Persian
دوره 30، شماره 4 - ( 1394 )                   جلد 30 شماره 4 صفحات 167-150 | برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:

Print XML English Abstract PDF HTML

History

How to cite this article
Montaseri L, Zangeneh Asadi M A, Amir Ahmadi A. Indigenous knowledge application of geomorphological effects (river mudding) and its role in maintaining water and soil. GeoRes 2016; 30 (4) :150-167
URL: http://georesearch.ir/article-1-92-fa.html
منتصری لیلا، زنگنه اسدی محمدعلی، امیراحمدی ابوالقاسم. دانش بومی کاربرد عوارض ژئومورفولوژی (آب‌رنگ کردن) و نقش آن در حفظ آب و خاک . فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی. 1394; 30 (4) :150-167

URL: http://georesearch.ir/article-1-92-fa.html


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Rights and permissions
1- گروه ژئومورفولوژی دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری،سبزوار،ایران
2- دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری،سبزوار،ایران
چکیده   (4291 مشاهده)

کمبود آب همواره یکی از مهم‌ترین موانع در روند توسعه کشاورزی در اقلیم‌های خشک و کم‌باران بوده است. در طول زمان‌ کشاورزان در قالب دانش بومی خود روش‌های متعددی را جهت مقابله با کمبود آب و پیامدهای ناشی از آن ابداع کرده و توسعه داده‌اند. امروزه در مدیریت منابع آب روستایی، برای مقابله اثربخش‌تر با کمبود آب لازم است تا دانش بومی مورد توجه جدی قرار گیرد. تلفیق دانش بومی هر منطقه با دانش نوین می‌تواند بهترین گزینه در بهره‌برداری از منابع آب و خاک قلمداد شود. در این پژوهش به معرفی و بررسی یکی از روش‌های بومی حفظ آب و خاک در شرق کشور به نام "آب‌رنگ کردن" و کاربرد مستقیم عوارض ژئومورفولوژی تپه‌های مارنی در روستای کلاته سادات شهرستان داورزن از استان خراسان رضوی پرداخته شده است. در این تحقیق با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای، تهیه مدل‌های رقومی منطقه با نرم‌افزار  سیستم اطلاعات جغرافیایی، مشاهده میدانی و برداشت نمونه آب و رسوب، مصاحبه با کشاورزان محلی، آزمایش‌های فیزیکوشیمیایی و تحلیل آماری در  نرم‌افزار "SPSS" اثرات مثبت یا منفی این روش و نقش عوارض ژئومورفولوژی در حفظ آب و خاک بررسی می‌گردد. نتایج نشان می‌دهد که این روش، بهترین روش بومی- اقتصادی حفظ رطوبت و ترمیم بافت خاک اراضی کشاورزی و عامل انتقال آب از اراضی نفوذ‌پذیر مخروط‌افکنه‌ای به اراضی کشاورزی پایین‌دست می‌باشد. با توجه به دلایل آماری و بررسی تحقیقات دیگر در این زمینه، آب‌رنگ کردن نه‌تنها سبب بروز تغییرات قابل توجه در کیفیت آب رودخانه و تضعیف کیفیت آب کشاورزی منطقه نمی‌شود، بلکه باعث تغییر بافت و ترکیبات خاک، حاصلخیزی اراضی کشاورزی و نیز کاهش هدررفت ناشی از تبخیر و نفوذ به آبخوان با کیفیت پایین می‌گردد.

واژه‌های کلیدی:

