اهداف: یکی از پدیدههای مخرب طبیعی که به صورت ناگهانی یا تدریجی رخ میدهد و باعث خسارتهای شدید میشود، پدیده فرونشست است. هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی بر میزان فرونشست بود.
روششناسی: در این پژوهش کاربردی که در سال ۱۴۰۴ انجام شد به منظور محاسبه میزان فرونشست، دشت قزوین (منطقه بوئینزهرا)، انتخاب گردید. برای بررسی فرونشست از روش تداخلسنجی رادارب و دادههای سالهای ۲۰۱۹ الی ۲۰۲۵ استفاده شد و به منظور بررسی این پدیده، نقشه میانیابی تراز آبهای زیرزمینی، گسلهای موجود در محدوده و کاربری اراضی منطقه استخراج و مورد تحلیل قرار گرفت.
یافتهها: تحلیل حاصل از عکسهای ماهوارهای نشان داد که میانگین فرونشست سالانه در منطقه ۲۰۰ میلیمتر بوده و نرخ اُفت تراز آبهای زیرزمینی که سالانه توسط اداره آب منطقهای برداشت و رصد میشود، طی سالهای ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۳ اُفت چشمگیری داشته است. تغییرات فرونشست با کاربری اراضی و اُفت تراز آب زیرزمینی منطقه همخوانی داشت، زیرا در قسمت شمالی منطقه که کاربری، کشاورزی بوده و به تبع آن بهرهبرداری بیرویه از منابع سفرههای آبهای زیرزمینی صورت گرفته، فرونشست بیشتر و در قسمت جنوبی با کاربری مسکونی نرخ فرونشستها کمتر است.
نتیجهگیری: قسمت شمالی، غربی و مرکزی منطقه درگیر فرونشستهایی با شدت بالا است. همچنین اُفت سطح آبهای زیرزمینی در یک بازه ۵ساله در قسمت غربی منطقه نسبت به اُفت سطح آب در مناطق مرکزی شدیدتر است. تطابق اُفت آبهای زیرزمینی با عمق برآوردی فرونشست، حاکی از تاثیر برداشت بیرویه منابع آبهای زیرزمینی در ایجاد فرونشست سالهای اخیر است.