دوره 37، شماره 3 - ( 1401 )
جلد 37 شماره 3 صفحات 407-399 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1401/3/1 | پذیرش: 1401/5/4 | انتشار: 1401/4/10
دریافت: 1401/3/1 | پذیرش: 1401/5/4 | انتشار: 1401/4/10
Rights and permissions
چکیده (722 مشاهده)
مقدمه: یکی از مهم‌ترین رویکردهای ژئوپلیتیک انتقادی، شناخت عملکرد گفتمان‌ها در ظهور کنش‌های ژئوپلیتیک واحدهای سیاسی است. در این رویکرد قلمروگستری ژئوپلیتیک معنایی دارد که مفسر می‌بایست آن را با توجه به مولفه‌های برساختی درون متن فهم نماید. از منظر لاکلا و موفه این متن ژئوپلیتیک، در مقطعی از تاریخ بوسیله گفتمان اجتماعی-سیاسی ساخت‌مند شده و از منظر هویتی در تمایز با دیگر گفتمان‌ها معنا یافته است. بنابراین هویت‌شناسی گفتمان و تفسیر پیامدهای اقتصادی-سیاسی آن از ارکان ضروری مطالعات ژئوپلیتیک گفتمانی است. در این راستا الگوی قلمروگستری عصر خلفای راشدین بین سال‌های 11 تا 35 هجری قمری زمینه‌ساز گسست معنایی با پارادایم سیاست ژئوپلیتیک عصر رسول اکرم(ص) بود. چرا که در عصر پیامبر اسلام(ص) گسترش مرزهای جهان اسلام برای گسترش آموزه‌های اسلامی تفسیر می‌شد که با الگوی گفتمانی قلمروگستری عصر خلفای راشدین متمایز بود. در این پژوهش کوشش شده تا مولفه‌های گفتمانی موثر بر ایجاد سیاست قلمروگستری در دوره حاکمیت خلفای راشدین از منظر لاکلا و موفه مورد تحلیل قرار گیرد. در این راستا در مرحله اول چگونگی برساخت هویت و اقتصاد سیاسی از طریق قدرت سیاسی از منظر تئوریک بررسی می‌شود. سپس مولفه‌های گفتمانی قلمروگستری سیاست ژئوپلیتیک در عصر خلفای راشدین و تبدیل آن به عنوان رسالت دینی بیان می‌شود.
نتیجه‌گیری: یافته‌های تحقیق نمایانگر آن است که در دوره خلفای راشدین با شکل‌گیری دال مرکزی گسترش قلمرو اسلامی به مثابه رسالت دینی، گونه‌ای از غیریت‌سازی در گفتمان سیاست ژئوپلیتیک حکومت اسلامی شکل گرفت که دفاع و گسترش مرزهای امت اسلامی در برابر غیرمسلمانان به امری قدسی بدیل شد. ضمن اینکه رشد ثروت حاصل از قلمروگستری در میان صحابه و نیز مسلمانان نخستین در تبدیل‌شدن قلمروگستری به مثابه دال مرکزی گفتمان خلفای راشدین موثر بود. از این نظر، خلافت اسلامی برای کسب رضایت هرچه بیشتر سایر طوایف مسلمان، آنها را به حضور در فتوحات سرزمینی دعوت و بهره‌مندی بیشتر از غنایم را منوط به حضور در جنگ و کسب پیروزی در فتح سرزمین‌های جدید می‌دانست.
نتیجه‌گیری: یافته‌های تحقیق نمایانگر آن است که در دوره خلفای راشدین با شکل‌گیری دال مرکزی گسترش قلمرو اسلامی به مثابه رسالت دینی، گونه‌ای از غیریت‌سازی در گفتمان سیاست ژئوپلیتیک حکومت اسلامی شکل گرفت که دفاع و گسترش مرزهای امت اسلامی در برابر غیرمسلمانان به امری قدسی بدیل شد. ضمن اینکه رشد ثروت حاصل از قلمروگستری در میان صحابه و نیز مسلمانان نخستین در تبدیل‌شدن قلمروگستری به مثابه دال مرکزی گفتمان خلفای راشدین موثر بود. از این نظر، خلافت اسلامی برای کسب رضایت هرچه بیشتر سایر طوایف مسلمان، آنها را به حضور در فتوحات سرزمینی دعوت و بهره‌مندی بیشتر از غنایم را منوط به حضور در جنگ و کسب پیروزی در فتح سرزمین‌های جدید می‌دانست.
شماره‌ی مقاله: 10
واژه‌های کلیدی: