Persian
Language
Geographical Research is Published in Persian Fulltext.
دوره 33، شماره 1 - ( 1397 )
جلد 33 شماره 1 صفحات 123-109 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1396/6/20 | پذیرش: 1397/10/24 | انتشار: 1397/3/29
دریافت: 1396/6/20 | پذیرش: 1397/10/24 | انتشار: 1397/3/29
How to cite this article
khalifeh M, Alikhah Asl M, Rezvani M. Assessment of Land Capability for Agriculture and Rangeland Development Using Hierarchical Analysis Method (Case study: Gaz long - Lavar-e Saheli Watershed of Bushehr Province) . GeoRes 2018; 33 (1) :109-123
URL: http://georesearch.ir/article-1-227-fa.html
URL: http://georesearch.ir/article-1-227-fa.html
خلیفه ⃰ مریم، علی خواه اصل مرضیه، رضوانی محمد. ارزیابی قابلیت اراضی برای توسعه کشاورزی و مرتع داری با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز گزدراز - لاور ساحلی استان بوشهر). فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. 1397; 33 (1) :109-123
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rights and permissions
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Authors
مریم خلیفه ⃰*1، مرضیه علی خواه اصل1، محمد رضوانی1
1- گروه منابع طبیعی و محیط زیست ،دانشگاه پیام نور، مرکز تهران شرق، ایران
چکیده (4873 مشاهده)
هر توسعه‌ای در مناطق طبیعی باید با برنامه‌ها و طرح‌های مدیریتی و بر اساس توان اکولوژیکی سرزمین صورت گیرد، تا به بهره‌برداری مستمر از این مناطق نایل شویم. ارزیابی توان اکولوژیک، به دلیل ضرورت انتخاب و بهره‌برداری بهینه از پتانسیل اکولوژیک سرزمین، در قالب مطالعات برنامه‌ریزی و مدیریت زیست‌محیطی به‌منظور حصول به اصل توسعه پایدار است. هدف از انجام این پژوهش، تعیین توان اکولوژیکی حوضه آبخیز گزدراز - لاور ساحلی برای کاربری‌های کشاورزی و مرتعداری و همچنین مقایسه توان اکولوژیکی منطقه برای کاربری‌های ذکرشده با نقشه کاربری‌های فعلی منطقه می‌باشد. در این پژوهش ابتدا با بررسی منابع مختلف، معیارها و زیرمعیارها مشخص گردیدند. معیارهای اصلی مورداستفاده، شامل: نقشه‌های توپوگرافی، خاک شناسی، سنگ شناسی، اقلیم، پوشش گیاهی و کاربری اراضی می‌باشد. سپس با تهیه پرسشنامه و با استفاده ازنظرات متخصصین، امتیازات و اهمیت مربوط به معیارها و زیرمعیارها تعیین شد و از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در محیط Expert Choice برای وزن دهی به معیارها و زیرمعیارها استفاده گردید. درنهایت تمام لایه‌های اطلاعاتی با استفاده از روش ترکیب خطی وزن‌دار ((WLC در نرم‌افزار Arc map روی‌هم گذاری گردیدند و نقشه نهایی توان اکولوژیکی منطقه برای کاربری‌های کشاورزی و مرتعداری به دست آمد. نتایج نشان می‌دهد در نقشه نهایی، کاربری‌های کشاورزی و مرتعداری، طبقات 1 و 2 کشاورزی بیشتر به دلیل محدویت‌های فرسایش و شوری و طبقات 1 و 2 مرتعداری به دلیل محدویت‌های شیب، اقلیم، تراکم پوشش گیاهی و عمق خاک وجود ندارد. همچنین از مجموع 19964 هکتار سطح کل حوضه، طبقه 3 کشاورزی با مساحت 3780 هکتار (93/18 درصد)، طبقه 3 مرتعداری با مساحت 6/9895 هکتار (56/49 درصد) و طبقه 4 مرتعداری با مساحت 5/6095 هکتار (56/30 درصد) موجود می‌باشد. یافته‌ها حاکی از آن است که تلفیق روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی و سامانه اطلاعات جغرافیایی جهت ارزیابی توان سرزمین و همچنین مشخص نمودن مناسب‌ترین معیارها در خصوص ارزیابی توان منطقه موردمطالعه می‌تواند در مدیریت صحیح منطقه، حفظ منابع موجود و رسیدن به توسعه پایدار مفید واقع گردد.
