ صص 1- 16.
10. عبدالهی، مجید (1391)، مدیریت بحران در نواحی شهری،‌ تهران، انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
11. قدیری، ‌محمود، رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا، شایان، سیاوش، پرهیزکار، اکبر (1390)، تبیین تمرکز اجتماعی – فضایی آسیب-پذیری شهر تهران در برابرزلزله، فصلنامه مدرس علوم انسانی(برنامه‌ریزی و آمایش فضا)، شماره 77،‌ صص54-31.
12. گیوه‌چی،‌ سعید، امین‌عطار، محمد (1392)،کاربرد مدل‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره در مکان‌یابی اسکان موقت پس از زلزله (مطالعه موردی: منطقه‌ 6 شیراز)، دو فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت بحران، شماره 2،‌ صص 35- 43.
13. لطفی کاظمی، ‌پانته‌ آ‌ (1391)، تبیین مدل یکپارچه برنامه‌ریزی کاربری زمین- حمل و نقل به منظور دستیابی به شاخص‌های توسعه شهری پایدار مطالعه موردی: منطقه 22 شهرداری تهران،‌ پایان‌نامه درجه دکتری شهرسازی، تهران: دانشکده شهرسازی دانشگاه تهران، استاد راهنما: بهناز امین‌زاده و منوچهر طبیبیان.
14. موسی کاظمی،‌ سیدمهدی،‌ علی اکبری، سکینه (1389)،‌ تحلیل پایداری زیست اجتماعی شهر ایلام با تاکید بر توزیع کاربری فضای سبز،‌ فصلنامه علمی پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، دوره جدید، سال هشتم، شماره 26.
15. نیکمرد نمین،‌ سارا، برک‌پور، ناصر، عبداللهی، مجید (1393)،کاهش خطرات زلزله با تاکید بر عوامل اجتماعی رویکرد تاب‌‌آوری (نمونه موردی: منطقه 22 تهران)، نشریه مدیریت شهری، شماره 37، صص 19- 34.
16. Berke, Ph. Smith, G. (2006), Hazard Mitigation, Planning, and Disaster Resiliency, Challenges and Strategic Choices for the 21st Century‚ In Sustainable Development and Disaster Resiliency, The Netherlands, IOS Press, Amersterdam, pp. 1-21.
17. Burton , ChG. (2012), The Development of Metrics for Community Resilience to Natural Disasters, Ph.D. Thesis, Geography College of Arts and Sciences, University of South Carolina.
18. Community Regional resilience Institute (2013), Retrieved October 22. From http://www.resilientus.org/.
19. Cutter, SL. (2008), A Framework for Measuring Coastal Hazard Resilience in New Jersey Communities, White Paper for the Urban Coast Institute.
20. Joerin, Jonasm, Shaw, R .(2011), Mapping Climate and Disaster Resilience in Cities, in Rajib Shaw and Anshu Sharma (eds.), Climate Disaster Resilience in Cities (Emerald).
21. Mekonnen, M. (2012), Evaluation of Land Use Planning and Implementation with Respect to Environmental Issues in Sululta Town, Thesis Advisor: Hailu worku(phd), Ethiopian Institute of Architecture, Building, Construction and city Development / EiABC.
22. .Rashed, T. Weeks, J. (2003), Assessing Vulnerability to earthquake hazards through spatial multicriteria analysis of urban areas. Geographical Information Science , 2003, Vol 17, No 6, pp. 547- 576
23. Reyes, ML. (2007), Risk- sensitive land use planning: Integrating Disaster risk Reduction in the Practice and process of land use planning . university of the Philippines.
24. UNDP Drylands Development Centre .(2013), Community Based Resilience Analysis (CoBRA), Conceptual Framework and Methodology, version May 17.
25. Villagran de leon, JC. (2006), Vulnerability, A conceptual and methodological review, UNU- EHS.