دوره 31، شماره 2 - ( 1395 )                   جلد 31 شماره 2 صفحات 18-4 | برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:

Print XML English Abstract PDF HTML

History

دریافت: 1395/2/4 | پذیرش: 1395/4/18 | انتشار: 1395/6/28
Rights and permissions
بررسی نگرش شهروندان مشهدی نسبت به مهاجرین خارجی مقیم مشهد
Authors فاطمه وثوقی*1، محمد رضا محسنی2
1- گروه شهرسازی ،دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد،ایران
2- معاونت اطلاعات جمعیتی ثبت احوال خراسان رضوی مشهد،ایران
چکیده   (5652 مشاهده)

جمهوری اسلامی ایران یکی از کشورهای مهم مهاجرپذیر دنیا می‌باشد. مهاجران عمدتا ازکشورهای همسایه می‌باشند. بیشتر این مهاجرین برای فرار از وضعیت نامناسب امنیتی و اقتصادی کشورهای خود به ایران پناه آورده اند. در این میان بیشترین تعداد مهاجران مربوط به کشور افغانستان می‌باشد. بیشترین موج مهاجرت از افغانستان به ایران از سال 1357 (1978 م.) با آغاز جنگهای سخت میان مجاهدین افغان و شوروی سابق از بوده است. استان خراسان رضوی و شهر مشهد به دلیل مجاورت با مرزهای شرقی کشور یکی از کانون ‌های مهم پذیرش این مهاجرین خارجی بوده است. طی این سال ‌ها تسهیلات مختلفی به مهاجران در زمینه های مختلف از جمله ادامه تحصیل، خدمات بیمه ای، حرفه‌آموزی،  فراگیری مهارت‌های تخصصی و... ارایه شده است. ورود مهاجرین به ایران باعث شده تحولات مختلفی در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، آموزشی، فرهنگی هم برای مهاجرین و هم جامعه میزبان آنان ایجاد شود. در کنار امکانات ارایه شده و تحولات انجام شده در طی چند دهه در ایران، دیدگاه های مثبت و منفی گوناگونی برای پذیرش و اقامت این مهاجرین وجود داشته است. مهم این است که با وجود تعداد زیاد مهاجران از کشورهای همسایه به خصوص افغانستان و مدت طولانی اقامت آنان جامعه ایرانی تا چه حد پذیرای آنان بوده است. تعامل جامعه میزبان با این مهاجرین در طی این سال ها به چه صورت بوده است؟ در واقع نگرش مردم نسبت به پذیرش یا عدم پذیرش مهاجرین خارجی و ارتباط با آنان چگونه است؟
این تحقیق به شیوه پهنانگر به دنبال بررسی نگرش شهروندان شهر مشهد به عنوان یک کانون مهم پذیرای مهاجرین خارجی و ارتباط این نگرش با متغیرهایی چون جنسیت، سواد، درآمد، نوع شغل، محل سکونت و قومیت می‌باشد. نتایج به دست آمده از این مطالعه نشان می‌دهد بیشترین نگرش منفی شهروندان مربوط به متغیر آسیب‌های اجتماعی می‌باشد. از نظر پاسخگویان تاثیر مهاجرین در امر آموزش نیز چندان مثبت نمی‌باشد. در خصوص متغیر مسکن این امر با شدت کمتری مطرح است و 57.6 % نگرش منفی دارند. اما نگرش پاسخگویان در زمینه متغیرهای اقتصادی به سمت مثبت میل نموده به نحوی که 27% آنان در این زمینه نگرش مثبتی نسبت به مهاجرین خارجی دارند. در مجموع می‌توان گفت نگرش کلی پاسخگویان به مهاجرین خارجی حدود 32 % به سمت منفی میل می‌نماید.  نگرش حدود 60% مردم نسبت به آنان بی نظر و 8 % به سمت مثبت می‌باشد.
در این پژوهش ارتباط نگرش شهروندان با متغیرهای مستقل نیز بررسی شده است. این متغیرها از مجموع  ویژگیهای اقتصادی اجتماعی و فردی پاسخگویان ساخته شده اند و شامل جنسیت، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات، منطقه سکونت (از نظر سطح برخورداری و از نظر میزان مهاجرین خارجی)، سن، مذهب، قومیت، درآمد و نوع رابطه پاسخگویان با مهاجرین خارجی می‌باشند. نتایج نشان می دهد که متغیرهای؛ «جنسیت،  سن،  شغل، منطقه سکونت پاسخگو ازحیث سطح برخورداری و ازحیث حجم مهاجرین خارجی» دارای رابطه معنی دار با « سطح نگرش ودیدگاه پاسخگویان نسبت به مهاجرین خارجی» می‌باشند. وضعیت تاهل، سطح تحصیلات، درآمد، نوع مذهب و نوع قومیت پاسخگویان باسطح نگرش نسبت به مهاجرین خارجی رابطه معنی داری ندارد.

