دوره 28، شماره 4 - ( 1392 )                   جلد 28 شماره 4 صفحات 54-45 | برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:

Print XML English Abstract PDF HTML

History

دریافت: 1397/2/2 | پذیرش: 1397/2/2 | انتشار: 1397/2/2
Rights and permissions
بررسی وضعیت و شدت وارونگی های سطح پایین شهر تبریز طی دوره 2004 تا 2008
Authors سعید جهانبخش اصل*1، رقیه روشنی2
1- گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تبریز
2- دانشگاه تبریز
چکیده   (2895 مشاهده)
در این تحقیق به بررسی وارونگی دمای شهر تبریز با استفاده از اطلاعات رادیوسوند طی دوره زمانی 2008- 2004 در مقیاس روزانه، ماهانه و فصلی پرداخته شد. سپس به استخراج روزهایی که دارای وارونگی دما از سطح زمین تا ارتفاع 700 هکتوپاسکالی بودند، اقدام گردید. پارامترهای مورد استفاده در این مقاله شامل ارتفاع پایه و راس لایه وارونگی، مقدار دما در پایه و راس لایه وارونگی، اختلاف دما بین پایه و راس لایه وارونگی، عمق لایه وارونگی، مقدار فشار در پایه و راس لایه وارونگی می باشند. پس از بررسی داده ها روزهایی که دارای وارونگی تابشی و فرونشینی بودند از هم تفکیک شد. با توجه به اهمیت آلودگی هوا در روزهای سرد سال، به بررسی روزهایی با شرایط وارونگی دمای ضعیف، متوسط، شدید و بسیار شدید در فصل پاییز و زمستان پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین تعداد روزهای توام با پدیده وارونگی دما در تبریز 191 روز می باشد که 87 درصد آن مربوط به وارونگی دمای تابشی و 13 درصد دیگر، مربوط به وارونگی دمای فرونشینی می باشد. در کل 24 مورد وارونگی دمای شدید در این دوره مشاهده شد که 17 مورد آن در فصل زمستان به خصوص در ماه ژانویه با تعداد 12 مورد و 7 مورد دیگر آن در فصل پاییز اتفاق افتاده اند. اکثر وارونگی های بسیار شدیدی که در فصل زمستان اتفاق افتاده اند، از نوع تابشی می باشند. افزون بر آن، 70 درصد وارونگی های دمای 2 مرحله ای که نقش ویژه ای در تداوم وارونگی دارند، در فصل زمستان به ویژه در ماه ژانویه رخ می دهد. 
واژه‌های کلیدی:
وارونگی دمای مجاور سطح زمین، وارونگی دو مرحله ای، شدت وارونگی، تبریز
فهرست منابع
1. پور احمد، احمد(1377)، نقش اقلیم و ساختار جغرافیایی در آلودگی هوای شهر تهران، پژوهش های جغرافیایی، شماره 34.
2. ترابی، سیما، حسن ذوالفقاری و مجید زاهدی(1378)، بررسی تأثیرات عوامل اقلیمی در تشکیل هسته آلوده شمال غرب تبریز، مجموعه مقالات دومین کنفرانس منطقه ای تغییر اقلیم، 13 و 14 آبان، سازمان هواشناسی کشور، صفحه247-242.
3. دلجو، امیر هوشنگ، مطالعه و بررسی وارونگی دما و ناپایداری بر روی آلودگی هوای شهر تهران (1378)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران.
4. عرفان منش، مجید و مجید افیونی(1385)،آلودگی محیط زیست (آب، خاک و هوا)، جلد (1)، چاپ اول، انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان.
5. کریمی، محسن و حسین درخشان (1384)،بررسی وارونگی دمایی(اینورژن) در شهر اصفهان، مجموعه مقالات دوازدهمین کنفرانس ژئوفیزیک ایران، صفحه 6-1.
6. هدایت، پریسا و حسن لشکری (1385)،تحلیل الگوی سینوپتیکی اینورژن های شدید شهر تهـران، پـژوهش هـای جغرافیـایی، شـماره 56 ،صـفحه 65-82.
7. Bourne, S. M., (2008), A climate perspective of observed and modeled surface based temperature inversions in Alaska, M.S. Thesis, Department of Atmospheric Sciences, University of Alaska Fairbanks, 106 pp. [available on-line at: http://www.uaf.edu/asp/Students/theses/Bourne_SM.pdf].
8. Bourne, S.M., Bhatt, U.S., Zhang, J., and Thoman, R. (2009), Surface-based temperature inversions in Alaska from a climate perspective, Atmospheric Research, pp 353 – 366.
9. Devasthale, A., Willen, U., Karlsson, K.G., Jones, C.G. (2010), Quantifying the clear-sky temperature inversion frequency and strength over the Arctic Ocean during summer and winter seasons from AIRS profiles. the Journal Atmospheric Chemistry and Physics (ACP)10, 2835-2858.
10. Donald, G.Baker., John, W.Enz., and Harold, J.Paulus. (1969), Frequency, duration, commencement time and intensity of temperature inversions at st. Paul-minneapolis, Journal of Applied Meteorology, Vol 8, pp 747-753.
11. Iacobellis, Sam. F., Norris, Joel. R., Kanamitsu, Masao., Tyree, Mary., and Cayan, Daniel C., (2009), Climate variability and california low-lewel temprature inversions, California Climate Change Center, pp 1- 47.
12. Kankanala, P. (2007), Doppler Sodar observations of the winds and structure in the lower atmosphere over Fairbanks, Alaska, M.S. Thesis, Department of Atmospheric Sciences, University of Alaska Fairbanks, 74 pp available on-line at:http://www.uaf.edu/asp/Students/theses /Pavan_thesis.pdf].
13. Ueno, Hiromichi., and Yasuda, Ichiro. (2005), Temperature inversions in the subarctic north Pacific, Journal of Physical Oceanography,Vol 35, pp 2441-2456.
14. Niedźwiedź, Tadeusz. (2009), Temperature inversions in the karst canyon of the Ojc َ◌w National Park (Southern Poland), niversity of Silesia.
15. Retallack, B.J. (1973), Compendium of meteorology, WMO, PART 2, Phisical Meteorology, Vol 1, No 364.
16. Janhall, Sara., Olofson, K. Frans. G., Adersson, Patrik. U., Pettersson, Jan B.C., and Hallquis, Mattias. (2006), Evolution of urban aerosol during winter temperature episods, Atmospheric Enviroment, pp.5355-5366.