© 2018 Geographical Researches
فهرست منابع
1. احمدی میرقائد، فضل الله، سوری، بابک، پیر باوقار، مهتاب (1392)، ارزیابی توان زیست‌محیطی سرزمین برای توسعه کاربری مرتعداری (مطالعه موردی: پارسل A حوزه آبخیز سد قشلاق)، نشریه مرتع و آبخیزداری، دوره 66، شماره 3، صص 334-321.
2. اشرف زاده، محرم، نیک نهاد قره ماخر، حمید، احمدی میرقائد، فضل‌الله، جعفری، سمیه (1395)، ارزیابی توان اکولوژیکی مراتع منطقه بلوچی شهرستان لار برای توسعه طرح مرتعداری، فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران، جلد 23، شماره 3، صص 644- 636.
3. امیراحمدی، ابوالقاسم، بهیانفر، ابوالفضل، ابراهیمی، مجید (1391)، ریز پهنه‌بندی خطر سیلاب در محدوده شهر سبزوار در راستای توسعه پایدار شهری، فصلنامه آمایش محیط، شماره 16، صص 18 - 32.
4. اونق، مجید (1376)، ارزیابی توان تولیدی و مدیریت مراتع با استفاده از سیستم GIS، مجموعه مقالات اولین سمینار ملی مرتع و مرتعداری در ایران، 25 تا 27 مرداد 1373.
5. پورخباز، حمیدرضا، اقدر، حسین، محمدیاری، فاطمه، رحیمی، وحید (1393)، اجرای مدل اکولوژیک کشاورزی با استفاده از AHP و FAHP در محیط GIS (موردمطالعه: منطقه خائیز بهبهان)، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دوره 18، شماره 4، صص 48-21.
6. عبدالله خانی، علی (1380)، AHP شیوه‌ای برای سنجش امنیت ملی، مجله اطلاعات سیاسی – اقتصادی، سال پانزدهم، شماره 163 و 164، صص 191-174.
7. غروی، محمدحسین (1365)، فاجعه درکمین، مجله جنگل و مرتع، شماره سوم، صص 13-12.
8. کرمی، امید، حسینی نصر، سید محمد، جلیلوند، حمید، میر یعقوب زاده، میرحسن (1393)، ارزیابی توان اکولوژیکی حوضه بابل رود برای کاربری‌های کشاورزی با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، فصلنامه علمی پژوهشی اکوسیستم‌های طبیعی ایران، سال پنجم، شماره اول.صص48-37.
9. قائمیان، نادر، برزگر، عبدالرحمن، محمودی، شهلا، عماری، پرویز (1379)، ارزیابی تناسب اراضی برای گندم، چغندرقند و یونجه به روش پارامتریک در اراضی منطقه پیرانشهر، مجله علوم خاک و آب، جلد 16 ، شماره 1، صص 94- 83.
10. محمد پور، آیت، ولی پور، وحید، مباشرمقدم، الناز، فتائی، پوران (1395)، ارزیابی توان اکولوژیکی برای توسعه کاربری‌های کشاورزی و مرتعداری با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)، دومین کنفرانس بین‌المللی ایده‌های نوین در کشاورزی، محیط‌زیست و گردشگری، اردبیل، موسسه حامیان زیست اندیش محیط آرمانی.
11. مخدوم، مجید (1384)، شالوده آمایش سرزمین، انتشارات دانشگاه تهران، تهران
12. مخدوم، مجید (1390)، شالوده آمایش سرزمین. چاپ یازدهم، انتشارات دانشگاه تهران.
13. مطالعات تفصیلی - اجرایی آبخیزداری زیر حوزه گزدراز لاور ساحلی بوشهر (1390)، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر.
14. مطیعی لنگرودی، سید حسن، نصیری، حسین، عزیزی، علی، مصطفایی، ابوالفضل (1391)، مدل‌سازی توان اکولوژیک سرزمین از منظر کاربری‌های کشاورزی و مرتعداری با استفاده از روش Fuzzy AHP در محیط GIS، (مطالعه موردی شهرستان مرودشت)، آمایش سرزمین، سال چهارم، شماره ششم، صص 124 - 101.
