Persian
Language
Geographical Research is Published in Persian Fulltext.
دوره 38، شماره 3 - ( 1402 )
جلد 38 شماره 3 صفحات 422-411 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1402/5/29 | پذیرش: 1402/6/27 | انتشار: 1402/7/10
دریافت: 1402/5/29 | پذیرش: 1402/6/27 | انتشار: 1402/7/10
How to cite this article
Miri E, Amirahmadi A, Akbari E. Developing an Integrated Decision-Making Model Based on RS and GIS to Identify the Geomorphotourist Capabilities of Tajnood Valley and Hemmatabad Desert. GeoRes 2023; 38 (3) :411-422
URL: http://georesearch.ir/article-1-1522-fa.html
URL: http://georesearch.ir/article-1-1522-fa.html
میری الهام، امیراحمدی ابوالقاسم، اکبری الهه. ارایه مدل تلفیقی تصمیمگیری براساس سنجش از دور و GIS برای شناسایی قابلیتهای ژئومورفوتوریستی حوضه تجنود و کویر همت‌آباد. فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی. 1402; 38 (3) :411-422
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rights and permissions
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Authors
الهام میری*1، ابوالقاسم امیراحمدی1، الهه اکبری2
1- گروه ژئومورفولوژی و اقلیم‌شناسی، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
2- گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
2- گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
چکیده (417 مشاهده)
اهداف: شناسایی قابلیتهای ژئومورفوتوریستی یک منطقه میتواند منجر به جذب گردشگر، برنامه ریزی برای ژئوتوریسم پایدار و بهبود زیرساخت‌ها شود. هدف از مطالعه حاضر ارایه یک مدل تلفیقی تصمیمگیری براساس سنجش از دور و GIS برای شناسایی قابلیتهای ژئومورفوتوریستی حوضه تجنود و کویر همت‌آباد در شهرستان زیرکوه است.
روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نوع کمّی-پیمایشی بوده و در سال 1401-1402 در شهرستان زیرکوه در استان خراسان جنوبی انجام شد. در این پژوهش بعد از شناسایی لندفرم‌ها و عوارض ژئومورفولوژی و ژئوسایتها از طریق سنجش از دور، از روش‌های فاسیلوس، GAM، کومانسکو برای اولویت‌دهی و ارزش‌دهی پتانسیل‌های ژئوتوریستی شامل ژئوسایتها، ژئومورفوسایت‌ها و نیز سایت‌های فرهنگی و اقتصادی استفاده شد. در نهایت، از مدل تلفیقی فاسیلوس-گام-کومانسکو (FA-CO-GM) براساس روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد تا فاکتورهای متعدد که در هر مدل به طور جداگانه در نظر گرفته شده، با هم تلفیق شود و از مزایای همه مدل‌ها استفاده شود.
یافته‌ها: نقشه نهایی مدل تلفیقی تصمیمگیری براساس سنجش از دور و GIS حاصل از سه مدل کومانسکو، فاسیلوس و گام نشان داد که %۳۶ منطقه در پهنه قابلیت ژئومورفوتوریستی زیاد قرار داشت که بر لندفرمهای ژئومورفولوژی منطبق بوده و دارای دسترسی مناسب، چشم‌انداز بلند و نقاط دید بالا است. %۵۱ منطقه نیز به دلیل نمایانگربودن، تنوع ژئومورفولوژیکی، کمیابی، دست‌نخوردگی و یکپارچگی در ژئوسایتها در پهنه قابلیت ژئومورفوتوریستی خیلی‌زیاد قرار گرفت. برای صحت مدلهای کومانسکو، فاسیلوس، گام و تحلیل سلسله مراتبی از آزمون تی تک نمونه‌ای استفاده شد. سطح معناداری آزمون کمتر از ۰۵/۰ و در حد استاندارد و آزمون معنادار بود.
نتیجه‌گیری: بعد از اعمال چند مدل از مدلهای ارزش‌دهی، با یکی از روش‌های تصمیمگیری چندمعیاره (MCDM) در GIS میتوان به رفع این نقص‌ها و تهیه نقشه پهنهبندی مناسب برای ژئوسایت و تلفیق نتایج چند مدل پرداخت.
روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نوع کمّی-پیمایشی بوده و در سال 1401-1402 در شهرستان زیرکوه در استان خراسان جنوبی انجام شد. در این پژوهش بعد از شناسایی لندفرم‌ها و عوارض ژئومورفولوژی و ژئوسایتها از طریق سنجش از دور، از روش‌های فاسیلوس، GAM، کومانسکو برای اولویت‌دهی و ارزش‌دهی پتانسیل‌های ژئوتوریستی شامل ژئوسایتها، ژئومورفوسایت‌ها و نیز سایت‌های فرهنگی و اقتصادی استفاده شد. در نهایت، از مدل تلفیقی فاسیلوس-گام-کومانسکو (FA-CO-GM) براساس روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد تا فاکتورهای متعدد که در هر مدل به طور جداگانه در نظر گرفته شده، با هم تلفیق شود و از مزایای همه مدل‌ها استفاده شود.
