TY - JOUR T1 - Effective Indicators on the Realization of Land Use Pattern and Future Expansion of Zahedan Urban Areas in its Comprehensive Development Plan TT - شاخص‌های موثر بر تحقق الگوی کاربری زمین و گسترش آتی محدوده‌های شهری زاهدان در طرح توسعه جامع شهر JF - Geographical-Researches JO - Geographical-Researches VL - 37 IS - 4 UR - http://georesearch.ir/article-1-1393-fa.html Y1 - 2022 SP - 417 EP - 427 KW - Land Use Pattern KW - Development Plans KW - City Growth KW - SLEUTH Model KW - Zahedan N2 - اهداف: طرح‌های جامع برای توسعه کالبدی موزون شهرها تهیه می‌شوند اما به دلیل مشکلات معمولاً در دستیابی به اهداف خود ناکامند. در پژوهش حاضر میزان تحقق الگوی کاربری زمین و ارتباط آن با رشد محدوده شهر زاهدان تهیه شد. روش‌شناسی: این پژوهش کاربردی در سال ۱۴۰۰ در شهر زاهدان انجام شد. لیست شاخص‌های موثر با استفاده از سنجش نظرات کارشناسی و تعیین ضریب اهمیت (AHP) تهیه شد. در این زمینه، ۱۸ کارشناس با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شد. روند رشد مطلوب شهری در ۱۴۰۰-۱۳۸۰ با استفاده از همپوشانی شاخص‌های موثر در محیط GIS بررسی شد. شاخص‌های موثر بر تحقق الگوی کاربری زمین با استفاده از سنجش نظرات کارشناسی تهیه و ضریب اهمیت و وزن هر یک به ترتیب از طریق مدل AHP و ANP محاسبه و در نرم‌افزار BSC Designer ارزیابی نهایی انجام شد. پیش‌بینی روند رشد شهر تا سال ۱۴۵۰ با استفاده از تجزیه و تحلیل داده‌های مکانی در ArcGIS و مدل SLEUTH انجام شد. یافته‌ها: محدودیت رشد مطلوب شهری بر مبنای شاخص‌ها در محدوده‌هایی از شمال و شرق حوزه مشاهده شد که وجود موانع در بخش‌هایی از غرب، جنوب و شرق زاهدان بر این محدودیت دامن زده است. ابعاد کالبدی (۲۸/۴۹%) و اجتماعی (۲۶/۳۲%) به ترتیب، بیشترین و کمترین توسعه در الگوی کاربری اراضی را داشته‌اند. تحقق الگوی کاربری کمتر از حد متوسط (۸۶/۴۱%) ارزیابی شد. شهر زاهدان بر اساس رشد ارگانیک و گرایش به جاده به صورت لبه‌ای توسعه‌یافته و رشد آتی شهر به صورت درونی و سپس در کناره‌های بافت موجود خواهد بود. نتیجه‌گیری: طرح جامع شهر زاهدان کمتر از ۵۰% تحقق یافته است. این امر را می‌توان ناشی از فقدان ابزارهای قانونی و در نظر نگرفتن توسعه ابعاد موثر دانست. این موارد باید با استفاده از مشارکت گروه‌های ذی‌نفع و ذی‌نفوذ در طرح‌ها برطرف شود تا طرح‌های شهری به تحقق بیشتری دست یابند. M3 ER -