Persian
Language
Geographical Research is Published in Persian Fulltext.
دوره 38، شماره 4 - ( 1402 )
جلد 38 شماره 4 صفحات 489-481 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1402/6/16 | پذیرش: 1402/7/22 | انتشار: 1402/8/6
دریافت: 1402/6/16 | پذیرش: 1402/7/22 | انتشار: 1402/8/6
How to cite this article
Raeisi M, Mohammadi M. Examination and Determination of the Central Cores of Zahedan City Using Geographic Information System (GIS). GeoRes 2023; 38 (4) :481-489
URL: http://georesearch.ir/article-1-1521-fa.html
URL: http://georesearch.ir/article-1-1521-fa.html
رئیسی محمدکریم، محمدی محمود. بررسی و تعیین هسته‌های مرکزی شهر زاهدان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی. فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی. 1402; 38 (4) :481-489
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rights and permissions
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Authors
محمدکریم رئیسی*1، محمود محمدی2
1- گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2- گروه علوم اقتصادی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2- گروه علوم اقتصادی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده (1097 مشاهده)
مقدمه: مرکز شهر مظهر قدرت، سیاست، روابط اجتماعی، اقتصاد، پتانسیل‌ها، تکنولوژی و مشکلات هر شهر است. قسمت مرکزی شهر واقعیتی محسوس و عینی در فضای شهر است که فرآیندهای مخفی شهر را آشکار می‌سازد. هدف از این پژوهش، بررسی تک‌هسته‌ای یا چندهسته‌ای‌بودن شهر زاهدان و در نهایت شناسایی هسته یا هسته‌های مرکزی در ساختار فضایی شهر زاهدان بود.
روش‌شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی بوده و در سال ۱۴۰۲ در شهر زاهدان به انجام رسید. روش گردآوری داده‌ها، کتابخانه‌ای و اسنادی است. شاخص‌های مورد بررسی شامل تراکم مراکز آموزشی، بانک‌ها، مراکز بهداشتی، ادارات، اماکن ورزشی، مراکز تجاری، فضای سبز، اماکن مذهبی، اماکن نظامی، پارکینگ‌ها، اماکن پذیرایی، اماکن اوقات فراغت، تراکم ساختمانی، تراکم جمعیت و کیفیت خیابان‌ها و کاربری اراضی شهر زاهدان بود. پس از تهیه بلوک‌های شهری و داده‌های مورد نظر، اطلاعات تهیه‌شده به لایه بلوک‌های شهری زاهدان در نرم‌افزار ۱۰.۳ ArcGIS افزوده شد. سپس بر اساس نظرات کارشناسی، دامنه مناسب فواصل از امکانات مورد نظر با استفاده از طیف ۵گانه لیکرت و ابزار ریکلاسیفای در نرم‌افزار ArcGIS ۱۰.۳ تعیین شد. در این پژوهش برای شناسایی هسته‌های مرکزی شهر از دو روش تحلیل شبکه‌ای و تحلیل سلسله‌مراتبی استفاده شد.
یافته‌ها: طبق نتایج تحلیل شبکه‌ای، شهر دارای یک هسته مرکزی بزرگ در مرکز شهر و ۵ هسته فرعی در اطراف شهر بود. در روش تحلیل سلسله‌مراتبی، هسته مرکزی شهر در مرکز شهر زاهدان و در مناطق ۵، ۱ و ۲ و مناطقی که پتانسیل توسعه و ایجاد گره و هسته شهری را دارند قرار داشت. نتیجه نهایی هر دو روش بدین صورت بود که شهر زاهدان در کل تک‌هسته‌ای بود و در حال تشکیل هسته‌های بعدی و تبدیل‌شدن به شهر چندهسته‌ای بود.
نتیجه‌گیری: با وجود رشد فیزیکی در طول چند دهه گذشته، همچنان ساختار تک‌هسته‌ای از نظر خدمات‌رسانی و اشتغال در شهر زاهدان شهر غالب است.
روش‌شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی بوده و در سال ۱۴۰۲ در شهر زاهدان به انجام رسید. روش گردآوری داده‌ها، کتابخانه‌ای و اسنادی است. شاخص‌های مورد بررسی شامل تراکم مراکز آموزشی، بانک‌ها، مراکز بهداشتی، ادارات، اماکن ورزشی، مراکز تجاری، فضای سبز، اماکن مذهبی، اماکن نظامی، پارکینگ‌ها، اماکن پذیرایی، اماکن اوقات فراغت، تراکم ساختمانی، تراکم جمعیت و کیفیت خیابان‌ها و کاربری اراضی شهر زاهدان بود. پس از تهیه بلوک‌های شهری و داده‌های مورد نظر، اطلاعات تهیه‌شده به لایه بلوک‌های شهری زاهدان در نرم‌افزار ۱۰.۳ ArcGIS افزوده شد. سپس بر اساس نظرات کارشناسی، دامنه مناسب فواصل از امکانات مورد نظر با استفاده از طیف ۵گانه لیکرت و ابزار ریکلاسیفای در نرم‌افزار ArcGIS ۱۰.۳ تعیین شد. در این پژوهش برای شناسایی هسته‌های مرکزی شهر از دو روش تحلیل شبکه‌ای و تحلیل سلسله‌مراتبی استفاده شد.
یافته‌ها: طبق نتایج تحلیل شبکه‌ای، شهر دارای یک هسته مرکزی بزرگ در مرکز شهر و ۵ هسته فرعی در اطراف شهر بود. در روش تحلیل سلسله‌مراتبی، هسته مرکزی شهر در مرکز شهر زاهدان و در مناطق ۵، ۱ و ۲ و مناطقی که پتانسیل توسعه و ایجاد گره و هسته شهری را دارند قرار داشت. نتیجه نهایی هر دو روش بدین صورت بود که شهر زاهدان در کل تک‌هسته‌ای بود و در حال تشکیل هسته‌های بعدی و تبدیل‌شدن به شهر چندهسته‌ای بود.
نتیجه‌گیری: با وجود رشد فیزیکی در طول چند دهه گذشته، همچنان ساختار تک‌هسته‌ای از نظر خدمات‌رسانی و اشتغال در شهر زاهدان شهر غالب است.
واژه‌های کلیدی: