Persian
Language
Geographical Research is Published in Persian Fulltext.
دوره 30، شماره 2 - ( 1394 )
جلد 30 شماره 2 صفحات 130-113 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1393/3/8 | پذیرش: 1393/10/22 | انتشار: 1394/6/30
دریافت: 1393/3/8 | پذیرش: 1393/10/22 | انتشار: 1394/6/30
How to cite this article
Sharifi M, Ramesht M H. Tehran Geosystem and its Significance in Urban Development Essence. GeoRes 2015; 30 (2) :113-130
URL: http://georesearch.ir/article-1-182-fa.html
URL: http://georesearch.ir/article-1-182-fa.html
شریفی محمد، رامشت محمد حسین. ژئوسیستم تهران و اهمیت آن در ماهیت توسعه شهری. فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی. 1394; 30 (2) :113-130
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rights and permissions
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Authors
محمد شریفی1، محمد حسین رامشت2
1- گروه جغرافیا،دانشگاه یزد،یزد ،ایران
2- گروه جغرافیای طبیعی ،دانشگاه اصفهان،اصفهان،ایران
2- گروه جغرافیای طبیعی ،دانشگاه اصفهان،اصفهان،ایران
چکیده (3841 مشاهده)
ژئوسیستمها یا سیستمهای ژئومورفیک( Geomorphic systems ) عبارت از ساختارهای ارضی با اثرات متقابل فرایندها که به طور مجزا یا مشترک عمل کرده و مجموعه ای از واحد های ارضی را ایجاد می کنند. عناصر ژئوسیستم متشکل از خطوط یا خطواره ها، نقاط، سطوح و احجامی است که نحوه ی روابط این عناصر با هم هویت ساختار فضایی آنها را شکل می دهد. این عناصر در ارتباط با هم فضاهایی را برای کاربریهای مختلف فراهم می کنند. در واقع، الگوهای ساختاری و به تبع آن فضایی عملکردها را جلوه گر می سازند.
این پژوهش در چارچوب روش تحلیل سیستمهای ژئومورفیک و همچنین تحلیل تحولات تاریخی و الگوی دیرینه شناسی مدنیت گذشته واقع بر روی پهنه ی تهران صورت گرفته است. برای این کار از نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، DEM تولید شده 20 متر توسط رادار، عکسهای هوایی و تصاویر ماهواره ای لند ست و همچنین گوگل ارث استفاده گردیده است.
یافته های تحقیق بیانگر این هستند که پهنه ای که کلان شهر تهران بر روی آن قرار گرفته را می توان یک پهنه ی گلاسیو-فلوویالی (Glacio-fluvial) نامید. پهنه ای که فرایند های یخی و جریانی به صورت متناوب در کواترنربه عنوان دینامیک بیرونی بیشترین اثرگذاری را در تغییر شکل ساختار اولیه ی آن به مثابه پهنه یا پهنه های زیست- مکان انسانی داشته اند. بعلاوه، فعالیت گسلها ی شمال و جنوب تهران بر گسیختگی و ایجاد ناهمواری و پراکندگی این پهنه ها نقش زیادی ایفا کرده اند. بدین ترتیب، ژئوسیستم تهران را می توان متشکل از مرز، ساختار،عملکرد(رفتار)، دالان، جهت، تحول تاریخی منحصر به فرد، کلیت و انسجام، و ویژگیهای اقلیمی خاص دانست. این عناصر در ارتباط با هم عوارض ژئومورفیکی را شکل داده اند که می توانند الگوی ساخت های شهری و کاربری های اراضی قرار بگیرند. درک این عناصر در چارچوب یک ژئوسیستم با ماهیت منحصر به فرد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است چرا که سازگاری و انطباق ساخت های شهر بر این عناصر به شهر ارگانیک و پایدار انجامیده و می تواند به مثابه نقطه عطفی در شهر سازی قرار بگیرد.
این پژوهش در چارچوب روش تحلیل سیستمهای ژئومورفیک و همچنین تحلیل تحولات تاریخی و الگوی دیرینه شناسی مدنیت گذشته واقع بر روی پهنه ی تهران صورت گرفته است. برای این کار از نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، DEM تولید شده 20 متر توسط رادار، عکسهای هوایی و تصاویر ماهواره ای لند ست و همچنین گوگل ارث استفاده گردیده است.
یافته های تحقیق بیانگر این هستند که پهنه ای که کلان شهر تهران بر روی آن قرار گرفته را می توان یک پهنه ی گلاسیو-فلوویالی (Glacio-fluvial) نامید. پهنه ای که فرایند های یخی و جریانی به صورت متناوب در کواترنربه عنوان دینامیک بیرونی بیشترین اثرگذاری را در تغییر شکل ساختار اولیه ی آن به مثابه پهنه یا پهنه های زیست- مکان انسانی داشته اند. بعلاوه، فعالیت گسلها ی شمال و جنوب تهران بر گسیختگی و ایجاد ناهمواری و پراکندگی این پهنه ها نقش زیادی ایفا کرده اند. بدین ترتیب، ژئوسیستم تهران را می توان متشکل از مرز، ساختار،عملکرد(رفتار)، دالان، جهت، تحول تاریخی منحصر به فرد، کلیت و انسجام، و ویژگیهای اقلیمی خاص دانست. این عناصر در ارتباط با هم عوارض ژئومورفیکی را شکل داده اند که می توانند الگوی ساخت های شهری و کاربری های اراضی قرار بگیرند. درک این عناصر در چارچوب یک ژئوسیستم با ماهیت منحصر به فرد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است چرا که سازگاری و انطباق ساخت های شهر بر این عناصر به شهر ارگانیک و پایدار انجامیده و می تواند به مثابه نقطه عطفی در شهر سازی قرار بگیرد.