15. ملک قاسمی، علی، بابایی کفاکی، ساسان، عادلی پیش بیجاری، ابراهیم (1384)، بررسی کاربرد اصول آمایش سرزمین و GISدر توسعه جنگل و فضای سبز (مطالعه موردی در جنگل سرخه‌حصار تهران)، مجله علمی - پژوهشی کشاورزی، سال11، شماره 3، صص 188-181.
16. مهاجری برج قلعه، فاطمه، باقر زاده چهارجویی، علی، صدرآبادی حقیقی، رضا (1391)، ارزیابی توان اکولوژیک دشت سنگاب برای کاربری کشاورزی و مرتع داری به روش تجزیه‌وتحلیل سیستمی (مخدوم) با استفاده از GIS، اولین همایش ملی حفاظت و برنامه‌ریزی محیط‌زیست.
17. نوری زمان‌آبادی، سید هدایت اله ، صیدایی، سید اسکندر، کیانی سلمی، صدیقه، سلطانی، زهرا، نوروزی آورگانی، اصغر (1389)، ارزیابی توان اکولوژیک محیط برای تعیین مناطق مستعد کشاورزی با استفاده از GIS بخش مرکزی شهرستان کیار، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال21، شماره 37، صص 44 - 33
18. یونسی فضل، فاطمه، فرخی فرخانی، افسانه، رضوانی، محمد، شیرازی، سجاد (1393)، ارزیابی توان اکولوژیک از منظر کاربری‌های کشاورزی و مرتع داری با روش AHP در محیط GIS (مطالعه موردی: حوزه آبخیز خلیل کرد - استان همدان)، اولین همایش ملی بهداشت محیط، سلامت و محیط‌زیست پایدار، همدان دانشگاه شهید مفتح.
19. Ansari, N., Akhlaghi Shal, S., Ghasemi, M. (2008), Determination of Socio-Economic Factors on Natural Resources Degradation of Iran, Range and Desert Research, Vol.15, No. 4, pp.508-524.
20. Ayalew, G. (2015), A Geographic Information System Based Physical Land Suitability Evaluation to Groundnut and Sweet Potato in East Amhara, Highlands of Ethiopia, Journal of Biology, Agriculture and Healthcare, Vol. 5, No.1.
21. Eastman, J., Jin, W., Kyem, P., Toledano, P., (1995), Raster procedure for Multicriteria / Multiobjective Decision. Photogram Metric Engineering, Remote Sensing, No. 61, pp. 539-547.
22. Faraji Sabokbar, H. (2005), Site Selection Services Business Units Using Analytical
23. Hierarchy Process (AHP), Geographical Research, Vol. 37: 51, pp. 125-137.
24. Farajzadeh, M., Adab H., Amiri, R. ( 2007), The Preparation of the Colza Suitability Map Using Statistical Analysis and GIS; Case study: Sabzevar Township, Iran. International Journal of Botany, Vol. 3, No. 4, pp. 359-365.
25. Grigsen, H., Faliot, P., Brooks, K. (2009), Integrated Watershed Management (Water and Land to the People), Parvaresh H Translation, 1nd Edition, Publications University of Hormozgan. pp. 52.
26. Kangas, J. (1992), Multiple-use Planning of Forest Resources by Using the Analytic Hierarchy Process. Scandinavia J. Forest Resour, Vol.7, pp. 259-268.
27. Karam, A., (2005), Land Suitability Analysis for the Physical Development of the North-West Axis of Tabriz, Using a Standard MCE Approach in GIS Environment. Geographical Journal, No. 54, pp. 93-106.
28. Longley, P. A., Mesev, V., (2000), On the Measurement and Generalization of Urban form Environment and Planning, Tourism Management, No. 32, pp. 473- 488.
29. Malczewski, J., (2004), GIS-based land-use Suitability Analysis a Critical Overview, Progress in Planning, No. 62, pp. 3-65.
30. Nurmiaty, Baja, S. (2013), Spatial Based Assessment of Land Suitability and Availability for Maize (Zea mays L.) Development in Maros Region, South Sulawesi, Indonesia, Open Journal of Soil Science, No. 3, pp. 244 – 251.
31. Nyeko, M., (2012), GIS and Multi - Criteria Decision Analysis for Land Use Resource Planning, Journal of Geographic Information System, No. 4, pp. 341 - 348.
32. Yi, X., Wang, L., (2013), Land Suitability Assessment on a Watershed of Loess Plateau Using the Analytic Hierarchy Process, PLoS ONE 8 (12).
ارسال پیام به نویسنده مسئول