دوره 36، شماره 3 - ( 1400 )
جلد 36 شماره 3 صفحات 284-275 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1399/6/10 | پذیرش: 1400/2/2 | انتشار: 1400/6/30
دریافت: 1399/6/10 | پذیرش: 1400/2/2 | انتشار: 1400/6/30
Rights and permissions
Authors
ساره ملا آقاجانزاده*1، کریم سلیمانی1، محمود حبیب‌نژاد1، عطاا. . کاویان1، محمد رحمانی2
1- گروه آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
2- گروه علوم محیط زیست، دانشگاه مازندران، ساری، ایران
2- گروه علوم محیط زیست، دانشگاه مازندران، ساری، ایران
چکیده (2518 مشاهده)
اهداف: تغییرات کاربری اراضی در اثر فعالیت‌های انسانی یکی از موضوعات مهم در برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای و توسعه‌ای است. هدف این تحقیق، آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست سنجنده TM، ETM+، IRS و ASTER بود.
روش‌شناسی: در این پژوهش نیمه‌تجربی، تغییرات کاربری اراضی حوضه آبخیز هراز در یک دوره ۲۳ ساله مورد ارزیابی قرار گرفت. برای انجام این پژوهش از تصاویر TM سال ۱۹۹۲، ETM+ سال ۲۰۰۲ و IRS و ASTER سال ۲۰۱۵ ماهواره لندست استفاده شد و پس از انجام اقدامات مورد نیاز در مرحله پیش‌پردازش، با طبقه‌بندی نظارت‌شده، نقشه آشکارسازی تغییرات تهیه شد. از نرم‌افزارهای Idrisi Andes ، ArcGIS، ENVI، Edrisi Andes و Statistica استفاده شد. همچنین، برای بررسی معنی‌داری تغییرات، از آزمون مجذور کای در نرم‌افزار SPSS استفاده شد.
یافته‌ها: ارزیابی نشان داد که صحت کلی و ضریب کاپای نقشه طبقه‌بندی‌شده TM به‌ترتیب ۰/۸۴ و ۰/۷۹، ETM+ برابر ۰/۸۶ و ۰/۸۰ و IRS برابر ۰/۹۵ و ۰/۹۰ بود. نتایج نشان داد که اراضی مرتعی، جنگلی، زراعت آبی و مخازن آبی به اراضی باغی، مسکونی و فاقد پوشش گیاهی تبدیل شده بودند؛ به‌گونه‌ای که بر وسعت اراضی باغی، مسکونی و فاقد پوشش گیاهی طی ۲۳ سال به‌ترتیب ۲/۲۱، ۱/۲۹ و ۷/۱۰% افزوده شده بود، در مقابل از اراضی مرتعی، جنگلی و زراعت آبی به‌ترتیب به میزان ۵/۰۶، ۴/۵۰ و ۰/۸۵% کاسته شده بود. همچنین وسعت مخازن آبی کاهش یافته بود.
نتیجه‌گیری: مساحت طبقات کاربری اراضی در حوضه آبخیز هراز در طی سری زمانی ۲۰۱۵-۱۹۹۲، تغییرات فراوانی داشته است. طی این دوره، مساحت اراضی طبیعی (جنگل و مرتع) با نرخ تغییر حدود ۸۲۸هکتار در سال بوده است و به همین میزان به مساحت اراضی باغی و مسکونی افزوده شده است.
روش‌شناسی: در این پژوهش نیمه‌تجربی، تغییرات کاربری اراضی حوضه آبخیز هراز در یک دوره ۲۳ ساله مورد ارزیابی قرار گرفت. برای انجام این پژوهش از تصاویر TM سال ۱۹۹۲، ETM+ سال ۲۰۰۲ و IRS و ASTER سال ۲۰۱۵ ماهواره لندست استفاده شد و پس از انجام اقدامات مورد نیاز در مرحله پیش‌پردازش، با طبقه‌بندی نظارت‌شده، نقشه آشکارسازی تغییرات تهیه شد. از نرم‌افزارهای Idrisi Andes ، ArcGIS، ENVI، Edrisi Andes و Statistica استفاده شد. همچنین، برای بررسی معنی‌داری تغییرات، از آزمون مجذور کای در نرم‌افزار SPSS استفاده شد.
یافته‌ها: ارزیابی نشان داد که صحت کلی و ضریب کاپای نقشه طبقه‌بندی‌شده TM به‌ترتیب ۰/۸۴ و ۰/۷۹، ETM+ برابر ۰/۸۶ و ۰/۸۰ و IRS برابر ۰/۹۵ و ۰/۹۰ بود. نتایج نشان داد که اراضی مرتعی، جنگلی، زراعت آبی و مخازن آبی به اراضی باغی، مسکونی و فاقد پوشش گیاهی تبدیل شده بودند؛ به‌گونه‌ای که بر وسعت اراضی باغی، مسکونی و فاقد پوشش گیاهی طی ۲۳ سال به‌ترتیب ۲/۲۱، ۱/۲۹ و ۷/۱۰% افزوده شده بود، در مقابل از اراضی مرتعی، جنگلی و زراعت آبی به‌ترتیب به میزان ۵/۰۶، ۴/۵۰ و ۰/۸۵% کاسته شده بود. همچنین وسعت مخازن آبی کاهش یافته بود.
نتیجه‌گیری: مساحت طبقات کاربری اراضی در حوضه آبخیز هراز در طی سری زمانی ۲۰۱۵-۱۹۹۲، تغییرات فراوانی داشته است. طی این دوره، مساحت اراضی طبیعی (جنگل و مرتع) با نرخ تغییر حدود ۸۲۸هکتار در سال بوده است و به همین میزان به مساحت اراضی باغی و مسکونی افزوده شده است.
واژه‌های کلیدی: