Persian
Language
Geographical Research is Published in Persian Fulltext.
دوره 32، شماره 1 - ( 1396 )
جلد 32 شماره 1 صفحات 93-76 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1395/11/26 | پذیرش: 1396/1/30 | انتشار: 1396/3/23
دریافت: 1395/11/26 | پذیرش: 1396/1/30 | انتشار: 1396/3/23
How to cite this article
Rajabi M, Hashemian M E. Assessment of watershed Tectonic Activities in Southwest Side of Sabalan by Geomorphologic Characteristics. GeoRes 2017; 32 (1) :76-93
URL: http://georesearch.ir/article-1-104-fa.html
URL: http://georesearch.ir/article-1-104-fa.html
رجبی معصومه، هاشمیان میرابراهیم . ارزیابی فعالیتهای زمین ساختی حوضه‌های آبریز دامنه جنوب غرب ارتفاعات سبلان با استفاده از اختصاصات ژئومورفولوژیک. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. 1396; 32 (1) :76-93
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rights and permissions
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
چکیده (6959 مشاهده)
ارزیابی فعالیتهای تکتونیکی، در زمره موضوعات مورد علاقه محققین علوم زمین، به ویژه دانش ژئومورفولوژی تکتونیک است. در این راستا، روشهای متفاوتی توسط پژوهشگران مختلف، به‌کار رفته است. این روش‌ها، همواره رو به توسعه بوده و طیف وسیعی از روشهای ژئومورفومتری، تا روشهای مبتنی بر استفاده از داده‌های دورسنجی و مدل رقومی ارتفاع را دربرمی‌گیرند. در این پژوهش، از روشهای دورسنجی، مدل رقومی ارتفاع وشاخص‌های ژئومورفیک درقالب الحاقیه TecDem[1] بر پایه نرم افزار متلب[2] جهت ارزیابی فعالیتهای زمین ساختی حوضه‌های جنوب غرب ارتفاعات سبلان استفاده شده است. برای تعیین محدوده حوضه‌های‌آبریز، از الحاقیه ArcHydro برپایه مدل رقومی ارتفاع، بهره برده شده است. مولفه‌های فرورفتگی(Ѳ)، چولگی، شیب، نقشه همپایه[3]، نیمرخ‌های توزیع شیب و رگرسیون لگاریتمی آبراهه‌ها با استفاده از مدل رقومی ارتفاع، استخراج و با استفاده از مدل نیروی جریان[4]، میزان بالاآمدگی تکتونیکی حوضه‌ها محاسبه گردید. با به‌کارگیری مولفه‌های مورفومتری حاصل از مدل رقومی ارتفاع و شاخص‌های ژئومورفیک تقارن توپوگرافی‌عرضی‌حوضه،گرادیان طولی رودخانه و انتگرال هیپسومتری در قالب الگوی TecDem، فعالیتهای زمین‌ساختی منطقه ارزیابی گردید. نتایج حاصل از بررسی مولفه‌های استخراج شده نظیر توزیع شیب و رگرسیون لگاریتمی آبراهه‌ها، مقادیر چولگی، انتگرال هیپسومتری، نقشه همپایه، نقاط عطف و تغییرشیب و نرخ بالاآمدگی، بیانگر وجود تکتونیک فعال درحوضه‌های مورد مطالعه است. به نحوی که نرخ بالاآمدگی تکتونیکی منطقه 33/. تا 51/. میلیمتر در سال بوده و پایین بودن مقادیر شاخص‌های فرو رفتگی(24/.تا45/.) و بالابودن مقادیر شاخص حداکثر شیب (6/80 تا2/132درصد) دلالت بر وجود فعالیتهای بالای تکتونیکی منطقه است. برهمین اساس، نتایج حاصل از بررسی‌های میدانی و شواهد مورفوتکتونیکی نظیر وجود دره‌های خطی و پرتگاه خط گسلی معکوس در حوضه تاجیار و آغمیون، پشته‌های مسدود کننده در امتداد آبراهه‌های آغمیون و تاجیار، جابه‌جایی راس مخروط افکنهها وآبراهه‌های منطقه ناشی از فعالیت گسل دامنه جنوب غرب سبلان، وجود تکتونیک فعال و کارایی مناسب الگوی TecDem را در ارزیابی فعالیت زمین ساختی منطقه مورد مطالعه به اثبات می‌رساند.
