دوره 34، شماره 3 - ( 1398 )
جلد 34 شماره 3 صفحات 312-303 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1397/10/3 | پذیرش: 1398/4/29 | انتشار: 1398/6/16
دریافت: 1397/10/3 | پذیرش: 1398/4/29 | انتشار: 1398/6/16
Rights and permissions
Authors
فرزین حق پرست* 
1، مازیار آصفی1، الناز ابی زاده1
1، مازیار آصفی1، الناز ابی زاده1
1- گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
چکیده (5121 مشاهده)
اهداف و زمینه‌ها: بازارهای تاریخی ایران به‌عنوان کانون هویت‌بخش و پویای شهرها در شکل‌گیری حس تعلق به مکان تأثیر بسزایی دارند. در این میان بازار تاریخی تبریز با ویژگی‌های منحصربه‌فرد از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. هدف این پژوهش تعیین تأثیر مؤلفه‌های هویت مکان بر حس تعلق مکانی کسبه در بازار تاریخی تبریز بود.
روش‌شناسی: این پژوهش همبستگی در کسبه بازار تاریخی تبریز در سال 1397 انجام شد و 374 نفر به طور تصادفی مورد مطالعه قرار گرفتند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه‌ای با 36 سنجه در 6 مولفه استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با روش‌های آماری همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چندمتغیره صورت گرفت.
یافته‌ها: مؤلفه‌های خاطره‌انگیزی، رضایتمندی و شناخت به ترتیب با ضریب 541/0، 480/0 و 412/0 بیشترین همبستگی را با حس تعلق مکانی کسبه در بازار تاریخی تبریز داشتند (01/0>p)؛ تأثیر رگرسیونی سه مولفه خاطره‌انگیزی (314/0=β)، رضایتمندی (241/0=β) و شناخت (14/0=β) بر متغیر حس تعلق به مکان، معنی‌دار بود.
نتیجه‌گیری: توجه به نقش مؤلفه‌های هویت مکانی و میزان تأثیرگذاری هریک برحس تعلق به مکان و تلاش برای حفظ آنها در بازار تاریخی تبریز ضمن ارتقای کیفیت بازار، موجبات تداوم حیات و ماندگاری این میراث ارزشمند معماری را فراهم می‌آورد.
روش‌شناسی: این پژوهش همبستگی در کسبه بازار تاریخی تبریز در سال 1397 انجام شد و 374 نفر به طور تصادفی مورد مطالعه قرار گرفتند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه‌ای با 36 سنجه در 6 مولفه استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با روش‌های آماری همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چندمتغیره صورت گرفت.
یافته‌ها: مؤلفه‌های خاطره‌انگیزی، رضایتمندی و شناخت به ترتیب با ضریب 541/0، 480/0 و 412/0 بیشترین همبستگی را با حس تعلق مکانی کسبه در بازار تاریخی تبریز داشتند (01/0>p)؛ تأثیر رگرسیونی سه مولفه خاطره‌انگیزی (314/0=β)، رضایتمندی (241/0=β) و شناخت (14/0=β) بر متغیر حس تعلق به مکان، معنی‌دار بود.
نتیجه‌گیری: توجه به نقش مؤلفه‌های هویت مکانی و میزان تأثیرگذاری هریک برحس تعلق به مکان و تلاش برای حفظ آنها در بازار تاریخی تبریز ضمن ارتقای کیفیت بازار، موجبات تداوم حیات و ماندگاری این میراث ارزشمند معماری را فراهم می‌آورد.
واژه‌های کلیدی:
فهرست منابع
1. Abasi Z, Habib F, Mokhtabad Amraei M (2015). An analysis of environmental concepts affecting the meaning of component in the traditional Iranian market, case study: Comparative comparison of Kashan traditional market and safavid commercial complex of Kashan. Urban Management Quarterly. 14(40):159-176. [Persian]
2. Ahmadi F, Aghalatifi A, Afshar A (2014). Factors influencing a sense of belonging in the regeneration of noghan neighborhood in the residential fabric near the Imam Reza Shrine. Journal of the Urban Development and Organization Haft Shahr. 4(47-48):70-84. [Persian]
3. Arbab P, Azizi MM, Zebardast ES (2016). Explanation of the key criteria of the process of Place-Identity formation in new urban development. Fine Arts Journal. 20(4):5-20. [Persian]
4. Low S, Altman I (1992). Place attachment. In: Altman I, Low SM, editors. Place Attachment. human behavior and environment (advances in theory and research), (Vol 12). Boston, MA: Springer.
