|
نظریه برنامه‌ریزی هماهنگ (نظریه همکنش با عناصر ساختار رسمی محیط برنامه‌ریزی شهری ایران)
|
غلامرضا ناظمی1  ، راضیه رضازاده2، عمیدالاسلام ثقه‌الاسلامی*3، هادی سروری1 |
1- گروه شهرسازی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
2- گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
3- گروه شهرسازی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران ، Saghatoleslami@mshdiau.ac.ir |
|
|
چکیده: (2003 مشاهده) |
اهداف و زمینه‌ها: چندوچون برنامه‌ریزی شهری انجام‌گرفته در هفت دهه‌ی گذشته کشور و نپرداختن به چارچوب‌بندی نظریه‌ی بومی هم‌راستا با ویژگی‌های محیط برنامه‌ریزی کشور، امروزه ناسازگاری‌ها و ناهماهنگی‌های فراوان برنامه‌ریزی، برنامه‌ریز و برنامه‌های شهری را آشکار کرده است؛ هدف این پژوهش دستیابی به نظریه‌ی برنامه‌ریزی شهری همکنش با عناصر ساختار رسمی محیط برنامه‌ریزی ایران است.
روش‌شناسی: این پژوهش دارای رویکرد انتقادی و در شمار پژوهش‌های کیفی است و «نظریه‌ی داده‌بنیاد کلاسیک» شالوده‌ی فراهم‌سازی آن است. گفتگوهای نیمه‌ساختاریافته هدفمند با 30 تن خبره و پژوهش اسنادی 100 سند علمی و پژوهشی چاپ‌شده (1370 تا 1398) داده‌های بایسته و بسنده را برای کدگذاری به کمک نرم‌افزار MAXQDA فراهم نمود و در گام‌های تحلیلی و چرخه‌ای- بازخوردی «گردآوری داده‌ها و کدگذاری باز، بنیادی، گزینشی، نظری» و «مرور ادبیات تخصصی» پژوهش انجام شد و روایی آن، با مرور ادبیات و دو شیوه‌ی «ارزیابی به کمک هفت سنجه‌ی استراوس و کوربین» و «ارزیابی به کمک پرسش‌های کرسول» گواهی شد.
یافته‌ها: در فرایند پیوند‌دهی و مفهوم‌سازی (860 کدِ باز) به کمک «خودنوشت‌ها» و مشارکت گفتگوشوندگان، کدهای بنیادی «ساختار کلان برنامه‌ریز»، «نظریه‌ها و چارچوب‌های نظری» و «محیط برنامه‌ریزی» شناسایی و به کمک «الگوی گراف»، «ساختار نهادینه (رسمی) برنامه‌ریزی»، «عنصرهای ساختار نهادینه برنامه‌ریزی شهری» و کد بنیادی «الگوی هماهنگی عناصر ساختار نهادینه برنامه‌ریزی شهری» شناسایی شد و سپس سه مقوله بنیادیِ «ناهماهنگی و ناسازگاری در فرایند فراهم‌سازی و انجام برنامه»، «ناسازگاری و ناهماهنگی چارچوب‌های نظری الگوی برنامه‌ریزی» و «ناهماهنگی در حکمروایی شهری» روشن گردید.
نتیجه‌گیری: پژوهش نشان داد؛ انگاره‌ی «هماهنگی» کانون مقوله‌ها و کدهایی است که به «نظریه‌ی همکنش با عناصر ساختار رسمی محیط برنامه‌ریزی ایران» رهنمون دارد و پدیده‌ی کانونی پژوهش که نظریه‌ی پژوهش را نشان می‌دهد، «برنامه‌ریزی هماهنگ» است که راهبردهای «راهبری نظری: هماهنگ‌ساز فرایند برنامه‌ریزی» و «راهبری عملی: هماهنگ‌ساز نقش، دیدگاه، هم‌کنشی و ... نهادها و بهره‌ورانِ برنامه‌ریزی» را دربر دارد. |
|
| واژه‌های کلیدی: نظریه برنامه‌ریزی، برنامه‌ریزی هماهنگ، محیط برنامه‌ریزی، ساختار رسمی، نظریه داده‌بنیاد |
|
|
|
نوع مقاله: پژوهشی نظری |
موضوع مقاله:
برنامه‌ریزی شهری
دریافت: 1399/6/18 | پذیرش: 1399/8/22 | انتشار: 1400/1/6
|
| * نشانی نویسنده مسئول: مشهد، خیابان استاد یوسفی، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشکده معماری، گروه شهرسازی |
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