واژه‌های کلیدی:
فهرست منابع
1. بیاتی خطیبی، مریم (1388)، تحلیل اثرات فعالیتهای نئوتکتونیکی در نیمرخ طولی رودخانه‌های حوضه قرنقوچای در دامنه‌های شرقی سهند، نشریه فضای جغرافیایی، شماره 27، صص 79-113.
2. جباری، ندا، ثروتی، محمدرضا، حسین زاده، محمدمهدی (1391)، مطالعه مورفوتکتونیک فعال حوضه آبخیز حصارک(شمال غرب تهران) با استفاده مورفومتریک، پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمی، شماره 2، پاییز، صص17-34.
3. حبیب الهیان، محمود، رامشت، محمدحسین (1391)،کاربرد شاخص‌های ارزیابی تکتونیک جنبا در برآورد وضعیت تکتونیک بخش علیای زاینده رود، جغرافیا و توسعه، سال10، شماره26، صص 99-112.
4. ده بزرگی، مریم، مومنی طارمسری، محمد (1395)، فعالیت زمین ساخت جوان در پهنه گسلی قم- زفره، ایران مرکزی، پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمی، سال پنجم، شماره2، پاییز،صص110-129.
5. رجبی، معصومه، سلیمانی، ابوالفضل (1392)، تحلیل و ارزیابی ویژگی‌های مورفوتکتونیکی و نئوتکتونیکی دامنه جنوبی کوهستان سبلان، جغرافیا و برنامه ریزی، سال17، شماره45، صص97- 120.
6. رضایی مقدم، محمد حسین، سرافروزه، سلیمان، خیری زاده آروق، منصور(1392)، ارزیابی تکتونیک فعال در دامنه جنوبی میشوداغ، پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمی، سال دوم، شماره3، زمستان، صص141- 158.
7. روستایی، شهرام، رجبی، معصومه، سمندر، نسرین (1394)، بررسی نقش عوامل موثر در تحول ژئومورفولوژی‌مخروط افکنه و بستر اسکوچای، هیدروژئومورفولوژی، شماره2، بهار، صص41-60 .
8. صمدی مقدم، رعنا، ده بزرگی، مریم، نورزعیم، رضا، محجل، محمد (1395)، ارزیابی نئوتکتونیک گسل کلمرد با استفاده از GIS، منطقه شیرگشت (ایران مرکزی)، جغرافیا و توسعه، شماره45، زمستان، صص 159-180.
9. علیزاده، امین (1380)، اصول هیدرولوژی کاربردی، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ پنجم.
10. کرمی، فریبا (1388)، ارزیابی ژئومورفیک فعالیتهای تکتونیکی در حوضه زهکشی سعید‌آباد چای، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره 69، صص 67-82 .
11. کرمی، فریبا (1388)، ارزیابی نسبی فعالیتهای تکتونیکی با استفاده از تحلیل‌های شکل‌سنجی (مورد نمونه: حوضه اوجان‌چای، شمال شرقی کوهستان سهند)، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، شماره 35، صص 135-154.
12. گورابی، ابوالقاسم،کریمی، مصطفی (1391)، روشی جدید در استخراج مخروط افکنهها از مدل رقومی ارتفاع، پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمی، شماره 3، صص89- 100.
13. گورابی، ابوالقاسم، نوحه‌گر، احمد (1386)، شواهد ژئومورفولوژیکی تکتونیک فعال حوضه آبخیز درکه، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 60، صص177-196.
14. گورابی، ابوالقاسم، پاریزی، اسماعیل (1394)، تاثیر نو زمین ساخت بر تحول لندفرم‌های دامنه‌های جنوب غرب شیرکوه، پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمی، سال چهارم، شماره 2، پاییز، صص465-479.
15. گورابی، ابوالقاسم،کیارستمی، فاطمه (1394)، ارزیابی زمین ساخت حوضه‌های آبریز با استفاده از اختصاصات ژئومورفولوژیک در قالب الگویTecDEM (مورد‌مطالعه: حوضه آبریز رودک در شمال شرق تهران)، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، دوره47، شماره 3، پاییز، صص45-59 .
16. محمد نژاد آروق، وحید (1395)، گسل‌های فعال و تاثیر آن‌ها بر تغییر شکل لندفرم‌های کواترنر شمال شرق دریاچه ارومیه، ایران، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، دوره48، شماره 1، بهار، صص83 -106.
17. مقامی‌مقیم، غلامرضا (1395)، تاثیر فعالیتهای تکتونیکی در ریخت شناسی حوضه‌ی آبریز رودخانه‌ی روئین در شمال شرق ایران، جغرافیا و توسعه، شماره43، تابستان، صص71-90.
18. مومنی طارمسری، محمد، ده بزرگی، مریم، یساقی، علی، نوزعیم، رضا (1394)، ارزیابی تکتونیک فعال ازبک کوه در شمال طبس، ایران مرکزی، پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمی، سال چهارم، شماره 3، زمستان، صص50-69.
19. موید، محسن، حسین زاده، قادر، تراکشش مدلی برای شکل‌گیری مخروط آتشفشانی سبلان، پنجمین کنگره بین المللی جغرافیدانان جهان اسلام، دانشگاه تبریز، (تاریخ برگزاری کنفرانس1391)، صص8.
20. همتی، فریبا، بهرامی، شهرام، زنگنه اسدی، محمدعلی (1394)، شواهد ژئومورفولوژیک زمین ساخت فعال در طاقدیس پیکلا، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال30، شماره3، پاییز، شماره 118، صص207-222.
21. Bull, W.B. (2007), Tectonic Geomorphology of Mountains: A New Approach to Pale seismology, Wiley-Blackwell, Oxford.
22. Burbank, D. W., Anderson, R. S. (2001), Tectonic Geomorphology, Blackwell Science, Oxford.
23. Didon,J.,Gemain,Y.M.(1976), LeSabalan,Volcan Plio – Quaternaire de L Azerbaijan Oriental (Iran),etude geologique et petrographique de ledifice et de son environment regional , these de 3esme Cycle, Univ Grenoble .
24. Gloaguen, R., Marpu, P.R., Niemeyer, I. (2007), Automatic extraction of Faults and Fractal analysis from remote sensing date, Nonlinear processes Geophys,14, pp.131-138.
25. Golts, S., Rosenthal, E. (1992), Morphotectonic methods to infer groundwater flow under conditions of scarce hydrogeological data—the case of northern Arva, Applied Hydrogeology, 3, (1) pp.5–19.
26. Grohmann, CH. (2005), Trend-surface analysis of morphometric parameters: a case study in southeastern Brazil, Computers & Geosciences, 31(8), pp.1007–1014.
27. Grohmann, CH., Riccomini, C., Alves, F.M. (2007), SRTM-based morphotectonic analysis of the Pocos de Caldas Alkaline Massif, southeastern Brazil, Computers & Geosciences, 33 (1), pp.10–19.
28. Guarnieri,P., Pirrotta,C. (2008), the response of drainage basins to the late Quaternary tectonic in the Sicillian side of the Messina Strait (NE Sicily), Geomorphology, 95, pp. 260-273.
29. Garrote, J., Heydt, G.G., Cox, R.T. (2008), Multi-stream order analyses in basin asymmetry: a tool to discriminate the influence of neotectonics in fluvial landscape development (Madrid Basin, Central Spain), Geomorphology, 102 (1), pp.130–144.
30. Hamdouni, R. E., Irigaray, C., Fernandez, T., Chacon, J., Keller, E. A.(2008), Assessment of relative active tectonics, southwest border of the Sierra Nevada (southern Spain), Geomorphology, 96, pp. 150-173.
