دوره 34، شماره 4 - ( 1398 )
جلد 34 شماره 4 صفحات 538-527 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1398/7/10 | پذیرش: 1398/9/18 | انتشار: 1398/12/6
دریافت: 1398/7/10 | پذیرش: 1398/9/18 | انتشار: 1398/12/6
Rights and permissions
Authors
امیر فخرآبادی*1، محمد سلیقه1، مهری اکبری1، محمد حسین ناصرزاده1
1- گروه آب و هواشناسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده (2229 مشاهده)
اهداف و زمینه‌ها: بیابان‌زایی یکی از چالشهای مهم دنیای امروز، به‌خصوص کشورهایی مثل ایران است که تحت تأثیر آب و هوای خشک و نیمه‌خشک قرار دارند. نخستین گام موثر و ضروری به‌منظور پیشگیری و کاهش سرعت بیابان‌زایی، شناسایی مناطق مستعد و عوامل موثر در ایجاد این پدیده است. این پژوهش با هدف ارزیابی شدت بیابان‌زایی در دشت کاشان با استفاده از مدل ایرانی انجام شد.
روش‌شناسی: در این پژوهش مقایسه‌ای، پتانسیل بیابان‌زایی در دشت کاشان در سالهای 1380 و 1394 با مدل ایرانی ارزیابی بیابان‌زایی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. معیارهای مورد استفاده در این مدل پوشش گیاهی و آب و هوا بودند. بر این اساس از دادههای NDVI ماهواره لندست 7، پایگاه داده بارش CHIRPS و دادههای تبخیر و تعرق پتانسیل ماهواره MODIS استفاده شد.
یافته‌ها: در سال 1380، 1/3853کیلومترمربع از دشت کاشان دارای بیابان‌زایی متوسط و 8/3294کیلومترمربع دارای بیابان‌زایی شدید بود. در سال 1394، 2/1035کیلومترمربع از این دشت دارای بیابان‌زایی متوسط، 3/6019کیلومترمربع بیابان‌زایی شدید و 2/124کیلومترمربع بیابان‌زایی بسیار شدید داشت.
نتیجه‌گیری: علاوه بر اینکه در سال 1394 کلاس بیابان‌زایی بسیار شدید در منطقه ایجاد شده است، وسعت مناطق دارای بیابان‌زایی شدید نیز گسترش قابل‌توجهی داشته است.
روش‌شناسی: در این پژوهش مقایسه‌ای، پتانسیل بیابان‌زایی در دشت کاشان در سالهای 1380 و 1394 با مدل ایرانی ارزیابی بیابان‌زایی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. معیارهای مورد استفاده در این مدل پوشش گیاهی و آب و هوا بودند. بر این اساس از دادههای NDVI ماهواره لندست 7، پایگاه داده بارش CHIRPS و دادههای تبخیر و تعرق پتانسیل ماهواره MODIS استفاده شد.
یافته‌ها: در سال 1380، 1/3853کیلومترمربع از دشت کاشان دارای بیابان‌زایی متوسط و 8/3294کیلومترمربع دارای بیابان‌زایی شدید بود. در سال 1394، 2/1035کیلومترمربع از این دشت دارای بیابان‌زایی متوسط، 3/6019کیلومترمربع بیابان‌زایی شدید و 2/124کیلومترمربع بیابان‌زایی بسیار شدید داشت.
نتیجه‌گیری: علاوه بر اینکه در سال 1394 کلاس بیابان‌زایی بسیار شدید در منطقه ایجاد شده است، وسعت مناطق دارای بیابان‌زایی شدید نیز گسترش قابل‌توجهی داشته است.
واژه‌های کلیدی:
فهرست منابع
1. Ahmadi H (1996). Criteria for Recognizing Iranian Deserts. Second National Conference on Desertification and Different Methods of Desertification. 1996, 22 August: Kerman.
2. Bahraini F, Pahlavanrevi A, Moghadamnia A, Rahi G (2012). Spatial prioritization of land degradation with application of IMDPA desertification model with emphasis on wind and climate Erosion, case study: Bardkhoun area, Bushehr. Journal of Water and Soil. 26(4):897-907.
