دوره 28، شماره 4 - ( 1392 )                   جلد 28 شماره 4 صفحات 210-195 | برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:

Print XML English Abstract PDF HTML

History

دریافت: 1397/2/4 | پذیرش: 1397/2/4 | انتشار: 1397/2/4
Rights and permissions
اولویت سنجی تعیین راهبردهای توسعه فضاهای عمومی شهر عسلویه با استفاده از مدل فرآیند تحلیل شبکه (ANP)
Authors اکبر کیانی*1، خدا رحم بزی2، فرضعلی سالاری سردری3
1- گروه جغرافیای دانشگاه زابل
2- گروه جغرافیای دانشگاه گلستان
3- دانشگاه زابل
چکیده   (3151 مشاهده)
فضاهای عمومی، نقش محوری در برنامه ریزی و توسعه شهرها دارند و از اجزای اصلی یک محیط شهری سالم و با نشاط به حساب می آیند. توسعه کیفی و کمی فضاهای عمومی شهرها، هنگامی روند مطلوب اجرایی و قابل تحققی پیدا خواهد نمود، که اولویت سنجی مسائل موجود در شهرها، مبتنی بر نظریات نوین مشارکت مردمی (دیدگاه استفاده کنندگان) و استفاده از روش های علمی مناسب و کارآمد باشد. از آنجا که نظرات و آراء مختلفی در سطح شهر پیرامون مسائل و اولویت های شهری وجود دارد و اتخاذ تصمیمات می بایست همگرا و در راستای پوشش همه جانبه اولویت ها باشد، بنابراین هدف مقاله حاضر، اولویت سنجی و تعیین راهبردهای توسعه فضاهای عمومی شهر عسلویه با استفاده از مدل «فرآیند تحلیل شبکه» (ANP) می باشد. در این پژوهش روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی- کتابخانه ای، بررسی های میدانی، مراجعه مستقیم به سازمان های مربوطه و استفاده از ابزار پرسش نامه بوده که محدوده مورد مطالعه شامل فضای عمومی؛ پارک، خیابان و بازار و هفت فضای شهری مورد بررسی است. ابتداء مهمترین مسائل مرتبط با فضاهای عمومی شهر با استفاده از منابع، مصاحبه و پرسشنامه استخراج گردید، سپس با توجه به ویژگی های ANP و ویژگی مسائل شهر عسلویه، داده ها و اطلاعات اولیه طبقه بندی و به تبع آن مدل مفهومی ANP تهیه گردید. مدل ANP مبتنی بر فضاهای عمومی شهر عسلویه شامل 4 خوشه (معیار/گروه) و 14 گزینه (نود/زیر گروه) با استفاده از نرم افزار Super Decisions تولید شد و نتایج بررسی های میدانی در نرم افزار مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. خروجی های مدل به شیوه های مختلف متنی و نمودارهای متنوع و قابل تامل برای تمام معیارها و گزینه ها قابل ارائه است، از این رو، به سبب حجم گسترده عملیات، تنها برخی از خروجی ها برای نمونه در مقاله آورده شدند. نتایج تحقیق نشان می دهد، بیشترین و بالاترین اولویت ها مربوط به تعاملات اجتماعی (0.644 نرمال شده خوشه فضای مطلوب شهری)، دسترسی اجتماعی (0.625 نرمال شده خوشه قابلیت دسترسی به فضاهای عمومی) و سازگاری (0.415 نرمال شده خوشه کاربرد بهینه فضاهای عمومی)، با تاکید بر توسعه فضای عمومی بازار شهر (بخش مرکزی) و بخش ساحلی شهر- پارک نگین جهت تعیین راهبردهای توسعه فضاهای عمومی شهر عسلویه تعیین گردید. 
واژه‌های کلیدی:
فضای عمومی شهر، فرآیند تحلیل شبکه (ANP)، اولویت سنجی، عسلویه
فهرست منابع
1. افشاریان، امیرعلی (1386)،گزینش استراتژیهای مدیریت دانش با اسـتفاده از فرآینـد تحلیـل شـبکه (ANP)، مجلـه بهبـود مهندسـی صـنایع اسـتان اصفهان، سال نهم، شماره 23 ،صص11-8.
2. جعفری، عباس (1379)، فرهنگ بزرگ گیتاشناسی، مؤسسه جغرافیایی گیتاشناسی، تهران.
3. دانشپور، عبدالهادی. و چرخچیان، مریم (1386)، فضاهای عمومی و عوامل مؤثر بر حیات جمعی، باغ نظر، شماره 7 ،ص20.
4. رضوانی، محمدرضا، گلی، علی و اکبریان رونیزی، سعیدرضا (1386)، نقش و عملکـرد شـهرهای کوچـک در توسـعه روسـتایی بـا اسـتفاده از روش تحلیل شبکه، مورد: دهستان رونیز (شهرستان استهبان)، پژوهش های جغرافیایی، ش ۶۱، صص ۴۵ – ۵۸.
5. رضوی مریم و علاقه مند علیرضا (1386)،کاربرد روش فرآیند تجزیه و تحلیل شبکه ANP در آنالیز SWOT مطالعه موردی: شرکت برق منطقـه ای فارس، مجموعه مقالات دومین کنفرانس بین المللی مدیریت استراتژیک، ص 11(کل مجموعه ۹۶۶ ص.)
