Persian
دوره 31، شماره 2 - ( 1395 )                   جلد 31 شماره 2 صفحات 61-50 | برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:

Print XML English Abstract PDF HTML

History

How to cite this article
Asghari Lafmejani S, Pourjafar Abadi M, Pour Ebrahimi F. The Role of Strategic Crops in the Livelihoods of Rural Households (Case Study: Pistachio Cultivation in Sirjan County). GeoRes 2016; 31 (2) :50-61
URL: http://georesearch.ir/article-1-54-fa.html
اصغری لفمجانی صادق، پورجعفرآبادی مهدیه، پورابراهیمی فاطمه. نقش محصولات استراتژیک در معیشت خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: کشت پسته در شهرستان سیرجان). فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی. 1395; 31 (2) :50-61

URL: http://georesearch.ir/article-1-54-fa.html


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Rights and permissions
1- جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی،دانشگاه زابل، زابل ،ایران ، Asghari2750@yahoo.com
2- جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی،دانشگاه زابل، زابل ،ایران
چکیده   (5167 مشاهده)

تولید پسته در ایران یکی از منابع مهم ایجاد درآمد برای روستاییان و اقتصاد ملی محسوب می شود. به طوری­ که این محصول حدود پنج درصد کل ارزش تولید کشاورزی را تأمین می‌کند و در بخش صادرات غیرنفتی کشور نیز نقش اساسی دارد. از آنجا که پسته، کشت غالب در مناطق روستایی شهرستان سیرجان می­باشد، در این پژوهش به مطالعه و تحلیل آثار تولید این محصول و نقش آن در معیشت خانوارهای روستایی این شهرستان پرداخته شده است. روش جمع ­آوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ­ای و میدانی بوده که در مطالعات میدانی، بررسی­ها در دو سطح روستا و خانوار صورت گرفته است. در این راستا، روستاهای بالای 50 خانوار در 4 دهستان به عنوان نمونه­های انتخابی شناسایی گردید. سپس برای مطالعات مرتبط با خانوار، با توجه به تعداد خانوارهای ساکن در روستاهای مورد مطالعه و با استفاده از فرمول کوکران، 241 خانوار به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. برای بررسی وضعیت معیشت، مجموعه­ ای از شاخص­ها در ابعاد سرمایه­ های انسانی، مالی، اجتماعی، فیزیکی و طبیعی و برای بررسی محدودیت­های تولید پسته، مجموعه­ ای از شاخص­ها با ابعاد اقتصادی، اجتماعی، محیطی و کالبدی -  فضایی مورد توجه بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده­های جمع­ آوری شده از طریق پرسشنامه ­ها، از روش تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل­های آماری استفاده شده است. نتایج تحقیق مؤید آن است که در روستاهای شهرستان سیرجان، بین میزان محدودیت­ های تولید پسته و سطح مطلوبیت معیشت، رابطه معناداری وجود دارد و تولید پسته در این شهرستان، سبب افزایش درآمد، بالا رفتن قدرت خرید و بهبود معیشت خانوارهای روستایی شده است. همچنین بر اساس یافته­ های پـژوهش، طی دهه­ اخیر، تـولید این محصول روند افزایشی داشته و به عنوان مهم­ترین منبع درآمدی روستاهای این شهرستان ایفای نقش نموده است.

واژه‌های کلیدی:

