دوره 32، شماره 4 - ( 1396 )
جلد 32 شماره 4 صفحات 157-148 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1396/5/1 | پذیرش: 1396/7/22 | انتشار: 1396/12/25
دریافت: 1396/5/1 | پذیرش: 1396/7/22 | انتشار: 1396/12/25
Rights and permissions
Authors
سعیده عینی*1، بهروز سبحانی1، سعید جهانبخش اصل2، احمد نوحه گر3
1- گروه اقلیم شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی ،اردبیل، ایران
2- گروه اقلیم شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
3- گروه مهندسی محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2- گروه اقلیم شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
3- گروه مهندسی محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده (4080 مشاهده)
هدف از این پژوهش پایش شرایط پوشش چراگاه در شرایط خشکسالی و ترسالی طی دورههای شروع و اوج رویش چراگاه در ارتفاعات مختلف حوضه آبخیز شیروان درهسی شهرستان مشکین‌شهر میباشد. برایناساس از دادههای هواشناسی مجموع بارندگی روزانه و کمینه، بیشینه و میانگین دمای هوای شبانه‌روزی ایستگاه مشکین‌شهر طی دوره آماری 2016- 1996، برای تعیین دورههای مختلف رشد چراگاه و محاسبه شاخص بارش استاندارد (SPI[1]) در سه بازه زمانی 1، 3 و 6 ماهه و همچنین از تصاویر ماهواره لندست TM طی دورههای شروع و اوج رویش چراگاه در ارتفاعات مختلف حوضه موردمطالعه، به‌منظور محاسبه شاخص‌های پوشش گیاهی استفاده گردیده است. به جهت بررسی رابطه بین شاخص‌های موردمطالعه، از ضرایب همبستگی (R2)، همبستگی پیرسون (R) و ریشه میانگین مربعات خطا[2] استفاده‌شده است. بر اساس نتایج شاخص SPI وضعیت بارشی در منطقه در بیشتر سالها نرمال بوده اما بیشترین شرایط خشکی طی دوره رشد چراگاهی در ماههای فروردین، اردیبهشت و خرداد رخ‌داده است. نتایج به‌دست‌آمده از اجرا و ارزیابی شاخصها همچنین نشان داد که بیشترین همبستگی بین شاخص سطح برگ در دوره اوج رویش چراگاه و بارش استاندارد در دوره شروع رویش چراگاه به میزان 874/0 بوده که با کمترین خطا (32/1) نیز همراه میباشد همچنین بر اساس ضریب همبستگی پیرسون این امر بیانگر وجود رابطه معناداری بین میزان بارش طی دوره شروع رویش چراگاه با سطح پوشش چراگاهی طی دوره اوج رویش میباشد. به‌طورکلی نتایج حاکی از آن است که کاهش بارندگی در دوره شروع رشد پوشش چراگاه در تعیین وضعیت رشد و تراکم سطح پوشش چراگاه تأثیر بیشتری نسبت به رخ داد شرایط خشکی در سایر مراحل رشد پوشش چراگاه را دارد.
واژه‌های کلیدی:
فهرست منابع
1. اکبری، مهدی (1383)، بهبود مدیریت آبیاری مزارع با استفاده از تلفیق اطلاعات ماهواره ای، مزرعه ایی و مدل شبیه سازی SWAP، رساله دکتری، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
2. اندرسون، مایر و بوئینگ فراتیان (1984)، مبانی فیزیولوژی گیاهی، ترجمه حسین لسانی و مسعود مجتهدی، انتشارات دانشگاه تهران.
3. آرخی، صالح، نیازی، یعقوب، و ادیب نژاد، مصطفی(1390)، پایش تغییرات پوشش گیاهی با استفاده از تکنیک‌های سنجش از دور در حوضه‌‌ی سد ایلام، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 24، صص 121-136.