واژه‌های کلیدی:
فهرست منابع
1. اسپیرن، آ.ویستون .( 1387 ). زبان منظر، ترجمه حسین بحرینی و بهناز امین زاده، انتشارات دانشگاه تهران: چاپ دوم.
2. بحرینی، حسین .( 1390 ). تجدد، فرا تجدد و پس از آن در شهرسازی، انتشارات دانشگاه تهران: چاپ چهارم .
3. بیرامعلی گیوی، فرشته .( 1390 ). کانون های یخساز رودخانه کرج در کواترنر، پایان نامه کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی، استاد راهنما: دکتر محمد حسین رامشت، دانشگاه اصفهان.
4. جداری، عیوضی .( 1374 ). ژئومورفولوژی ایران، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور
5. چورلی، ریچارد و ا. شوم .( 1379 ). ژئومورفولوژی ،جلد اول، ترجمه احمد معتمد، تهران: سمت.
6. خسرو تهرانی، خسرو .( 1375 ). زمین شناسی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
7. درویش زاده، علی .( 1370 ). زمین شناسی ایران، انتشارات دانش امروز.
8. راه حل گروه هاروارد برای طراحی شهر تهران .( 1381 ). ترجمه دکتر فرشاد نوریان، انتشارات پردازش و برنامه ریزی شهری.
9. رامشت، محمد حسین .( 1385 ). نقشه های ژئومورفولوژی، نمادها و مجازها، تهران: سمت.
10. شریعتمداری، علی .( 1344 ). روانشناسی تربیتی، اصفهان.
11. شمشکی، امیر و همکاران .( 1384 ). فرونشست زمین در دشت تهران و عوامل مؤثر در شکل گیری آن، سازمان زمین شناسی.
12. کک، رژه و دورکمپ .( 1378 ). ژئومورفولوژی و مدیریت محیط، ترجمه شاهپور گودرزی نژاد، انتشارات سمت،جلد اول
13. عدل، شهریار و برنار اورکارد .( 1375 ). تهران؛ پایتخت دویست ساله، ترجمه ابوالحسن سرومقدم و همکاران،انتشارات سازمان مشاور فنی و مهندشی تهران.
14. علایی طالقانی، محمود .( 1381 ). ژئومورفولوژی ایران، تهران: نشر قومس.
15. علی نوری، خدیجه .( 1390 ). کانون های یخساز رودخانه کن در کواترنر، پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما:دکتر محمد حسین رامشت، دانشگاه اصفهان.
16. فلامکی، محمد منصور .( 1357 ). سیری در تجارب مرمت شهری، از ونیز تا شیراز، انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی.
17. گزارش شماره 56 .(1364 )سازمان زمین شناسی کشور.
18. لینچ، کوین .( 1372 ). سیمای شهر، ترجمه منوچهر مزینی، انتشارات دانشگاه تهران.
19. محمودی، فرج الله .( 1369 ). سیمای طبیعی تهران، پژوهش های جغرافیایی، ش 26 ، صص 22-47 .
20. تصاویر ماهواره ای لندست، عکس های هوایی 1:55000 سال 1334 سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
21. نقشه های زمین شناسی 1:100000 ، توپوگرافی 1:100000 و 1:250000 و 1:50000
22. عکس هوایی 1:250000 سال 1958 م. سازمان ارتش آمریکا.
23. نقشه قصران. ( 1356 ). ترسیم از حسین کریمیان.
24. نقشه تهران و اطراف.( 1238 ه.ق). ترسیم از عبدالرزاق بغایری.
25. نقشه تهران ، 1323 خورشیدی ( 1944 م.)
26. Charlton. Ro .(2008). Fundamental of fluvial geomorphology, London & New York, Routledge.
27. Hugget, R.J. (1989). Cataclysm and earth history, the development of fluvialism, Oxford, Clarendon press.
28. Hugget, R.J. (1997). Catastrophism, Comets, Asteriods, and other dynamic, events in earth history, London.
29. Hugget, R.J. (2003). Fundamental of geomorphology, Routledge, London
30. Ollier,C.D.(1992). Global change and long-term geomorphology, Terra Nova 4, 312-19.
31. phillips.J.D.(1990). Relative importance of factors influencing fluvial lost at the global scale. Amrrican Journal of Science, 290, 547-68.
32. Phillips, J.D.(1999). Earth surface systems: complexity, order and scales, Oxford, Blackwell.
33. Relph, E.(2000). Geographical experiences and being in the world, the phenomenological origin of geography, Krieg publishing company
34. Ritter, F.Dale et al.(2002). Process geomorphology, New York 130
35. Scheidegger, A. E.(1983). Instability principle in geomorphic equilibrium
36. Slaymaker, Olav.(2000). Geomorphology, human activity and global environmental change.
37. Stewart,I.(1997). Does God play Dice? New Mathematics of Chaos, New edn. Harmondsworth,Middlesex:Penguin Book.
ارسال پیام به نویسنده مسئول