TY - JOUR T1 - Spatial reflections of large cities in the process of transition to a metropolis (Case study: Rasht city) TT - بازتاب‌‌های فضایی پویش شهر‌های بزرگ در فرآیند گذار به کلان‌شهری (مطالعه شهر رشت) JF - Geographical-Researches JO - Geographical-Researches VL - 36 IS - 4 UR - http://georesearch.ir/article-1-1127-fa.html Y1 - 2021 SP - 363 EP - 371 KW - Spatial Reflections KW - Large Cities Dynamics KW - Metropolis KW - Rasht City N2 - اهداف: شهر همچون موجودی زنده و پویا طی حیات خود، دستخوش تحول و دگرگونی شده و به رشد و توسعه خود در جهات مختلف شکل و ابعاد می‌بخشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی بازتاب‌‌های فضایی پویش شهر‌های بزرگ در فرآیند گذار به کلان‌شهری بود. روش‌شناسی: پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر در سال ۱۳۹۸ انجام شد. اطلاعات مورد نیاز در رابطه با شهر رشت با استفاده از روش اسنادی و تصاویر ماهوار‌های جمع‌آوری شد. نقشه‌‌های کاربری و پوشش اراضی شهر رشت، در چهار کلاس ایجاد و به روند تغییرات نظام کاربری پرداخته شد و سپس با کاربست متریک‌‌های فضایی در دو سطح کلاس و سیما، پراکنده‌رویی شهر رشت محاسبه شد. از نرم‌افزارهای FRAGSTATS ۴.۲ و ENVI ۵ استفاده شد. یافته‌ها: پژوهش حاضر نشان داد که بازتاب‌‌های فضایی شهر رشت در فرآیند گذار به کلان‌شهری شامل تغییرات نظام کاربری و پوشش زمین (افزایش سطوح کاربری شهری در بازه زمانی ۲۶ ساله (۱۳۷۲-۱۳۹۸) از ۴۹۱۵‌هکتار به ۹۹۶۰‌هکتار و در مقابل کاهش پوشش کشاورزی، شالیزار و مناطق جنگلی)، پراکنده‌رویی شهری و رشد افقی شهر (افزایش ۱۰۳درصدی مناطق شهری و آسیب‌پذیری و گسیختگی زمین‌‌های کشاورزی و شالیزارها)، عدم تعادل در سازمان فضایی شبکه و سلسله مراتب شهری، خدماتی‌شدن و گسترش بنیاد‌های اقتصاد خدماتی شهر رشت بود. نتیجه‌گیری: شهر رشت بازتاب‌‌های فضایی متعددی را در فرآیند گذار به کلان‌شهری تجربه کرده و دچار تغییرات اساسی در محدوده فضایی-کالبدی خود و ناپایداری منابع پوششی و بی‌ثباتی زمین شده است. لذا کنترل تغییرات و مدیریت رشدکالبدی شهر، برای پایدارسازی رشد شهر بسیار اهمیت دارد. M3 ER -