4. آسیائی، مهدی (1385)، تحلیل خشکسالی با استفاده از شاخص استانداردشده بارش (SPI) مطالعه موردی: استان خراسان، مجله علوم جغرافیایی، شماره 2،صص 145- 122.
5. بادیه‌نشین، علیرضا، نوری، حمیده، وظیفه دوست، مجید (1393)، واسنجی معادلات برآورد شاخص سطح برگ محصولات ذرت و چغندرقند با استفاده از دادههای ماهواره ای سنجنده مودیس (شبکه آبیاری قزوین)، مجله تحقیقات آب‌وخاک ایران، دوره 45- شماره 2، صص 165- 155.
6. پاکروان، مینا (1391)، ارزیابی حوضه آبخیز شیروان دره سی مشکین‌شهر (اردبیل) به جهت پخش سیلاب با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه مرتع و آبخیزداری، اردبیل: دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل.
7. حسینی توسل، مرتضی، ارزانی، حسین، فرج زاده اصل، منوچهر، جعفری، محمد، بابایی کفاکی، ساسان وکهندل، اصغر(1394)، پایش تغییرات پوشش گیاهی مراتع در فصل رویش با استفاده از تصاویر ماهواره ای و ارتباط آن با عوامل اقلیمی (مطالعه موردی: استان البرز)، فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان ایران، جلد 22، شماره 4، صص 624-615.
8. فاتحی مرج، احمد و باقری نیا، مژگان (1390)، بررسی خشکسالی مرتعی غرب ایران با استفاده از تصاویر ماهواره ای MODIS در سال‌های 1386 تا 1389، مجله علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، سال پنجم، شماره 16، صص 22- 13.
9. کریمی، صادق، جاودانی، راضیه، خسروی، محمود و تقی، طاوسی (1393)، واکنش فصل رشد در برابر خشکسالی و ترسالی اقلیمی (موردمطالعه: منطقه بلوچستان مرکزی)، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 37، صص 14- 1.
10. مقدم، محمدرضا (1388)، مرتع و مرتعداری، انتشارات دانشگاه تهران.
11. هاپکینز، ویلیام ج (2005)، مقدمه‌ای بر فیزیولوژی گیاهی (جلد دوم) تنظیم نمو، فیزیولوژی تنش‌ها و بیوتکنولوژی، ترجمه: علی احمدی، پرویز احسان زاده و فرهاد جباری، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم.
12. هادیان، فاطمه، حسینی، سید زین‌العابدین، سید حسینی، منصوره (1393)، پایش تغییرات پوشش گیاهی با استفاده از اطلاعات بارندگی و تصاویر ماهواره ای در شمال غرب ایران، فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان ایران، جلد 21، شماره 4، صص 768- 756.
13. Choudhury, B.J., Ahmed, N.U., Idso, S.B., Reginato, R.J., Daughtry, C.S.T., (1994), Relations between evaporation coefficients and wegetation indices studied by model simulations. Remote Sensing of Environment, Vol. 50, No.2, pp. 1-17.
14. Jagerbrand, A.K., Mohau, U., Alatalo, J.M., Chrimes, D. (2009), Plant Community Responses to 5 years of Simulated Climate Change in Meadow and Heat Ecosystems at a Subretic- Alpine site. Oecologia, Vol.161, pp.601- 610.
15. Richard, Y., Poccard, I., (1998), A Statistical Study of NDVI Sensitivity to Seasonal and Interannual Rainfall Variaitions in Southen Africa International Journal of Remote Sensing, Vol.19, No.15, pp.2957-2920.
16. Singh, A. (1989), Digital change Detection Techniques Using remotely Sensed Data International Journal of Remote Sensing, Vol.10, pp.989-1003.
17. Sumida, A., Nakai, T., Yamada, M., One, K., Uemura, S. Hera, T., (2009), Ground- Bused Estimation of Leaf Area Index and Vertical Distribution of Leaf Area Density in a Betala ermanii Forest, Silva fennica Vol.43, No. 5, pp. 799-816.