شاخصهای موثر بر تحقق الگوی کاربری زمین و گسترش آتی محدودههای شهری زاهدان در طرح توسعه جامع شهر
|
عطااله اکبری1، محمد اسکندری ثانی*2، مرتضی اسماعیل نژاد2 |
1- گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران 2- گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران |
|
چکیده: (575 مشاهده) |
اهداف: طرحهای جامع برای توسعه کالبدی موزون شهرها تهیه میشوند اما به دلیل مشکلات معمولاً در دستیابی به اهداف خود ناکامند. در پژوهش حاضر میزان تحقق الگوی کاربری زمین و ارتباط آن با رشد محدوده شهر زاهدان تهیه شد.
روششناسی: این پژوهش کاربردی در سال ۱۴۰۰ در شهر زاهدان انجام شد. لیست شاخصهای موثر با استفاده از سنجش نظرات کارشناسی و تعیین ضریب اهمیت (AHP) تهیه شد. در این زمینه، ۱۸ کارشناس با استفاده از نمونهگیری هدفمند انتخاب شد. روند رشد مطلوب شهری در ۱۴۰۰-۱۳۸۰ با استفاده از همپوشانی شاخصهای موثر در محیط GIS بررسی شد. شاخصهای موثر بر تحقق الگوی کاربری زمین با استفاده از سنجش نظرات کارشناسی تهیه و ضریب اهمیت و وزن هر یک به ترتیب از طریق مدل AHP و ANP محاسبه و در نرمافزار BSC Designer ارزیابی نهایی انجام شد. پیشبینی روند رشد شهر تا سال ۱۴۵۰ با استفاده از تجزیه و تحلیل دادههای مکانی در ArcGIS و مدل SLEUTH انجام شد.
یافتهها: محدودیت رشد مطلوب شهری بر مبنای شاخصها در محدودههایی از شمال و شرق حوزه مشاهده شد که وجود موانع در بخشهایی از غرب، جنوب و شرق زاهدان بر این محدودیت دامن زده است. ابعاد کالبدی (۲۸/۴۹%) و اجتماعی (۲۶/۳۲%) به ترتیب، بیشترین و کمترین توسعه در الگوی کاربری اراضی را داشتهاند. تحقق الگوی کاربری کمتر از حد متوسط (۸۶/۴۱%) ارزیابی شد. شهر زاهدان بر اساس رشد ارگانیک و گرایش به جاده به صورت لبهای توسعهیافته و رشد آتی شهر به صورت درونی و سپس در کنارههای بافت موجود خواهد بود.
نتیجهگیری: طرح جامع شهر زاهدان کمتر از ۵۰% تحقق یافته است. این امر را میتوان ناشی از فقدان ابزارهای قانونی و در نظر نگرفتن توسعه ابعاد موثر دانست. این موارد باید با استفاده از مشارکت گروههای ذینفع و ذینفوذ در طرحها برطرف شود تا طرحهای شهری به تحقق بیشتری دست یابند.
|
|
واژههای کلیدی: الگوی کاربری زمین، طرحهای توسعه، رشد شهر، مدل SLEUTH-3R، زاهدان |
|
متن کامل [PDF 2701 kb]
(196 دریافت)
|
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
برنامهریزی شهری دریافت: 1401/6/16 | پذیرش: 1401/8/20 | انتشار: 1401/8/10
|
|
|
|