Persian
Language
Geographical Research is Published in Persian Fulltext.
دوره 34، شماره 4 - ( 1398 )
جلد 34 شماره 4 صفحات 576-567 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1398/6/11 | پذیرش: 1398/8/28 | انتشار: 1398/12/6
دریافت: 1398/6/11 | پذیرش: 1398/8/28 | انتشار: 1398/12/6
How to cite this article
Mokhtari D, Rezaei Moghaddam M H, Karimi Soltani P, Abdolmaleki T. Simulation of Climatic Conditions within the Caves Through a Controlled Laboratory Environment to Estimate the Annual Dissolution Rate of Karstic Shapes Inside Katale Khor and Saholan Caves. GeoRes 2019; 34 (4) :567-576
URL: http://georesearch.ir/article-1-781-fa.html
URL: http://georesearch.ir/article-1-781-fa.html
مختاری داود، رضایی مقدم محمدحسین، کریمی سلطانی پیمان، عبدالملکی طیبه. شبیه سازی شرایط اقلیمی درون غارها در محیط آزمایشگاهی کنترل شده، جهت برآورد مقدار انحلال سالانه اشکال کارستی درون غارهای کتله خور و سهولان. فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی. 1398; 34 (4) :567-576
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rights and permissions
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Authors
داود مختاری1، محمدحسین رضایی مقدم1، پیمان کریمی سلطانی2، طیبه عبدالملکی*3
1- گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
2- گروه جغرافیا، داﻧﺸﻜﺪه ادﺑﻴﺎت و ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﻲ، دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران
3- گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران ،ta.abdolmaleki@gmail.com
2- گروه جغرافیا، داﻧﺸﻜﺪه ادﺑﻴﺎت و ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﻲ، دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران
3- گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران ،
چکیده (2680 مشاهده)
اهداف و زمینه ها: غار کتله خور در نزدیکی شهر گرماب (زنجان) و غار سهولان در جنوب شرق مهاباد، سالانه پذیرای تعداد زیادی از گردشگران هستند. تعداد بالای گردشگران و ورود بی‌رویه آنها به محیط‌های حساس و شکننده غارها، سبب بالارفتن غلظت دی‌اکسیدکربن موجود در غار شده و تعادل شیمیایی درون غار به‌هم خورده و اثرات مخربی بر اشکال و سازندهای کارستی درون غار به جای گذاشته است که به تدریج سبب تحلیل، خوردگی و پوسته‌شدن اشکال کارستی درون غار میشود. از این رو در این مقاله تلاش شده است تا با شبیه‌سازی و بازسازی شرایط اقلیمی درون غارها در محیط آزمایشگاهی کنترل‌شده، مقدار انحلال سالانه اشکال درون غارها محاسبه شد.
روش‌شناسی: دما، رطوبت نسبی و دی اکسیدکربن موجود در درون غارهای موردنظر در دو دوره 15روزه در بهمن ماه به سبب تعداد کم گردشگر و ماه فروردین به دلیل حضور بالای گردشگر در درون غارها با استفاده از دستگاه 3کاره دما، رطوبت و CO2سنج اندازه‌گیری شد. در مرحله بعد، با شبیه سازی همین شرایط در محیط آزمایشگاهی کنترل‌شده، مقدار انحلال سالانه اشکال درون غارها به شیوه وزنی محاسبه گردید.
یافته ها: مقدار انحلال و پوسته‌شدن اشکال برای غار کتله خور 9445/0گرم در سال و برای غار سهولان 012/2گرم در سال بود. از این مقدار 7661/0گرم، معادل 12/81% کل انحلال برای غار کتله‌خور و 6991/1گرم معادل 45/84% برای غار سهولان، سهم گردشگران بود.
نتیجه‌گیری: ورود حداکثری گردشگران ﺑﻪ درون ﻏﺎرﻫﺎی کتله خور و سهولان، رﻳﺰاﻗﻠﻴﻢﻫﺎیی را ﺑﻪوﺟﻮد آورد که غلظت دی‌اﻛﺴﻴﺪﻛﺮﺑﻦ در آنها اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ، درجه ﺣﺮارت ﻏﺎر ﺑﺎﻻ می‌رود و رﻃﻮﺑﺖ نسبی ﻛﺎﻫﺶ مییابد. در اثر این تغییرات، روند شکل گیری اشکال کارستی درون غارهای مورد نظر مختل میشود و تخریب و شکسته شدن اشکال را به دنبال دارد.
روش‌شناسی: دما، رطوبت نسبی و دی اکسیدکربن موجود در درون غارهای موردنظر در دو دوره 15روزه در بهمن ماه به سبب تعداد کم گردشگر و ماه فروردین به دلیل حضور بالای گردشگر در درون غارها با استفاده از دستگاه 3کاره دما، رطوبت و CO2سنج اندازه‌گیری شد. در مرحله بعد، با شبیه سازی همین شرایط در محیط آزمایشگاهی کنترل‌شده، مقدار انحلال سالانه اشکال درون غارها به شیوه وزنی محاسبه گردید.
یافته ها: مقدار انحلال و پوسته‌شدن اشکال برای غار کتله خور 9445/0گرم در سال و برای غار سهولان 012/2گرم در سال بود. از این مقدار 7661/0گرم، معادل 12/81% کل انحلال برای غار کتله‌خور و 6991/1گرم معادل 45/84% برای غار سهولان، سهم گردشگران بود.