فهرست منابع
1. احمدی، حسن (1378)، ژئومورفولوژی کاربردی (فرسایش آبی) (جلد1) (چاپ3). تهران: دانشگاه تهران، ص70.
2. بشری، مهدی؛ کاوسی، سیده مائده؛ دلفاردی، صادق (1391) ، روش‌های سنتی استحصال آب باران در سیستان و بلوچستان. اولین همایش ملی سامانه‌های سطوح آبگیر باران، مشهد، صص5-1.
3. شیخی، داوود (1390) ، مدیریت آب و تعمیرات و نگهداری ابنیه در نظام سنتی مدیریت آب در نواحی روستایی (مطالعه موردی: دشت شراء استان مرکزی). همایش بین‌المللی دانش سنتی مدیریت منابع آب، یزد، ص1.
4. صمدی‌تبریزی، امیر؛ پیروان، حمیدرضا؛ معتمد، احمد (1389) ، بررسی ویژگی‌های مهندسی مارن‌های منطقه سیاه‌کوه و گچ‌آب. مجله مهندسی و مدیریت آبخیز، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، 3 (2)، صص85-78.
5. ظهیری، عبدالرضا؛ شفاعی‌بجستان، محمود؛ دهقانی، امیراحمد (1390) ، برآورد حجم رسوب ناشی از جریان‌های گل‌آلود در مخزن سد دز. مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، 18 (1)، صص 162-143.
6. عابدینی، علی‌اصغر؛ خانی، محمدرضا (1390) ، بررسی نقش گل‌آلوده کردن آب قنات بلده فردوس در جلوگیری از هدررفتن آب و اثرات آن بر کیفیت آب، خاک و محصولات کشاورزی. همایش بین المللی دانش سنتی مدیریت منابع آب، مرکز بین المللی قنات و سازه‌های تاریخی آبی، یزد، صص10-1.
7. علیزاده، امین (1392)، اصول هیدرولوژی کاربردی (چاپ 36). مشهد: دانشگاه امام رضا، صص895-894.
8. علیزاده‌اقدم، محمدباقر؛ حاجیلو، فتانه؛ علیزاده‌اقدم، فیروزه (1390). درس‌‌هایی از نظام مدیریت سنتی آب رودخانه چای‌سویی در منطقه کشکسرای شهرستان مرند در آذربایجان شرقی. همایش بین‌المللی دانش سنتی مدیریت منابع آب، یزد، ص1.
9. فال‌سلیمان، محمود؛ صادقی، حجت‌اله (1390)، روش‌های سنتی مقابله با خشکسالی و کم آبی در مناطق خشک کشور (دانش و تجربیات بومی استان خراسان جنوبی). همایش بین‌المللی دانش سنتی مدیریت منابع آب، یزد، صص5-1.
10. فلاح‌رستگار، عبدالرضا؛ یوسفی، مریم؛ هزارخانی، مهرناز (1390)، نقش مدیریت سنتی و مدرن آب در مشارکت مردمی در مراحل برنامه‌ریزی، احداث و بهره‌برداری شبکه‌های آبیاری و زهکشی. همایش بین‌المللی دانش سنتی مدیریت منابع آب، یزد، ص1.
11. مهدوی، محمد (1386) ، هیدرولوژی کاربردی (جلد 2) (چاپ 6). تهران: دانشگاه تهران، صص331-329.
12. موسوی‌حرمی، رضا (1379) ، رسوب‌شناسی. مشهد: آستان قدس رضوی، ص474.
13. وزارت نیرو، دفتر مهندسی و معیارهای فنی آب و آبفا، معاونت نظارت راهبردی و امور نظام فنی (1391)، (نشریه شماره 310)، دستورالعمل تقسیم‌بندی و کدگذاری حوضه‌های آبریز و محدوده‌های مطالعاتی در سطح کشور. تهران: معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، صص7-5.
14. Ajwa, H.A., Trout, T.J. (2006), Polyacrylamide and water quality effects on infiltration in sandy loam soils. Soil Science Society of America Journal, 70(2), pp.643-650.
15. Amrani Paaza, N.El., Lamas, F., Irigaray, C., Chacon, J. (1998), Engineering geological characterization of Neogene marls in the Southeastern Granada Basin, Spain. Engineering Geology, 50(1-2), pp.165-175.
16. Benito, G., Gutierrez, M., Sancho, C. (1991), Erosion pattern in rill and interrill areas in badland zones of the middle Ebro Basin (NE-Spain). In Soil erosion studies in Spain,pp. 41-54.
17. Bouwer, H., Ludke, J., CRice, R. (2001), Sealing pond bottoms with muddy water. Ecological Engineering, 18(2), pp. 233-238.
18. Bufalo, M., Nahon, D. (1992), Erosional process and Mediterranean badlands: A new erosivity index for predicting sediment yield from gully erosion. Geoderma, 52,pp. 133-147.
19. Dotterweich, M. (2013). The history of human-induced soil erosion: Geomorphic legacies, early descriptions and research, and the development of soil conservation-A global synopsis. Geomorphology, 201,pp. 1-34.
20. Engelend, G.B. (1971), Runoff process and slope development in badland national moment South Dakota. Journal of Hydrology, 18(1), pp.55-79.
21. Mapanda, F., Nyamadzawo, G., Nyamangara, J., Wuta, M. (2007), Effects of discharging acid-mine drainage into evaporation ponds lined with clay on chemical quality of the surrounding soil and water. Physics and Chemistry of the Earth, 32(15-18), pp.1366-1375.
22. Schleiss, A.J., De Cesare, G., Althaus, J.J. (2008), Reservoir sedimentation and sustainable development. International Conference on Erosion, Transport and Deposition of Sediments, Switzerland.
23. Whitworth, T.M., Ghazifard, A. (2009), Membrane effects in clay-lined inward gradient landfills. Applied Clay Science, 43(2), pp.248-252.
24. Yan Li, x. (2003), Gravel–sand mulch for soil and water conservation in the semiarid loess region of northwest China. Catena, 52(2),pp. 105-127.

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول