بررسی زمینساخت فعال با استفاده از شاخصهای ریختسنجی در حوضه آبریز دزفول– اندیمشک
|
محمد خلج*  |
گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، واحد تهران، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران |
|
چکیده: (3386 مشاهده) |
اهداف و زمینه ها:تقریباً هیچ ناحیهای را در جهان نمیتوان یافت که تحت تاثیر فرآیندهای زمین ساختی قرار نگرفته باشد. از شاخصهای ریخت زمین ساختی حوضه آبریز به منظور بررسی زمینساخت فعال استفاده میشود. ریخت سنجی را میتوان اندازه گیری کمی شکل چشم اندازهای روی زمین تعریف کرد که با استفاده از این اندازهگیریهای کمی میتوان به شناسایی مناطق دارای تکتونیک فعال پرداخت. هدف از این پژوهش بررسی زمینساخت فعال در حوضه آبریز دزفول- اندیمشک با استفاده از پنج شاخص ریخت سنجی عدم تقارن حوضه زهکشی (Af)، برجستگی نسبی (Bh)، ضریب شکل (Ff)، انتگرال و منحنی فرازسنجی (Hi) و گرادیان طولی رود (SL) میباشد. با انجام این پژوهش، میتوان به فرآیندهای فعال در حوضه دزفول- اندیمشک پی برد و از خسارتهای ناشی از بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله تا حدودی جلوگیری کرد.
روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و از محاسبات کمی استفاده شده است. برای محاسبه شاخص ها از نرم افزار GIS و مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با دقت 30 متر استفاده شد. برای هر شاخص نقشه پهنه بندی در گستره مورد بررسی تهیه گردید و هر کدام از شاخصهای مذکور از نظر فعالیت زمینساختی به پنج رده فعالیت بسیار بالا، بالا، متوسط، کم و بسیار کم تقسیم شد. در نهایت با میانگین گیری از رده کل شاخصها، شاخصی نهایی به نام شاخص زمینساخت فعال نسبی (Iat) حاصل شد و گستره مورد بررسی به چهار رده فعالیت زمینساختی بسیار بالا، بالا، متوسط و کم تقسیم گردید.
یافته ها: در زیر حوضههای منطبق بر گسلهای دورق، گسل پیشانی کوهستان، بخشهایی از گسلهای لهبری، رام هرمز و بالارود، شاخصهای اندازه گیری شده مقادیر بالایی را نشان میدهند که به دلیل فعالیت زمین ساختی بالای منطقه میباشد.
نتیجه گیری:نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که فعالیت زمین ساختی نسبی اخیر در حوضه دزفول- اندیمشک بالا و بسیار بالا است که به دلیل تأثیر گسلهای مذکور بر منطقه میباشد. |
|
واژههای کلیدی: حوضه زهکشی، زمینساخت فعال، شاخص ریختسنجی، گسلش. |
|
متن کامل [PDF 1797 kb]
(1302 دریافت)
|
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ژئومورفولوژی دریافت: 1398/8/6 | پذیرش: 1398/12/28 | انتشار: 1398/12/28
|
* نشانی نویسنده مسئول: m_khalaj@pnu.ac.ir |
|
|
|