Afarand Journals

Geographical Research

eISSN : 2538-4384
pISSN : 1019-7052
Persian
Language
Geographical Research is Published in Persian Fulltext.
دوره 32، شماره 2 - ( 1396 )                   جلد 32 شماره 2 صفحات 51-40 | برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:

Print XML English Abstract PDF HTML

‎ 10.18869/acadpub.geores.32.2.40

History

دریافت: 1395/12/6 | پذیرش: 1396/3/24 | انتشار: 1396/6/27
How to cite this article
Parvin N. Examine the Balance Between the Atmosphere Changes Affecting Zab Basin Storms. GeoRes 2017; 32 (2) :40-51
URL: http://georesearch.ir/article-1-214-fa.html
پروین نادر. بررسی تغییرات تراز میانی جو مؤثر بر توفان‌های حوضه آبریز زاب. فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی. 1396; 32 (2) :40-51

URL: http://georesearch.ir/article-1-214-fa.html

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rights and permissions
بررسی تغییرات تراز میانی جو مؤثر بر توفان‌های حوضه آبریز زاب
Authors نادر پروین*
گروه جغرافیا ،دانشگاه پیام نور، تهران ،ایران ، naderpn1353@yahoo.com
چکیده   (4553 مشاهده)
توفان‌ها به‌عنوان یکی از بلایای طبیعی همواره مناطق مختلفی را تحت تأثیر خود قرار داده و خسارات فراوانی ازنظر اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و زیست‌محیطی به بار می‌آورند. در این مقاله، پس از تعیین آستانه­ توفان، داده‌‌های ارتفاعی تراز 500 هکتوپاسکال اتمسفر برای 40 روز توفان طی دوره­ (2011-1986) با استفاده از روش پیشرفته آماری تحلیل عاملی پردازش شدند و نهایتاً بر اساس ماتریس همبستگی (واریانس- کوواریانس) و چرخش واریماکس[1] بر روی عامل‌ها، کانون‌های عمده­ تغییر توپوگرافی تراز 500 هکتوپاسکال مؤثر بر وقوع توفان‌های شدید و فراگیر سطح حوضه آبریز زاب شناسایی و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که به هنگام وقوع توفان‌­‌های مذکور هشت کانون مؤثر بوده‌اند. در این بین،‌ چهار منطقه ذیل با برخورداری از بیشترین آنومالی­های(7/0R>) ارتفاع سطح 500 هکتوپاسکال مؤثر بر وقوع توفان‌های مذکور، قابل تشخیص هستند. 1) محور شمال آفریقا- خاورمیانه تا شمال روسیه 2) منطقه آفریقای حاره‌ای-اقیانوس هند 3) منطقه­ شمال آسیا-شمال اروپا 4)­ منطقه اسکاندیناوی. چنین تغییراتی در تراز 500 هکتوپاسکال سبب تقویت و عمیق‌تر شدن محور تراف‌ها و ریج‌ها در این مناطق شده و متعاقب آن الگوهای سینوپتیکی توفان‌زا به وجود آمده‌اند. در این بین، تغییرات تراز 500 هکتوپاسکال در کانون اول (محور شمال آفریقا- خاورمیانه تا شمال روسیه) بیشترین تأثیر را در ایجاد توفان‌های سطح حوضه آبریز زاب داشته است.
 
[1] چرخش Varimax: دورانی متعامد از عامل‌ها در تحلیل عاملی که پراکنش بیشینه/ ماکسیمم بین بارهای عاملی ایجاد کند و بدین ترتیب تفسیر عامل‌ها را معنی‌دارتر سازد.
 
واژه‌های کلیدی:
توفان، تحلیل عاملی، ترازhpa 500، حوضه آبریز زاب .
فهرست منابع
1. جهانبخش اصل، سعید، اسدی، مهدی، اکبری، الهه (1395)، پتانسیل‌سنجی نیروگاه بادی با استفاده از روش Fuzzy-AHP در محیط GIS (مطالعه موردی، شمال شرق کشور)، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی، شماره 56، صص 301-277.
2. حجازی زاده، زهرا، جعفرپور، زین‌العابدین، علیجانی، بهلول، پروین، نادر (1386)، بررسی و شناسایی الگوهای سینوپتیکی تراز 500 هکتوپاسکال مولد سیلاب‌های مخرب و فراگیر سطح حوضه‌ آبریز دریاچه‌ی ارومیه، مجله‌ علوم جغرافیایی، سال دوم، شماره 4، صص 73-52.
3. دین‌پژوه، یعقوب، نیازی، فائقه، مفید، حامد (1394)، تحلیل روند تغییرات پارامترهای هواشناسی در تبریز، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی، شماره 51، صص 169-145.
4. رضایی بنفشه، مجید، جوان، خدیجه، زینالی، بتول (1390)، بررسی روند تغییرات سرعت باد در شمال غرب ایران، فصلنامه جغرافیای طبیعی، شماره 13، صص 36-27.
5. سلیقه، محمد (1394)، تغییر آب و هوا و مخاطرات آب و هوایی شهر تهران، نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، شماره 3، صص 32-15.
6. علیجانی،‌ بهلول، رضایی، محمد، جعفری، فرزانه، پژوه، فرشاد (1394)، تغییرپذیری ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال و نقش آن در نوسانات دمای ماه ژانویه ایران، فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، شماره 20، صص 45-34.
7. غفاری، دیمن؛ مصطفی‌زاده، رئوف (1394)، بررسی منشأ، اثرات و راهکارهای پدیده گرد و غبار در ایران، دو فصلنامه حفاظت و بهره‌برداری از منابع طبیعی، شماره 2، صص 107-125.
8. فلاح قالهری، غلامعباس؛ شاکری، فهیمه (1394)، شناسایی روند تغییرات فراوانی وقوع توفان‌های تندری در ایران، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 38، صص 118-97.
9. قاسمی، احمدرضا، سیدی، فروه السادات (1394)، شبیه‌سازی تغییرات و پیش‌بینی سرعت باد در ایران با استفاده از داده‌های آماری پنجاه ساله (2010 - 1961)، فصلنامه اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، شماره 94، صص 105-95.
10. کریمی، مصطفی، عزیزی، قاسم، شمسی پور، علی اکبر، رضایی مهدی‌آبادی، لیلا (1395)، شبیه‌سازی دینامیکی تأثیر رشته‌کوه البرز بر ضخامت و عمق نفوذ نسیم دریا در سواحل جنوبی خزر، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 41، صص 152-135.
11. کرمانی، مجید، طاهریان، الهام، ایزانلو، مریم (1395)‌، تحلیل تصاویر ماهواره‌ای ریز گردها و توفان‌های گردوغباری در ایران به‌منظور بررسی منشأهای داخلی و خارجی و روش‌های کنترل آن‌ها، دو فصلنامه ره‌آورد سلامت، شماره 1، صص 51-39.
12. کریمیان، بهناز، لندی، احمد، حجتی، سعید، احدیان، جواد (1395)‌، بررسی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و کانی‌شناسی گردوغبار شهر اهواز، فصلنامه تحقیقات آب و خاک ایران، شماره 1، صص 173-159.
13. معصوم‌پورسماکوش، جعفر، فجاوند، احمد (1394)‌، واکاوی آماری-ترمودینامیکی توفان‌های تندری ایران، فصلنامه جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره 25، صص 248-227.
14. میرزاخانی، آتوسا (1378)‌، تجزیه و تحلیل ریسک سیل و آثار زیان‌بار آن در ایران، فصلنامه بیمه، شماره 13، صص 15-8.
15. Barati, H., Haroonabadi, H., Zadehali, R. (2013), Wind speed forecasting in South Coasts of Iran، An Application of Artificial Neural Networks (ANNs) for Electricity Generation using Renewable Energy, Bull. Env. Pharmacol, Life Sci, Vol. 6, pp. 30-37.
16. Brower, M.C., M.S., Barton, L., Lledó., Jason, D. (2013), A study of wind speed variability using global reanalysis data, AWS True power, pp. 3-12.
17. Chen, X., Wang, Y., Zhao, K. (2015), Synoptic Flow Patterns and Large-Scale Characteristics Associated with Rapidly Intensifying Tropical Cyclones in the South China Sea, Monthly Weather Review, 143, pp.64-87.doi.org/10.1175/MWR-D-13-00338.1
18. Colin, M. Z. (2016), Tropical Cyclone Intensity Errors Associated with Lack of Two-Way Ocean Coupling in High-Resolution Global Simulations, Journal of Climate, 29, pp. 8589-8610.
19. Durkee, J., Degu, A.M., Hossain, F., Mahmood, R., Winchester, J., Chronis, T. (2014), Investigating the Effect of the “Land between the Lakes” on Storm Patterns, Journal of Applied Meteorology and Climatology, 53، No. 6, DOI: http،//dx.doi.org/10.1175/JAMC-D-13-088.1
20. Erdem, E., Shi, J., Yidong, P. (2014), Short-Term Forecasting of Wind Speed and Power - A Clustering Approach, Industrial and Systems Engineering Research Conference, pp.1-12.
21. https//www.ipcc.ch/
22. https//www.ncdc.noaa.gov/
23. Mekis, E., Lucie, A., Vincent, M., Shephard, W., Zhang, X. (2015), Observed Trends in Severe Weather Conditions Based on Humidex, Wind Chill, and Heavy Rainfall Events in Canada for 1953–2012, Atmosphere-Ocean, 53, pp. 383-397.
24. Mirzakhani, A. (1999), analysis of flood risk and its harmful effects on Iran, insurance, 13, pp. 15-8, (in Persian).
25. Muis, S., Verlaan, M., Winsemius, H.C., Aerts, J.C.J., Ward, P.J. (2016), A global reanalysis of storm surges and extreme sea levels, Nature Communications, 7, pp. 1-12.
26. Mullens, E.D., Leslie, L.M., J. Lamb, P.J. (2016), Synoptic Pattern Analysis and Climatology of Ice and Snowstorms in the Southern Great Plains, 1993–2011, Weather and Forecasting, DOI: http،//dx.doi.org/10.1175/WAF-D-15-0172.1
27. Nakajo, S., Mori, N., Yasuda, T., Mase, H. (2014), Global Stochastic Tropical Cyclone Model Based on Principal Component Analysis and Cluster Analysis, DOI: http،//dx.doi.org/10.1175/JAMC-D-13-08.1.
28. Needham, H.F., Keim, B.D., Sathiaraj, D. (2015), A review of tropical cyclone-generated storm surges، Global data sources, observations, and impacts, Rev, Geophys. 53, pp. 545–591.
29. Parvin, N. (2013), Classification and analysis Synoptic patterns of the most sever wet year Urmia Lake Basin during 1977-2012, International Research Journal of Applied and Basic Sciences, 10, pp. 3058-3062.
30. Tuovinen, J.P., Rauhala, J., Schultz, D.M. (2015), Significant-Hail-Producing Storms in Finland, Convective-Storm Environment and Mode, Weather and Forecasting, 30, pp. 1064-1076.