واژه‌های کلیدی:
نگرش شهروندان، مهاجرین خارجی، پناهندگان، افغانستان، ایران، مشهد .
فهرست منابع
1. ابراهیم زاده،عیسی. سرایی، محمدحسین. اسکندری ثانی، محمد(1388)، تحلیل و سنجش سطوح توسعه برخورداری شهری، مورد شناسی شهر مشهد، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، ش95، صص30-54.
2. اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی، نامه شماره 3059/24، مورخ 13/3/92
3. بزی، خدا رحم، ( 1385) بررسی آثار وپیامدهای فرهنگی، اقتصادی واجتماعی حضور مهاجرین افغان در شهر زابل، فصلنامه چشم انداز جغرافیایی، سال اول، ش.3، صص 23-36.
4. پاپلی یزدی، محمد حسین، ( 1368)، اثرات سیاسی حضور پناهندگان افغانی در خراسان، فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات جغرافیایی، ش15، صص5-34.
5. سیف، علی اکبر، (1380)، روانشناسی پرورشی، تهران، انتشارات آگاه.
6. شاطریان، حسن. عسکری کویری، اسما. فخری،فاطمه، (1394)، مطالعه و بررسی نگرش مردم شهر آران و بیدگل نسبت به مهاجران افغانی ساکن در بافت‌های فرسوده، همایش ملی بافت های فرسوده و تاریخی شهری: چالش ها و راهکارها، کاشان.
7. شاطریان،محسن، گنجی پور، محمود، (1389)، تأثیر مهاجرت افغان ها بر شرایط اقتصادی واجتماعی شهرکاشان، فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری، ش. 3، صص 83-102
8. کریمی، یوسف، (1390)، نگرش و تغییر نگرش، تهران، نشر ویرایش، چاپ نهم.
9. گیدنز،آنتونی 1378 جامعه‌شناسی. ترجمه منوچهرصبوری. تهران: نشرنی،چاپ پنجم.
10. لطفی، محمود رضا، جهان تیغ، حسنعلی، (1393)، سکونت گزینی افاغنه بر توسعه اقتصادی- اجتماعی روستاهای مرزی سیستان، فصلنامه علمی پژوهشی آمایش سرزمین، دوره ششم، ش.2، صص309-333.
11. یازرلو , رضا، لطفی، علیرضا, (1393)، تحلیل جامعه شناختی نگرش نسبت به مهاجران خارجی، فصلنامه مطالعات اطلاعات و امنیت انتظامی، ش.9، دوره سوم، صص71-92.
12. Fetzer, Joel.S. (2000), Public Attitudes Toward Immigration in the United States, France, and Germany, Cambridge: Cambridge University Press.
13. Mayda, A.M. (2004), Who is against Immigration? A Cross-Country Investigation of Individual Attitudes toward Immigrants” in Review of Economic and Statistics, August, nº 88(3): 510-530.
14. Mayda, A.M. and G. Facchini (2006) “Individual Attitudes towards Immigrants: Welfare- State Determinants Across Countries”, Working Paper Nº 1768 CESIFO.
15. Nishida , Hiroko).1999(A cognitive approach to intercultural communication based on schema theory, International journal of intercultural Relations ,Volume 23 , Issue 5, pages 753 - 777
16. Paas, Tiiu, Halapuu, Vivika (2015), Attitudes towards immigrants and the integration of ethnically diverse societies,University of Tartu, Faculty of Economics and Business Administration, Estonia NORFACE MIGRATION Discussion Paper No. 2012-23.
17. Piage. R.M.(2003) Assessing intercultural sensitivity: on empirical analysis of the Hammer and Bennet Intercultural Development Inventory. International Journal of Inter cultural Relations, 27(2003) 467-486
18. Rumelhart, D. E. (1980). Schemata: The building blocks of cognition. In R.Spiro, B. Bruce, and W. Brewer (Eds.)
19. Scheve, K. F. and M. J. Slaughter (2001), `Labor market competition and individual preferences over immigration policy', Review of Economics and Statistics 83, 1, 133-145.
20. Sharifian Farzad (2000) Aspects of schematic processing in Indigenous speakers of Aboriginal English: An initial exploration. In Proceedings The 5th Annual Round Table of the Centre for Applied Language and Literacy Research, Edith Cowan University, Western Australia.
21. UNITED NATIONS,Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development A/RES/70/1, The new Agenda:35
22. Walter G. Stephan , Roland Diaz-Loving and Anne Duran( (2000),intergrated threat theory and intercultural attitudes Mexico and the united states, journal of cross – cultural psychology, vol.31No.2,pp.240-249.