شهر تهران به عنوان پایتخت و مرکز فرمانروایی و مدیریت کشور ایران و نیز سطح ارتباط و اتصال آن به سیستم بین‌المللی و جهانی به مثابه یک فضای سه بعدی و یا یک اکوسیستم جغرافیایی می‌باشد که از ابعاد سیستماتیک متعددی برخوردار است. ساماندهی و آمایش درونی و برونی تهران بدون در نظر داشتن جامعیت مطالعاتی تمام ابعاد و عناصر ساختاری آن امکانپذیر نمی‌باشد. بنابراین شناخت وضعیت، تنگناها و فرصت‌ها، کارکردهای مسأله‌زا، ناهنجاری‌ها، تشخیص راهبردها، تنظیم کارکردها و روابط هر یک از ابعاد و عناصر مزبور با سایر ابعاد و عناصر اکوسیستم جغرافیایی تهران با هدف بهینه‌سازی سینرژیک (هم‌افزایانه) آن‌ها در فرآیند آمایش و مدیریت پایتخت ضرورت دارد. در راستای هدف مزبور، این مقاله بر پایه تحلیل سیستماتیک و جامع‌نگرانۀ ابعاد و عناصر اکوسیستم جغرافیایی تهران، چارچوب سازمانی مناسبی را برای تدوین یک طرح کلان یا مگاپروژه و نیز اجرای فاز مطالعات علمی آن پیشنهاد می‌نماید. همچنین به منظور هدفمندسازی مطالعات و تضمین اجرایی و نیز اثربخشی و مدیریت راهبردها و کاربردهای خروجی فاز مطالعاتی در جهت ساماندهی و آمایش تهران، این مقاله چارچوب سیاسی و اجرایی مناسبی را نیز پیشنهاد می‌دهد.