6. رفیعیان، مجتبی و سیفایی، مهسا (1384)، فضاهای عمومی شهری؛ بازنگری و ارزیابی کیفی، نشریه هنرهای زیبا، شماره 23 ،ص 40.
7. رفیعیان، مجتبی. رضازاده، ر. سیفایی، مهسا. و احمدوند، یزدان (1387)، سنجش شاخص های مؤثر بر مطلوبیت فضـاهای عمـومی از منظـر گروه هـای خاص اجتماعی (زنان) مورد پژوهی میدان نبوت، فصلنامه نامه هنر، سال اول، شماره 2 ،ص 37.
8. قدسی پور، سید حسن (1384)، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP ،انتشارات دانشگاه امیر کبیر (پلی تکنیک)، تهران، چاپ چهارم، ص 220
9. کاظمی، موسی (1384)، طراحی فرآیند تحلیل شبکه تصمیم گیری چند معیاره در ترویج توسعه پایدار منابع طبیعی، رساله دکتری، راهنما؛ دکتر ایـرج ملک محمدی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ص 85.
10. محمدی لرد، عبدالمحمود (1388)، فرآیندهای تحلیل شبکه ای و سلسله مراتبی، انتشارات البرزفردانش، تهران.
11. مدیری، آتوسا (1385)، جرم، خشونت و احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر، فصلنامه ی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 22 ص 12.
12. مرکز آمار ایران (1375 و 1385)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان کنگان.
13. مؤمنی، منصور(1387)، مباحث نوین تحقیق در عملیات، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، چاپ دوم، ص 352 .
14. مؤمنی، منصور و آتش سوز، علی (1386)، ارایۀ مدل ترکیبی ANP-GP جهت طرح ریزی محصـول در QFD ،فصـلنامه مـدیریت صـنعتی دانشـگاه، دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 4 ،ص 41 تا ص 74.
15. Cheng, Eddie W.L., Li, Heng. (2007), Application of ANP in process models: An example of strategic partnering, Building and Environment, ELSEVIR, 42, p278–287.
16. Hsieh, Ling-Feng, Li-Hung Lin, Yi-Yin Lin. (2007), A service quality measurement architecture for hot spring hotels in Taiwan, ELSEVIR, Tourism Management, P10.
17. Karsak, E. E., et al. (2002), Product planning in quality function development using combined, Computers and Industrial Engineering, 44, P 171-190.
18. Lesage P. James, Spatial Econometrics (1999), Department of Economics, University of Toledo, 273 p. (http://www.econ.utoledo.edu).
19. Levy Jason K, Kouichi Taj. (2007), Group decision support for hazards planning and emergency management: A Group Analytic Network Process (GANP) approach, ELSEVIR, Mathematical and Computer Modeling, No 46, P 906–917.
20. Partovi, Fariborz, Y. (2006), An analytic model for locating facilities strategically, ELSEVIR, Omega, 34, p 41 – 55.
21. Perlof, H. (1985). The Art of Planning. Plenum Press. New York. London.
22. Saaty Rozann W. (2003), DECISION MAKING IN COMPLEX ENVIRONMENTS, The Analytic Hierarchy Process (AHP) for Decision Making and The Analytic Network Process (ANP) for Decision Making with Dependence and Feedback, Creative Decisions Foundation, Pittsburg, 114 P.
23. Saaty Thomas L. (2005), Theory and Applications of the Analytic Network Process: Decision Making with Benefits, Opportunities, Costs, and Risks, RWS Publications, p 352.
24. Saaty, T. L. (1999), Analytical Network Process, RWS Publications, USA, 1996.
25. Saaty, T. L., Takizawa, M. (1986), Dependence and independence: from linear hierarchies to nonlinear networks, European Journal of Operational Research, 26, p 229–237.
26. Saaty, Thomas L. (1999), Fundamentals of the Analytic Network Process, ISAHP, Kobe Japan, pp. 12–14.
27. Tuzkaya, Gulfem, Semih O nut, Umut R. (2007), Tuzkaya and Bahadır Gulsun, an analytic network process approach for locating undesirable facilities: an example from Istanbul, Turkey, Journal of Environmental Management, ELSEVIR, May, P 14