یافته‌ها: نقشه نهایی مدل تلفیقی تصمیمگیری براساس سنجش از دور و GIS حاصل از سه مدل کومانسکو، فاسیلوس و گام نشان داد که %۳۶ منطقه در پهنه قابلیت ژئومورفوتوریستی زیاد قرار داشت که بر لندفرمهای ژئومورفولوژی منطبق بوده و دارای دسترسی مناسب، چشم‌انداز بلند و نقاط دید بالا است. %۵۱ منطقه نیز به دلیل نمایانگربودن، تنوع ژئومورفولوژیکی، کمیابی، دست‌نخوردگی و یکپارچگی در ژئوسایتها در پهنه قابلیت ژئومورفوتوریستی خیلی‌زیاد قرار گرفت. برای صحت مدلهای کومانسکو، فاسیلوس، گام و تحلیل سلسله مراتبی از آزمون تی تک نمونه‌ای استفاده شد. سطح معناداری آزمون کمتر از ۰۵/۰ و در حد استاندارد و آزمون معنادار بود.
نتیجه‌گیری: بعد از اعمال چند مدل از مدلهای ارزش‌دهی، با یکی از روش‌های تصمیمگیری چندمعیاره (MCDM) در GIS میتوان به رفع این نقص‌ها و تهیه نقشه پهنهبندی مناسب برای ژئوسایت و تلفیق نتایج چند مدل پرداخت.
واژه‌های کلیدی:
فهرست منابع
1. Amri Kazemi A (2009). Atlas of geopark & geotourism resources of Iran, Tehran. Tehran: Geological Survey of Iran Publication. p. 22-23. [Persian]
2. Abaszadeh A, Ebrahimi A (2020). Assessing the potential of talented geosites in Chaharmahal and Bakhtiari province using the Comanescu method. Geography and Human Relationships. 2(4):400-412. [Persian]
3. Amir Ahmadi A, Zanganeh Asadi MA, Balouchi N, Koohestanian M, Elahi S (2013). Geotourism potential of the southern slopes of the Makran (south of balouchestan). Geographical Notion. 7(14):119-136. [Persian]
4. Beheshti Khole Zo A (2022). Investigating the role of geomythology in northeast Iran with the aim of developing geotourism. thesis. Sabzevar: Hakim Sabzevari University. [Persian]
5. Bijani A, Behzad A, Naderifar H (2017). Analysis of zones for the ecotourism by using AHP and TOPSIS models (case study basin Seiyahrud, Rudbar, Gilan province, Iran). Geography & Regional Planning. 7(29):93-103. [Persian]
6. Comanescu L, Nedelea A, Dobre R (2011). Evaluation of geomorphosites in Vistea Valley (Fagaras Mountains-Carpathians, Romania). International Journal of the Physical Sciences. 6(5):1161-1168.
7. Fassoulas C, Mouriki D, Dimitriou-Nikolakis P, Iliopoulos G (2012). Quantitative assessment of geotopes as an effective tool for geoheritage management. Geoheritage. 4(3):177-193. [DOI:10.1007/s12371-011-0046-9]
8. Ganjaeian H, Feridoni Kordestani M, Ebrahimi A (2018). Prone areas the development of geosites based on assessment methods and zoning (case study: Marivan). Quarterly Geographical Journal of Territory. 15(57):49-68. [Persian]
9. Ghanavati E, Karam A, Fakhari S (2012). Review on process geotorism evolutions and models that used in Iran. Quarterly Geographical Journal of Territory. 9(2):77-93. [Persian]
10. Kubalíková L (2013). Geomorphosite assessment for geotourism purposes. Czech Journal of Tourism. 2(2):80-104. [DOI:10.2478/cjot-2013-0005]
11. Lugeri FR, Amadio V, Bagnaia R, Cardillo A, Lugeri N (2011). Landscapes and wine production areas: A geomorphological heritage. Geoheritage. 3(3):221-232. [DOI:10.1007/s12371-011-0035-z]
12. Maghsudi M, Alizadeh M, Rahimi Har Abadi S, Hadai Arani M (2012). Capability assessment of tourism geomorphosites in Kavir national park. Tourism Management Studies. 7(19):49-68. [Persian]
13. May V (1993). Coastal, tourism, geomorphology and geological conservation: The example of south England. In: Wong PP (editor). Tourism vs environment: The case for coastal areas. The GeoJournal Library. 26:3-10. Dordrecht: Springer. [DOI:10.1007/978-94-011-2068-5_1]
14. Moghimi E, Rahimi harabadi S, Hadaii arani M, Alizadeh M, Oroji H (2012). Geomorphotourism and feasibility measurement of road geomorphosites using the Periyara method; Case Study: Qom-Kashan freeway. Journal of Applied Researches in Geographical Sciences. 27(12):163-184. [Persian].
