دوره 30، شماره 1 - ( 1394 )
جلد 30 شماره 1 صفحات 180-167 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1392/12/13 | پذیرش: 1393/11/29 | انتشار: 1394/3/29
دریافت: 1392/12/13 | پذیرش: 1393/11/29 | انتشار: 1394/3/29
Rights and permissions
Authors
حسن محمود زاده1، وحید امامی کیا*2، علی اکبر رسولی3
1- گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز،تبریز،ایران
2- گروه ژئومورفولوژی ،دانشگاه تبریز،تبریز،ایران
3- گروه آب و هواشناسی، دانشگاه تبریز،تبریز،ایران
2- گروه ژئومورفولوژی ،دانشگاه تبریز،تبریز،ایران
3- گروه آب و هواشناسی، دانشگاه تبریز،تبریز،ایران
چکیده (3762 مشاهده)
به منظور پیش بینی دامنه خسارات ناشی از سیلاب برای کنترل و مهار آن پهنه بندی خطر سیل ، امری ضروری است که هدف از این تحقیق بررسی میزان خطرپذیری سیلاب و ارزیابی خسارت وارده به شهرتبریز است. پارامترهای خاص موضوع این تحقیق، شامل: کاربری اراضی، تراکم جمعیت ، مسیل ها ، طبقات شیب ، تراکم مسکونی ، ضریب 1 CN،ضریب رواناب، تراکم جمعیت، فضای باز و قدمت ابنیه بوده است. سپس با تهیه لایه های مورد نیاز محدوده شهر ، به تعیین وزن هر لایه بر اساس میزان اهمیت آن در بروز سیلاب اقدام گردید. پس از وزن دهی نهایی، لایه ها به صورت دو به دو (2 AHP) توسط نرم افزارExpert choice مقایسه و ماتریس حاصل از این مقایسات به نرم افزار Idrisi منتقل و ضریب نهایی برای هر لایه تعیین شد. در نهایت، با اعمال این ضرایب از طریق نرم افزار ArcGIS نقشه ریز پهنه بندی خطر سیلاب در محدوده شهر تبریز تهیه شد. بدین ترتیب، محدوده های بحرانی بافت شهری در برابر سیلاب آب گرفتگی مشخص و خسارات ناشی از سیل در قالب نقشه ارزیابی خسارات ارائه شد . نقشه ریز پهنه بندی خطر سیل نشان می دهد که حدود 3/34 درصد از محدوده نقشه در پهنه بندی خطر خیلی زیاد ، 15/87 درصد در پهنه بندی خطر زیاد ،70/84 درصد در پهنه خطر متوسط و 9/95 درصد در پهنه کم خطر از لحاظ سیل گیری قرار دارد . همچنین، با تهیه نقشه ارزیابی خسارت مشخص شد که پهنه های مشخص شده 85 درصد منطبق با پهنه های مختلف از نظر شدت سیل گیری است.
واژه‌های کلیدی:
فهرست منابع
1. اصغری مقدم، محمد رضا.( 1384 ). آب و زیستگاه شهری، تهران: انتشارات سرا، 165 ص.
2. تلوری، عبدالرسول.( 1376 ). مدیریت مهار سیلاب و کاهش خسارت سیل، کارگاه آموزشی تخصصی مهار سیلاب رودخانه ها،همدان، 15-16 ردیبهشت، صص 50 - 59.
3. جهانفر، علیرضا .( 1388 ). پهنه بندی خطر سیل در حوضه اسلام آباد غرب با به کارگیری مدلAHP پایان نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا، دانشگاه تربیت معلم سبزوار، 237 ص.
4. خلیلی زاده، مجتبی .( 1382 ). ارزیابی خطر و مدیریت سیلاب در شهر گرگان، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، 131 ص.
5. رامشت، محمدحسین .( 1375 ). کاربرد ژئومو رفولوژی دربرنامه ریزی ملی - منطقه ای اقتصادی ، انتشارات دانشگاه اصفهان، 238 ص.
6. زارع، جواد .( 1371 ). علل و عوامل سیلاب و آب گرفتگی در مناطق شهری ایران و را ه های پیشگیری از آن، اولین کنفرانس بین المللی بلایای طبیعی در مناطق شهری،تهران 16-23،تیر، صص 22 -149.
7. سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان آذربایجان شرقی .( 1388 ). سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان تبریز.
8. سازمان نقشه برداری کشور .( 1375 ). نقشه توپوگرافی 1:25000 منطقه مورد مطالعه
9. صدقی، حسین .( 1373 ). هیدرولوژی سیلاب، مجله عمران، ش 21 ، صص 12
10. طاهری بهبهانی، محمدطاهر و بزرگ زاده، مصطفی .( 1375 ). سیلاب های شهری، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، 330 ص.
11. عبدی، پرویز .( 1385 ). بررسی پتانسیل سیل خیزی حوضه زنجان رود با روش scs و سیستم اطلاعات جغرافیایی،مجله ملی آبیاری و زهکشی، ش 17 ، صص 22-33.
12. مالچفسکی، یاچک .( 1385 ). سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چند معیاری، اکبر پرهیزگار و عطا غفاری، تهران: سمت، 298 ص.
13. شهرداری کلانشهر تبریز، معاونت شهرسازی و معماری.( 1390 ). طرح جامع شهر تبریز
14. وهابی، جلیل. ( 1385 ). پهنهبندی خطر سیل با استفاده از مدل های هیدرولوژیکی و هیدرولیکی در منطقه طالقان رود، مجله پژوهش و سازندگی در منابع طبیعی، ش 12 ، صص 69-87.
15. Correia, Francissco Nunes. Saraiva, Fernando Da Silva and Isabel Romos. 1999. Floodplain Management in Urdan Development Area. Part II. GIS-Based Flood Analysis and Urdan Growth Modeling.
16. Hyalmarson, Heinz Walter. 1988. Flood Hazard zonation in Aridland. , Wesley Publishers.
17. Islam, Monirul. Kimitero, Sado, 2000. Development of Flood Hazard Maps of Bangladesh Using NoAA-AvHRR Images with GIS. Hydrological Sciences Journal, 45(3), 42-48.
18. James,Douglas. Larsen,Dean. and Glover,Terrence. , 1980. FloodPlain Management Needs Precuiler to Arid Climates. Water Resources Bulletin 16(6),1020-1029.
19. Liang,Chingwah. Bibhabasu,mohanty, 1997. Optimization Of GIS- Based Flood Hazard Zoning A Case Study at the Mahanady Command Area in Cuttack District,Orrisa,India. Journal of Chinese Soil and Water Conservati (1), 11-20.
20. Jen Yang Lin,Show L Yu,Tsu Chuan Lee, 2000. Managing Taiwan,s Reservoir Watersheds By the Zoning Approach. Journal of American Water Rresources Association 36(5), 989- 1001.
21. Tolga, Ethem. , Demircan, Levent. , Kahraman, Cengiz. 2005. Operating system selection using fuzzy replacement analysis and analytic hierarchy process, Journal Production economics. No 97. Vol 97, Issue 1, 18 July, 89-117.
22. Stephen,Custer. 2002. Hydrologic Investigation by the U. S. Geological Survey Following the 1996 and 1997 Flood in the upper Yellowstone River, Montana. American Water Resources Association 19 th Annual Montana Section one, 1-18.
23. Yang Ching Lee. and Ming Kuan Tsai. 2000. Development of a GIS-Based Flood