فهرست منابع
1. ابریشمی، محمد‌حسن. (1373). «شناخت تاریخی پسته ایران»، چاپ اول، مرکز نشر دانشگاهی ایران، تهران، 708.
2. اردستانی، مریم و موذنی، سعیده. (1391). «بررسی بازاریابی پسته کرمان»، بررسی‌های بازرگانی، ش 53، صص 54 -43.
3. اسلامی، امیر و فرزام‌نیا، مسعود. (1388). «اثر انواع مالچ بر افزایش ظرفیت نگهداری آب خاک و عملکرد درختان پسته»، مجله آبیاری و زهکشی ایران، ش2، صص 79- 87.
4. پورمیدانی، عباس و قرئلی، علی اکبر. (1389). «بررسی آثار اقتصادی- اجتماعی کشت پسته در استان قم»، فصلنامه روستا و توسعه، ش 5، صص 66-52.
5. جمعه‌پور، محمود و احمدی، شکوفه. (1390). «تأثیر گردشگری بر معیشت پایدار روستایی (مطالعه موردی: روستای برغان، شهرستان ساوجبلاغ)»، پژوهش‌های روستایی، سال دوم، ش 1، صص 63 – 33.
6. جهاد کشاورزی شهرستان سیرجان. (1392). «گزارش سطح زیرکشت محصولات کشاورزی شهرستان سیرجان»، معاونت برنامه‌ریزی توسعه جهاد کشاورزی شهرستان سیرجان.
7. زادصالحی، فهیمه؛ مظفری، وحید؛ تاجآبادیپور، احمد و حکم‌آبادی، حسین. (1390). «تأثیر متقابل سدیم و منیزیم بر برخی خصوصیات رشدی و میزان کلروفیل پسته در محیط پرلیت»، علوم و فنون کشت گلخانه‌ای، سال دوم، ش6، صص 33 – 23.
8. سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان. (1390). «طرح ساماندهی توسعه اقتصادی – اجتماعی فضاهای روستایی بخش مرکزی شهرستان سیرجان»، دفتر توسعه روستایی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان.
9. سجاسی قیداری، حمدالله؛ صادقلو، طاهره و پالوچ، مجتبی. (1392). «اولویت‌بندی راهبردهای توسعه معیشت پایدار روستایی با مدل ترکیبی سوات – تاپسیس – فازی(مطالعه موردی شهرستان خدابنده)»، فصلنامه روستا و توسعه، سال 16، ش 2، صص 110-85.
10. سلمانی، محمد؛ رضوانی، محمدرضا؛ پورطاهری، مهدی و ویسی، فرزاد. (1390). «نقش مهاجرت فصلی نیروی کار در معیشت خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: شهرستان سروآباد، استان کردستان)»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، ش 77، صص 127 – 111.
11. صادقزاده، مینا؛ اللهیاری، محمدصادق؛ انصاری، محمدحسین و نژادرضایی، نیما. (1393). «تحلیل اراضی شالیکاری شهرستان رشت با استفاده از رویکرد معیشت پایدار»، فصلنامه تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد 6، ش 4، صص‌70-55.
12. صادقی، طاهره، بیدختی، طالب و صداقت، رضا. (1389). «تدوین استراتژی‌های تبلیغات در ارتباط با صادرات پسته‌ی استان کرمان با استفاده از روش SWOT»، مجله اقتصاد کشاورزی، جلد 5، ش 1، صص 142- 123.
13. عبدالهیعزتآبادی، محمد. (1387). «نقش سیاستگذاری ناهماهنگ در توسعه ناپایدار کشت پسته با تأکید بر منابع آبی»، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال 16، ش 63، صص 137-117.
14. علوینائینی، ناصر. (1384).«استفاده از برنامه کامپیوتری پیستمن در تعیین کیفیت پسته»، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، جلد سیزدهم، ش 4، صص11 – 5.
15. فالسلیمان، محمود، صادقی، حجت الله و غلامی، زینب. (1392). «بررسی اثرات اقتصادی – اجتماعی محصولات استراتژیک بر توسعه مناطق روستایی(مطالعه موردی: کشت پسته در بخش ششطراز شهرستان خلیل آباد)»، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال 3، ش 12، صص 63-41.
16. مرتضوی، سیدابوالقاسم؛ زمانی، امید؛ نوری، مهدی و نادر، هیمن. (1390). «بررسی تأثیر نوسانات نرخ ارز بر صادرات پسته ایران»، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، ش 3، صص 354-347.
17. هال، آنتونی و میجلی، جیمز. (1388).«سیاست اجتماعی و توسعه»، ترجمه مهدی ابراهیمی و علیرضا صادقی، انتشارات جامعه شناسان، تهران، 460.
18. Ahmed, N. (2009). "The Sustainable Livelihood Approach to the Development of Fish Farming in Rural Bangladesh". Journal of International Farm Management, Vol 4, No 4, PP. 1-18.
19. Carney, D. (1998). "Implementing the Sustainable Rural Livelihoods Approach". In D. Carney (Ed.), Sustainable Rural Livelihoods, What contribution can we make?, London: Department for International Development, PP. 3-23.
20. Dearden, P.; Roland, R.; Allison, G. & Allen, C. (2002). "Sustainable Livelihood Approaches – From the Framework to the Field, Supporting Livelihoods -Evolving Institutions", University of Bradford.
21. FAO, & ILO. (2009). "The Live hood assessment tool-kit". Rome and Geneva: Food and Agriculture Organization of the United Nations, and International Labour Organization.
22. Malczewski. J. (1999). "GIS and Multicriteria Decision Analysis", John Wiley and Sons INC., New York.
23. McDonough, J. & Bunning, S. (2009). "Methodological Approach, Planning and Analysis, Field Manual for Local Level Land Degradation Assessment in Dry lands", United Nations University (UNU).
24. Okali, D. Okpara, E. & Olawoye, J. (2001). "The Case of Aba and its Region, Southeastern Nigeria", Working Paper Series on Rural - Urban Interactions and Livelihood Strategies, Working Paper 4, Human Settlements Programmed IIED, 3 End Sleigh Street, London, WC1H 0DD.
25. Serrat, O. (2008). "The Sustainable Livelihoods Approach", Manila: ADB.
26. Shen, F. (2009). "Tourism and Sustainable Livelihoods Approach". Application within the Chinese context, Ph.D. thesis, Lincoln University.
27. Slater, Matthew J.; Mgaya, Yunus D.; Mill, Aileen C.; Rushton, Steven P. & Stead, Selina M. 2013, "Effect of social and economic drivers on choosing aquaculture as a coastal livelihood", Ocean & Coastal Management, vol.73 , PP. 22 –30.
28. Tang, Q.; Bennett, S.J.; Yong, X. & Yang, L. 2013,"Agricultural practices and sustainable livelihoods: Rural transformation within the Loess Plateau, China", Applied Geography, vol. 41, PP. 15-2