دوره 29، شماره 3 - ( 1393 )                   جلد 29 شماره 3 صفحات 178-165 | برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:

Print XML English Abstract PDF HTML

History

دریافت: 1396/12/6 | پذیرش: 1396/12/6 | انتشار: 1396/12/6
Rights and permissions
بهسازی بافت های فرسوده شهری با رویکرد مدیریت بحران زلزله
Authors اسماعیل امیدعلی1، مسعود تقوایی2، رسول بیدرام3
1- دانشگاه هنر اصفهان
2- دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان
3- دانشکده شهرسازی و معماری، دانشگاه هنر اصفهان
چکیده   (4021 مشاهده)
بافت های فرسوده شهری دارای مشکلات متعددی در زمینه های کالبدی، محیطی، اجتماعی و اقتصادی هستند، که زندگی ساکنان در این گونه بافت ها را با مشکل مواجه ساخته است. بر اساس بررسی های انجام شده، حدود %90 درصد جمعیت کشور در معرض خطرات ناشی از وقوع زلزله قرار دارند. از این رو، بافت های فرسوده به دلیل مشکلات موجود از آسیب پذیری بالایی در صورت وقوع زلزله برخوردارند. با این وجود در تهیه طرح های بهسازی بافت های فرسوده و سایر طرح های شهری، از نظریه های مدیریت بحران زلزله در خصوص راهکارهای کاهش آسیب پذیری شهر در برابر زلزله، استفاده نمی شود. راهکارهایی که مدیریت بحران زلزله به منظور کاهش آسیب پذیری بافت های شهری ارائه می دهد، در ارتباط با زمینه هایی است که در نظام شهرسازی و مخصوصاً برنامه ریزی بهسازی بافت های فرسوده، مورد بررسی قرار می گیرد. زمینه هایی که به طور مشترک میان برنامه ریزی بهسازی و مدیریت بحران زلزله مورد توجه است، در چهار محور کاربری زمین، دسترسی، تراکم و فضای باز می باشد. هدف این مقاله، بهسازی بافت های فرسوده شهری با بررسی راهکارهای مشترک میان دو رویکرد برنامه ریزی بهسازی و مدیریت بحران زلزله می باشد. تا از این طریق بتوان با تلفیق این دو رویکرد ضمن افزایش کیفیت زندگی در بافت های فرسوده، میزان آسیب پذیری آنها را در مقابل بحران زلزله کاهش داد. بدین منظور محله صوفیان شهرستان بروجرد که یکی از محله های واقع در بافت فرسوده شهر است، به عنوان نمونه موردی انتخاب شده است. نوع تحقیق به صورت توصیفی، تحلیلی و پیمایشی می باشد که در تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های AHP و SWOT استفاده شده است. نتیجه های به دست آمده از تحقیق نشان می دهد که محله صوفیان از آسیب پذیری بالایی در زمینه های مختلف در برابر وقوع زلزله برخوردار است. و با وجود اشتراک هایی که میان دو رویکرد برقرار است، در ارتباط با برخی از زمینه ها تفاوت ها و تناقض هایی مشاهده می شود. استفاده از راهکارهایی که به صورت متعادل، هم در شرایط عادی رفاه ساکنان را در نظر گیرد، و هم به شرایط بحرانی نظر داشته باشد، معقولانه به نظر می رسد. 
واژه‌های کلیدی:
بهسازی، مدیریت بحران، زلزله، بحران، بافت فرسوده، بروجرد، صوفیان
فهرست منابع
1. بحرینی، سید حسین و آخوندی، عباس .( 1379 ). مدیریت بازسازی مناطق آسیب دیده از سوانح طبیعی ، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
2. بدری، سید علی .( 1384 ). مدیریت بحران (اصول و مبانی)، تهران: انتشارات مؤسسه توسعه روستایی.
3. شادی طلب، ژاله .( 1371 ). بررسی آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله، مرکز بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله.
4. عزیزی، محمد مهدی .( 1382 ). تراکم در شهرسازی، انتشارات دانشگاه تهران.
5. لینچ، کوین .( 1376 ). سیمای شهر، ترجمه: منوچهر مزینی،تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
6. مرکز مقابله با سوانح طبیعی .( 1372 ). کاربرد مدیریت بحران در کاهش ضایعات ناشی از زلزله، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
7. مسائلی، صدیقه .( 1375 ). برنامه ریزی کاربری زمین در مناطق زلزله خیز (نمونه موردی: منجیل، لوشان و رودبار)، طرح بسیج توان فنی کشور برای مقابله با زلزله، مرکز مقابله با سوانح طبیعی ایران.
8. Mehrabian, Ali and Haldar, Achintya (2005), Some Lessons Lerned from Post – Earthquake Damage Survey of Structures in Bam, Iran Earthquake of 2003, Structural Survey, Vol 23, no 3, Emerald Grope Publishing Limited, 0263 – 080X.
9. Moe, Ton Lin and Pathranakul, Pairote (2006), An integrated approach to natural disaster management public project management and its critical success factors, Disaster prevention and Management, Vol 15 No 3 Emerald Group Publishing Limited.
10. Stenson, Josephine (2006), Disaster management as a tool for sustainable development: a case study of cyanide leaching in the gold mining industry, Journal of Cleaner Production, Vol 14.