3. Bakhshandeh Mehr L, Soltani S, Sepehr A (2013). Evaluation of current desertification status and modalus modification in Segzi plain, Isfahan. Journal, Range and Watershed Management. 66(1):27-41.
4. Davari S, Rashaki A, Akbari M, Taleban Fard AA (2017). Assessment of desertification severity and risk and presentation of management plans, Case study: Qasim Abad plain, Khorasan Razavi province. Desert Management. 9(5):91-106.
5. Davari S, Rashaki A, Akbari M, Taleban Fard AA (2018). Monitoring of temporal-spatial variability of effective desertification indices in arid regions of south Khorasan. Journal of RS and GIS for Natural Resources. 9(2):17-32.
6. Gharaati Jahromi M, Vali AA, Mousavi Hojat, Panahi F, Khosravi H (2014). Investigation of desertification process of Kashan plain using IMDPA model with emphasis on climate criteria. Agricultural Meteorology. 2(2):47-61.
7. Habibi Pour A, Akbari H, Talebi A (2013). Study of desertification status using IMDPA model with emphasis on water and wind erosion criteria, case study: Bahabad district of Yazd Province. Journal of Geography and Environmental Planning. 25(2): 151-168
8. Hejazi Zadeh Z, Joyzadeh S (2010). Introduction to drought and Its indicators. Tehran: Samt Publication.
9. Shokohi E, Zahhtabian G, Tavili A (2012). Mapping desertification status of Khazrabad-Elahabad plain of Yazd using IMDPA model with emphasis on soil and water criteria. Journal of Rangeland and Watershed Management. 65(4):517-528.
10. Zolfaghari F, Shahriari A, Fakhireh A, Rashaki A, Nouri S, Khosravi H (2011). Evaluation of Sistan plain desertification intensity using IMDPA model. Watershed Research. 24(2):97-107.
11. Zolfaghari F, Khosravi H (2016). Assessment of desertification intensity of Saravan region using IMDPA. Geography and Environmental Planning Model. 27(2):87-102
12. Rezaei Rad N (2008). Desertification potential of Cheshmeh Khan basin using IMDPA method. [dissertation]. Tehran: University of Tehran
13. Raeesi A, Ahmadi H, Zahhtabian G, Ahmadi H, khosravi H, dastorani M (2013). EVALUATION Evaluation of current desertification status in shore deserts using biophysical criteria of imdpa model case study: Kahire Konarak, Chabahar. Watershed Management Researchesh (Pajouhesh-Va- Sazandegi). 25(4):43-51.
14. Mamboni M, Karamshahi A, Grai P, Azadnia F, Khosravi H (2015). Evaluation of current desertification status, emphasizing on water, climate and soil criteria using IMDPA model case study: Abbas plain. Journal of Agricultural Science and Technology- Natural Resources- Soil and Water Sciences. 19(72):349-359 [DOI:10.18869/acadpub.jstnar.19.72.29]
15. Masoudi R, Zahhtabian G, Ahmadi H, Khalighi Sigaroudi S (2015). Desertification assessment based on two water and climate criteria, case study: Kashan plain. Rangeland and Watershed Management. 68(4):711-723
16. Niko S (2011). Evaluation of desertification potential based on IMDPA method for identification of factors affecting land degradation, case study: Damghan Region. [dissertation]. Tehran: University of Tehran
17. Kogan FN (1993). United States droughts of late 1980's as seen by NOAA polar orbiting satellites. Proceedings of IGARSS '93 - IEEE International Geoscience and Remote Sensing Symposium. 1993, 18-21 Aug: Tokyo. pp.197-199.
18. Silakhori E (2014). Mapping the severity of desertification hazard in Sabzevar mazzinan area from ESIs model using ESAs model. Management Research Quarterly. 1(2):63-57
19. Lavado Conntador JF, Schnabel S, Mezo Gutierrez AG, Pulido FM (2008). Mapping sensitivity to land degradation extremadura. SW spain. Land Degradtion & Development. 20:(2)129-144. [DOI:10.1002/ldr.884]
20. Ladisa G, Todorovic M, trisorio_liuzzi G (2002). Characterization of area sensitive to desertification in southern Italy, proc. Of the 2nd int. conf. on new trend in water and environmental engineering for safety and life: ecocompatible solutions for aquatic environmental, Capri, italy. 20:376-385.