31. Jamali, F. ,Hessami, Kh., Ghorashi, M. (2010), Active tectonics and strain partitioning along dextral fault system in Central Iran: Analysis of geomorphological observations and geophysical data in the Kashan region, Journal of Asian Earth Sciences, in press.
32. Jordan, G., Meijninger, B. M. L., van Hinsbergen, D.J.J., Meulenkamp, J.E., van Dijk, P.M. (2005), Extraction of morphotectonic features from DEMs: Development and applications for study areas in Hungary and NW Greece, International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, Vol.7.
33. Keller, E.A., Pinter, N. (2002), Active Tectonics. Earthquakes, Uplift and Landscape, Prentice Hall, pub.
34. Mahmood, S. A., Gloaguen, R. (2012), Appraisal of active tectonics in Hindu Kush: Insights from DEM derived geomorphic indices and drainage analysis, Geoscience Frontiers, In Press.
35. Mahmood,S.A., Shahzad,F., Gloaguen,R. (2008), Understanding neotectonic induced surface deformation from drainage network using Digital Elevation Models, ICAST, 2008, conference,vol.2, pp.98-102.
36. Mahmood, S. A., Shahazd, F., Gloaguen, R. (2008), Monitoring landscape response to tectonic forcings in Central Badakhshan-Hindukush-Pamir region using remote sensing data, USEReST, Second Workshop, pp. 1-6.
37. Mumipour, M., Tahmasbi-Nejad, H. (2011), Tectonics Geomorphology Setting of Khayiz Anticline derived from GIS processing, Zagros Mountains, Iran, Asian Journal of Earth Sciences, 4, pp.171-182.
38. Mumipour, M. (2012), Active Tectonics Influence on drainage networks in Dinarkooh Region, Zagros Mountains Range, Iran,Geogr.Fis.Dinam.Quat,35.pp.61-68.
39. Pérez-Peña, J.V., Azor, A., Azañón, J.M., Keller, E.A. (2010), Active tectonics in the Sierra Nevada (Betic Cordillera, SE Spain): Insights from geomorphic indexes and drainage pattern analysis, Geomorphology, 119, pp.74–87.
40. Peulvast, J.P. (1991), Structural geomorphology and morphotectonic evolution of an uplifted rifted margin: the Scoresby Sund area, East Greenland, Z.Geomorph Suppl Bd, 82, pp.17-34.
41. Poag, C.W., Sevon, W.D. (1989), Record of Appalachian denudation in post rift Mesozoic and Cenozoic sedimentary deposits of the U.S.middle Atlantic continental margin, Geomorphology, pp.119-157.
42. Ramirez-Herrera, M.T. (1998), Geomorphic assessment of active tectonics in the Acambag graben, Mexican volcanic belt, Earth Surface processes and landforms, 23, pp.317-322.
43. Shahzad, F., Mahmood, S.A., Gloaguen, R. (2009), Drainage Network and Lineament Analysis: An Approach for Potwar Plateau (Northern Pakistan), Journal of Mountain Science, 6, pp.14–24.
44. Shahzad,F.,Mahmood,S.A.,Gloaguen,R. (2009), Drainage network and seismological analysis of active tectonics in Nanga Parbat Haramosh massif, Pakistan, IGARSS, 2009 Conference,pp.9-12.
45. Shahzad,F., Gloaguen,R. (2011), TecDEM: A MATLAB based toolbox for tectonic geomorphology, Part2: Surface dynamics and basin analysis, Computers & Geosciences, 37, pp.261-271.
46. Wobus, C., Whipple, K.X., Kirby, E., Snyder, N., Johnson, J., Spyropolou, K. B., Crosby, B.T., Sheehan, D. (2006), Tectonics from Topography: Procedures, Promise and Pitfalls, in Willett SD, Hovius N, Brandon MT and Fisher DM (eds.), Tectonics, Climate and Landscape Evolution, GSA Special Paper, 398,pp.55-74.
ارسال پیام به نویسنده مسئول