https://doi.org/10.1007/978-1-4684-8753-4_1 [DOI:10.1007/978-1-4684-8753-4_8]
5. Canter D (1977). The psychology of place (Vol 1). 1st ed. London: The Architectural Press Ltd.
6. Droseltis O, Vignoles V (2010). Towards an integrative model of place identification: Dimensionality and predictors of intrapersonal-level place preferences. Journal of Environmental Psychology. 30(1):23-34. [DOI:10.1016/j.jenvp.2009.05.006]
7. Falahat MS (2006). Concept of sense of place and its constituent factors. Fine Arts Journal. 1(26):57-66. [Persian]
8. Giddens A (1991). Modernity and self - Identity: Self and society in the late modern age (Vol 1). 1st ed. Stanford: Stanford University Press.
9. Gustafson P (2001). Meaning of place: Very day experience and theorethical conceptualization. Journal of Environmental Psychology. 21(1):5-16 [DOI:10.1006/jevp.2000.0185]
10. Habibi D, Habibi D, Kasalaei A, Gorjipoor F, Tavakoli M (2018). Explaining the sense of belonging to place and identity in urban spaces with an emphasis on traditional markets. Architecture. 1(3):1-8. [Persian]
11. Habibi H (2014). Tabriz Grand Bazaar. 1st ed. Tehran: Bonyad-e Iran Shenasi. [Persian]
12. Heidari AA, Motalebi G, Negin Taji F (2014). Analysis of the physical sense of place in the traditional houses and modern residential apartments. Fine Arts Journal. 19(3):75-86. [Persian]
13. ICHHTO (2009). Executive summary Tabriz historical bazaar complex. 1st ed. Geneve: UNESCO.
14. Javan Foruzandeh A, Motallebi G (2011). The concept of place attachment and its elements. HOVIATSHAHR. 5(8):27-37. [Persian]
15. Kalali P, Modiri A (2012). Explanation of the role of meaning component in the process of creating the sense of place. Fine Arts Journal. 17(2):43-52. [Persian]
16. Kashi H, Bonyadi N (2013). Stating the model of identity of place-sense of place and surveying its constituents case study: Pedestrian passage of Shahre Rey. Fine Arts Journal. 18(3):43-52. [Persian]
17. Mohammad Moradi A, Bahmani Oskooei F (2010). Traditional market: Crisising contemporary urbanism. Designer Quarterly. (2):131-138. [Persian]
18. Navari N, Khalilzade S, Fakhari Tehrani F (2008). Tabriz Markets Bridge. Sofeh Journal. 46(17):101-108. [Persian]
19. Proshansky H (1978).The city and self-Identity. Environment and Behavior. 10(2):147-169. [DOI:10.1177/0013916578102002]
20. Proshansky H, Fabian K, Kaminoff R (1983). Place-Identity: Physical world socialization of the self. Journal of Environmental Psychology. 3(1):57-83. [DOI:10.1016/S0272-4944(83)80021-8]
21. Relph E (2008). Place and placelessness. London: Sage; pp. 43-51.
22. Shamai S (1991). Sense of place: An empirical measurement. Geoforum. 22(3):347-358. [DOI:10.1016/0016-7185(91)90017-K]
23. Soini K, Vaarala H, Pouta E (2012). Residents' sense of place and landscape perceptions at the rural-urban interface. Landscape and Urban Planning. 104(1):124-134. [DOI:10.1016/j.landurbplan.2011.10.002]
24. Steele F (1981). The sense of place. 1st ed. Boston, Mass: CBI Publishing Company.
25. Tan S, Tan S, Kok Y, Choon Sh (2018). Sense of place and sustainability of intangible cultural heritage-The case of George Town and Melaka. Tourism Management. 67:376-387. [DOI:10.1016/j.tourman.2018.02.012]
26. Tavakolianferdosieh M, Esmaeelpuor N, Noghsanmohammadi M (2016). Redesigning bazaar based on its collective memories formation and retention case study: Bazaar Khan, city of Yazd. Bagh-e Nazar. 13(39):45-56. [Persian]
27. Tuan Y (1974). Classics in human geography revisited: Topophilia. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall. 18(3):355-359. [DOI:10.1177/030913259401800305]
28. Zangiabadi A, Alizadeh J, Ranjbarnia B (2012). Strategic planning, to organize traditional Iranian markets a case study: The traditional market of Tabriz. Journal of Islamic Iranian Studies. 2(7):13-26. [Persian]