نتیجه‌گیری: ورود حداکثری گردشگران ﺑﻪ درون ﻏﺎرﻫﺎی کتله خور و سهولان، رﻳﺰاﻗﻠﻴﻢﻫﺎیی را ﺑﻪوﺟﻮد آورد که غلظت دی‌اﻛﺴﻴﺪﻛﺮﺑﻦ در آنها اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ، درجه ﺣﺮارت ﻏﺎر ﺑﺎﻻ می‌رود و رﻃﻮﺑﺖ نسبی ﻛﺎﻫﺶ مییابد. در اثر این تغییرات، روند شکل گیری اشکال کارستی درون غارهای مورد نظر مختل میشود و تخریب و شکسته شدن اشکال را به دنبال دارد.
واژه‌های کلیدی:
فهرست منابع
1. Ahmadi M, Khoshraftar R (2011). Evaluation of geotourism capabilities of katalekhor cave in Zanjan using the techniques SWOT. Geographical Notion. 5(9):61-74. [Persian]
2. Asghari Moghaddam A, Moayyed M, Nadiri A (2006). Studying of geomorphology, geology and genesis of Sahoolan water cave northwest of Iran. Journal of Geography and Planning. (22):59-91. [Persian]
3. Baker AW (2014). The jenolan environmental monitoring program. Proceedings of the Linnean Society of New South Wales. (136):19-34.
4. Baldini JUL, Baldini LM, McDermott F, Clipson N (2006). Carbon dioxide sources, sinks, and spatial variability in Shallow temperate zone caves: Evidence from Ballynamintra cave Irelands. Journal of Cave and Karst Studies. (68):4-11.
5. Behniyafar A, Qanbarzadeh H (2016). Karst geomorphology: Processes, forms and management of karst environments. (Vol 1). Mashhad: Negaran Sabz. [Persian]
6. Calaforra JM, Fernández-Cortés A, Sánchez- Martos F, Gisbert J, Pulido-Bosch A (2003). Environmental control for determining human impact and permanent visitor capacity in a potential show cave before tourist use. Environmental Conservation. 30(2):160-16. [DOI:10.1017/S0376892903000146]
7. De Freitas CR (2010). The role and importance of cave microclimate in the sustainable use and management of show caves. Acta Carsologica. 39(3):477-489. [DOI:10.3986/ac.v39i3.77]
8. ˇSebela S, Prelovˇsek M, Turk J (2013). Impact of peak period visits on the Postojna cave (Slovenia) microclimate. Theoretical and Applied Climatology. 111(1-2):51-64. [DOI:10.1007/s00704-012-0644-8]
9. Ek C, Gewelt M (1985). Carbon dioxide in cave atmospheres. new result in belgium and comparison with some other countries. Earth Surface Processes and Landforms. 10(2):173-187. [DOI:10.1002/esp.3290100209]
10. Gillieson D (2005). Caves, processes, development, management. Velayati S, Behniafar A, translator. Mashhad: Sokhan Gostar. [Persian]
11. Hutacharern C (2004). The effects of human impacts on cave and karst Biodiversity: Thailand Component. Thailand: ARCBC.
12. Karimi Soltani P, Rezaei K (2015). Daily and monthly fluctuation of carbon dioxide in Ali-Sadr cave of Hamedan and tourists' health. The National Conference on Geology and Exploration of Resources. 2015, 11 March: Shiraz. 31-36. [Persian]
13. Lang M, Faimon J, Godissart J, Ek C (2016). Carbon dioxide seasonality in dynamically ventilated caves: The roles of modes and advective fluxes. Theoretical and Applied Climatology. 129(3-4):1355-1372. [DOI:10.1007/s00704-016-1858-y]
14. Lang M, Faimon J, Pracny' P, Kejíková S (2017). A show cave management: Anthropogenic CO2 in atmosphere ofV'ypustek cave (Moravian karst, Czech Republic). Journal for Nature Conservation. (35):40-52. [DOI:10.1016/j.jnc.2016.11.007]
15. Linan C, Vadilo I, Francisco C (2008). Carbon dioxide concentration air within the Narja cave (Malaga, Andalusia, Spain). International Journal of Speleology. 37(2):99-106. [DOI:10.5038/1827-806X.37.2.2]
16. Maleki A, Ghobadi M, Karimi Soltani P (2015). The role of the tourists in the karst dissoiution of the secondary shapes inside caves, case study: Hamedan Ali-Sadr cave. Geography and environmental sustainability. 5(3):1-15. [Persian]
17. Maleki A, Karimi Soltani P (2015). Tourists and their role in microclimatic changes inside the caves case study: Ali-Sadr cave (Hamedan, Iran). Journal of Biodiversity and Environmental Sciences. 6(3):535-541.
18. Maleki A, Karimi Soltani P, Abdolmaleki A (2014). Tourists and their role in microclimatic changes inside the caves case study: Ali-Sadr cave (Hamedan, Iran). The National Conference on Geology and Exploration of Resources. 2015, 11 May: Shiraz. pp. 70-77. [Persian]
19. Michie NA (1997). An investigation of the climate, carbon dioxide and dust in Jenolan caves, N.S.W. [dissertation]. Macquarie: Macquarie University.
20. Mokhtari D (2015). Geotourism. 5th ed. (Vol. 1). Tabriz: Tabriz University Press. [Persian]
21. Moroni M (2013). Radon and carbon dioxide monitoring as approach to touristic exploitation of caves. 5eme colloque national du patrimoine Geologique. 2013, 7-9 May: Tunis. pp. 1-11. [Persian]
22. Rezaei M, Nakhaei M (2008). Spleogenesis of Katalehkhor cave in Zanjan province. Iranian Journal of Geology.
23. 2(6):11-19. [Persian]
24. Song L, Wei X, Liang F (2000). The influences of cave tourism on CO2 and temperature in Baiyun cave, Hebei, China. International Journal of Speleology. 29B (1-4):77 [DOI:10.5038/1827-806X.29.1.4]