Afarand Journals

Geographical Research

eISSN : 2538-4384
pISSN : 1019-7052
Persian
Language
Geographical Research is Published in Persian Fulltext.
دوره 30، شماره 4 - ( 1394 )                   جلد 30 شماره 4 صفحات 100-80 | برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:

Print XML English Abstract PDF HTML

History

دریافت: 1396/3/11 | پذیرش: 1396/3/11 | انتشار: 1396/3/11
How to cite this article
Sharafi L, Rostami F, Shah-Karami Rigi Z, Ghobadi P. Ghanat as an implication of merit and knowledge of Iranian with regard to sustainable development (The Case of Study: Sarvenov, Kermanshah Township). GeoRes 2016; 30 (4) :80-100
URL: http://georesearch.ir/article-1-88-fa.html
شرفی لیدا، رستمی فرحناز، شه کرم زهی ریگی ضیا، قبادی پرستو. قنات، دستاوردی از هُنر و دانش ایرانیان در راستای توسعه پایدار (مطالعه موردی: روستای سرونو، شهرستان کرمانشاه). فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی. 1394; 30 (4) :80-100

URL: http://georesearch.ir/article-1-88-fa.html

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rights and permissions
قنات، دستاوردی از هُنر و دانش ایرانیان در راستای توسعه پایدار (مطالعه موردی: روستای سرونو، شهرستان کرمانشاه)
Authors لیدا شرفی*1، فرحناز رستمی2، ضیا شه کرم زهی ریگی3، پرستو قبادی3
1- گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی ،کرمانشاه ،ایران ، Lida.sharafi@yahoo.com
2- گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی ،کرمانشاه ،ایران
3- گروه توسعه روستایی ،دانشکده رازی،کرمانشاه ،ایران
چکیده   (4958 مشاهده)

قنات یکی از دستاوردهای فرهنگی و تکنیکی ایرانیان برای آبرسانی در مناطق خشک و نیمه خشک است. از آنجا که کشور ایران در منطقه خشک جهانی واقع شده، در سال ­های اخیر خشکسالی­ های پی در پی را تجربه می­ کند، لذا توجه به این شیوه آبرسانی که از سویی با شرایط طبیعی، اجتماعی و فرهنگی ایران سازگاری دارد، و از طرفی جزو دانش بومی‌ این سرزمین محسوب می­شود، ضرورت دارد. از این رو هدف کلی این مطالعه کمی، تحلیل عاملی تاییدی الگوی سنجش ماندگاری قنات روستای سرونو علیا در شهرستان کرمانشاه بود. جامعه آماری تحقیق را تمامی‌مردم روستای سرونو علیا تشکیل دادند (551=N) . 226 نفر به عنوان نمونه آماری تعیین شدند و با استفاده از پرسشنامه، داده­ها به طریق روش نمونه­ گیری تصادفی ساده جمع­ آوری گردید. تجزیه و تحلیل داده ­ها با استفاده از نرم افزار لیزرل[1] انجام شد. بر اساس نتایج تحلیل عاملی تاییدی، سازه­ های "مشارکت و همیاری اهالی روستا و مسوولین در مورد قنات؛ ارزش اقتصادی قنات؛ اعتقادات و باورها در مورد قنات؛ خصوصیات مورفولوژیکی قنات؛ و نیاز اهالی روستا به آب قنات"، برای سنجش ماندگاری قنات در روستای سرونو علیا مناسب تشخیص داده شدند. بر پایه این یافته ­ها، مسوولان مربوطه با آگاهی از این عوامل می­توانند در تقویت آن­ها توجهات لازم را مبذول دارند.