15. Mokhtari L, Bahramabadi E, Solgi L (2018). Comparative study of the geotourism abilities of Aleshtar city using Pralong and Perira models. Geography and Development. 16(52):69-96. [Persian]
16. Panizza M (2001). Geomorphosites: Concepts, methods and example of geomorphological survey. Chinese Science Bulletin. 46(1):4-5. [DOI:10.1007/BF03187227]
17. Papoli Yazdi MH, Saqai M (2006). Tourism (nature and concepts). 1st Edition. Tehran: SAMT. [Persian]
18. Pralong J-P (2005). A method for assessing tourist potential and use of geomorphological sites. Géomorphologie Relief Processus Environnement. 11(3):189-196. [DOI:10.4000/geomorphologie.350]
19. Pereira P, Pereira D, Caetano Alves MI (2007). Geomorphosite assessment in Montesinho Natural Park (Portugal). Geographica Helvetica. 62(3):159-168. [DOI:10.5194/gh-62-159-2007]
20. Rahimi Herabadi S (2018). Explaining and compiling the management model of geotourism in the desert region of Iran (case study: Tabas city) [dissertation]. Tehran: Kharazmi University. [Persian]
21. Rahimi Herabadi S, Saffari A, Ghanavati E (2021). Management pattern in geotourism with emphasis on geomorphosites of Iranian desert territory, case study: Tabas County. Quantitative Geomorphological Research. 9(3):108-131. [Persian]
22. Reynard E, Fontana G, Kozlik L, Scapozza C (2007). A method for assessing "scientific" and "additional values" of geomorphosites. Geogr. Geographica Helvetica. 62(3):148-158. [DOI:10.5194/gh-62-148-2007]
23. Rovere A, Vacchi M, Parravicini V, Bianchi CN, Zouros N, Firpo M (2010). Bringing geoheritage underwater: Definitions, methods, and application in two Mediterranean marine areas. Environmental Earth Sciences. 64:133-142. [DOI:10.1007/s12665-010-0824-8]
24. Saadatyfar R, Zanganeh Asadi MA, Goli Mokhtari L (2021). The importance of tourism land and a proposal for geopark: A priority in the economy of the northwestern region of Neishabour-Khorasan Razavi. Sustainable Development of Geographical Environment. 3(4):58-72. [Persian]
25. Sai-leung NG, Jiangfeng LI, Shiming F, Young CYNG (2010). Geodiversity and geoconservation in Hong Kong. Asian Geographer. 27(1-2):1-11. [DOI:10.1080/10225706.2010.9684149]
26. Salehei S, Aflaki Z, Mousazadeh H, Zangiabadi Z (2016). Assessment geo-sites in the villages of Chahardange using Fasilous and Nicholas method (case study: villages of Chahardangeh, city of Sari). Journal of Rural Research. 7(2):300-315. [Persian] [DOI:10.21859/jjr-07023]
27. Salmani Moghadam M, Akbari E, Miri E (2017). Evaluation the influence of border market on the trend of city physical development case study: Yazdan border market of the Hajiabad city. Geography and Territorial Spatial Arrangement. 6(21):19-32. [Persian]
28. Salmani M, Oroji H, Osati AS, Rahimi Harabadi S (2018). Geotourism capabilities assessment of the dry lands geomorphosites (case study: playa and desert regions of Tabas county). Geography and Territorial Spatial Arrangement. 8(28):235-256. [Persian]
29. Santangelo N, Valente E (2020). Geoheritage and geotourism resources. Resources. 9(7):80. [DOI:10.3390/resources9070080]
30. Serrano E, Gonzalez-Trueba JJ (2005). Assessment of geomorphosites in natural protected areas: The Picos de Europa National Park (Spain). Géomorphologie: Relief Processus Environment. 11(3):197-208. [DOI:10.4000/geomorphologie.364]
31. Shayan Yegane AA, Zangane Asadi MA, Amir Ahmadi A (2023). Evaluating geomorphosites and geoconservation of the proposed geopark of west Khorasan Razavi using Shayan Yeganeh et al.'s native model and comparing with the global models of Comanescu, Fassoulas, and Brilha. Spatial Planning. 13(1):1-20. [Persian]
32. Tharvati MR, Kazazi E (2008). Geotourism and its planning opportunities in Hamadan province. Geographical Space. 16. [Persian].
33. Yamani M, Negahban S, Harabadi S, Alizadeh M (2012). Geomorphotourism and comparison of methods for the assessment of geomorphosites in tourism development (case study: Hormozgan provice). Journal of Tourism Planning and Development. 1(1):83-104. [Persian]
34. Zangane Asadi MA, Amir Ahmadi A, Shayan Yeganeh AA (2016). A new approach to assessing Iran's geomorphosites and geosites as one of the geopark introducing tools. Tourism Management Studies. 11(34):41-64. [Persian]