Geographical Research

اهداف: طوفان گرد و غبار پدیده‌ای است که تحت تاثیر شرایط جوی مانند سرعت زیاد باد، خشکی هوا و خاک برهنه و آسیب پذیر در مقابل فرسایش ایجاد می‌شود. یکی از مناطق مهمی که بیش از سایر نقاط ایران متاثر از پدیده گرد و غبار است، منطقه سیستان در جنوب شرق ایران است. این پژوهش با هدف تحلیل رابطه بین گرد و غبار و تغییرات جمعیت روستایی در منطقه سیستان (شامل 5 شهرستان: زابل، هیرمند، زهک، نیمروز و هامون) طی دوره زمانی 25 سال گذشته (95-70) انجام شده است. 
روش‌شناسی: روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و داده‌های مورد نیاز به روش کتابخانه‌ای و با استفاده از آمارنامه‌های جمعیتی و تصاویر ماهوارهای گردآوری شده است. داده‌های گردآوری شده با استفاده از تحلیل‌های آمار توصیفی و استنباطی از جمله آزمون ضریب همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
یافته‌ها: نتایج مقایسه نرخ رشد جمعیت روستایی محدوده مورد مطالعه و استان سیستان و بلوچستان نشان داد که در هر 4 دوره زمانی 70-75، 75-85، 85-90 و 95-90 نرخ رشد سالیانه جمعیت روستایی محدوده مورد مطالعه به طور قابل ملاحظه‌ای از نرخ رشد سالیانه جمعیت روستایی استان کمتر بوده است. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که بین میانگین تعداد روزهای گرد و غباری منطقه در 4 دوره زمانی مورد مطالعه و متوسط نرخ رشد سالیانه جمعیت روستایی دهستان‌های منطقه رابطه معنی‌دار منفی وجود دارد.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های این پژوهش می‌توان این نتیجه کلی را مطرح کرد که پتانسیل نگهداشت جمعیت در روستاهای منطقه سیستان بیش از هر چیز به شرایط طبیعی به‌ویژه خشکسالی‌های پی در پی در منطقه دارد که یکی از پیامدهای زیانبار آن طوفان‌های ماسه‌ای و گرد و غبار معلق در هوا است.