1- LISREL 8.8  

واژه‌های کلیدی:
قنات، توسعه پایدار، دانش بومی، تحلیل عاملی تاییدی.
فهرست منابع
1. امین، سیف اله.، ایزدی، تیمور.، ناظم السادات، محمدجعفر، (1388)، ویژگی‌های فیزیکی آبدهی و بررسی امکان ذخیره‌سازی آب قنات کتک ارسنجان، مهندسی آب، سال دوم، صص 21-30.
2. بنی طباء، مرجان سادات،(1382)، قنات، مطمئن‌ترین روش استحصال آب به همراه معرفی قنات دو طبقه مون اردستان، آموزش جغرافیا، سال 18، شماره 65، صص 36-43.
3. بهنیا، عبدالکریم، (1379)، قنات سازی و قنات داری، تهران: مرکز دانشگاهی.
4. جمعه‌پور، محمود، (1385)، کاریز (قنات) دستاورد دانش و فرهنگ بومی زیستگاه‌های کرانه‌های کویر، و نظام‌های وابسته به آن در ایران و بهره‌برداری پایدار از آن، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 33، صص 27-63.
5. دادرسی سبزوار، ابوالقاسم، (1387)، دانش بومی و بهینه سازی مصرف آب با قنات، نخستین همایش فناوری‌های بومی‌ ایران. صص 1-5.
6. رجبی، مجتبی، (1385)، قنات میراث زنده تاریخ پنهان درون خاک، ماهنامه آفتاب، سال دوم، شماره 9. صص 1-13.
7. رحیمی، حسین.، مومنی، جواد،(1383)، نقش قنات در توسعه پایدار نواحی خشک و نیمه خشک ایران، اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره 202. صص 202 – 209.
8. زارع شاه آبادی، علیرضا.، الفتی، سعید، (1388)، بررسی قنات‌ها، قلعه‌ها وآسیاب‌ها از دیدگاه جغرافیاییِ اکولوژیک (مطالعه موردی: گاریزات تفت)، جغرافیای انسانی، سال اول، شماره 3، صص 27-38.
9. زاهدی، شمس السادات، (1388)، توسعه پایدار و اصل آهنین منافع شخصی، چاپ دوم، انتشارات سمت.
10. زینی، مسعود.، قانعیان، محمد تقی.، طالبی، پروانه، (1387)، بررسی وضعیت فیزیکی، شیمیایی و میکروبی آب قنات اهرستان یزد و ارائه پیشنهادات آموزشی، دانشکده بهداشت یزد، سال هفتم، شماره اول و دوم، صص 36-43.
11. سعیدی، عباس، (1389)، ده مقاله در شناخت سکونتگاه‌های روستایی. تهران: مهر مینو.
12. شرفی، لیدا، همزه‌ای، محمدرضا، (1392)، واکاوی علل ماندگاری قنات روستای سونو شهرستان کرمانشاه، چهارمین همایش سالیانه دانشگاه رازی، صص 1-3.
13. عظیمی، نرگس،(1384)، بررسی نظام‌های سنتی آبرسانی و آبیاری در روستای دهلق خدا بنده لو از شهرستان صحنه، همزه‌ای، محمدرضا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد توسعه روستایی، گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی.
14. عمادی، محمدحسین، امیری اردکانی، محمد، (1381)، تلفیق دانش بومی و دانش رسمی؛ ضرورتی در دستیابی به توسعه پایدار کشاورز، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال دهم، شماره 37، صص 11-26.
15. فال سلیمان، محمود، نصرآبادی، علیرضا، چکشی، بهاره، صادقی، حجت اله، (1390)، مدیریت جامع قنات با توجه به جایگاه و اهمیت آن در راستای دانش بومی مدیریت منابع آب در ایران، همایش بین المللی دانش سنتی مدیریت منابع آب. صص 1-11.
16. فداکار داورانی، محمد مهدی،(1388) ، قنات و سرمایه اجتماعی، برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، سال اول، شماره 1، صص 149-179.
17. فداکار داورانی، محمد مهدی.، سام آرام، عزت اله، 1389، نقش قنات در توسعه پایدار روستایی، روستا و توسعه، سال 13، شماره 2، صص 167-191.
18. قاسمی، و، (1388) ، مقدمه‌ای بر مدل‌سازی معادله ساختاری (باکاربرد برنامه‌های AMOS، LISREL و EQS)، تهران انتشارات جامعه شناسان، چاپ اول.
19. مهدیزاده اردکانی، محمد.، پیری اردکانی، نادر، (1390)، برنامه‌ریزی و مدیریت سنتی در لایروبی قنات زین آباد (چار بازار) اردکان (استان یزد)، همایش بین المللی دانش سنتی مدیریت منابع آب، صص 1-10.
20. میرجعفری، حسین.، الهیاری، فریدون.، بهنیا، عبدالکریم.، چراغی، زهره، (1388)، بررسی نظریه خاستگاه قنات در ایران. تاریخ اسلام و ایران، سال نوزدهم، شماره دوم، صص 79-102.
21. ناتل خانلری، پرویز، (1354)، بنیاد فرهنگ ایران. مجله یغما، سال 28، شماره 320، صص 65-76.
22. نوشادی، مسعود.، فرهادی، علیرضا، (1390)، بکارگیری دانش و فن‌آوری‌های جدید در بهسازی و نوسازی قنوات، مطالعات موردی: قنوات استان یزد، همایش بین المللی دانش سنتی مدیریت منابع آب، صص 1-11.
23. Arzani, N.(2007),Water resources and rural development in arid lands: The history of Qanat in central Iran, 5th IWHA, Past & Future of Water Conference, Tampere, Finland, 13-17 .
24. Bartlett, J. E., Koterlik, J. W., & Higgins, Ch. C. (2001), Organizational research: Determining appropriate sample size in survey sesearch, Information Technology, Learning, and Performance Journal, Vol. 19, No. 1, pp. 43-50.
25. Haeri, M. R. 2003, Kariz (Qanat); An eternal friendly system for harvesting groundwater. Adaptation workshop, November 12-13th, New Delhi.
26. Naseri Moghaddam, M., Mirzaee, E., Hasheminia, S. M., & Davari, K.(2007), Estimation of the reasons of Qanat degredation and its effect on villagers' participation (case study of six regions in the khorassan province), International history seminar on irrigation and drainage, Tehran. Iran, May 2-5.
27. Shirazi, K., Asheghi Milani, M., Sadeghi, A., Azami, E., Azami, A. (2012), Qanat (subterranean canal) role in traditional cities and settlements formation of hot-arid regions of Iran, World Academy of Science, Engineering and Technology, 67: 358-390.
28. Todman, J., & Dugard, P. (2007), Approaching multivariate analysis: An introduction for psychology, Psychology press.
29. Vieira, A. L. (2011),Interactive LISREL in practice:Getting started with a simplis approach. Springer.
30. 30- Wessels, J., & Hoogeveen, R. J. A.( 2003), Renovation of Qanats in Syria, published by the United Nations University's International Network on Water, Environment and Health, Retrieved Aug 2012, from http://www.inweh.unu.edu/inweh/drylands/Publications/Wessels.pdf.
31. Yousefirad, Y., Mokhtar, S., & Mahbod, A. (2012), The influential factors on the qanat hydrogeology, Journal of Food, Agriculture & Environment, WFL Publisher, Vol.10 (2): 843-848.