دوره 29، شماره 4 - ( 1393 )
جلد 29 شماره 4 صفحات 26-15 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1392/11/12 | پذیرش: 1393/8/28 | انتشار: 1393/12/28
دریافت: 1392/11/12 | پذیرش: 1393/8/28 | انتشار: 1393/12/28
Rights and permissions
Authors
حسین عساکره1، سعید موحدی2، علی اکبر سبزی پرور3، سید ابوالفضل مسعودیان2، زهره مریانجی*2
1- گروه آب و هواشناسی، دانشگاه زنجان،زنجان،ایران
2- گروه آب و هواشناسی،دانشگاه اصفهان،اصفهان،ایران
3- دانشگاه بوعلی سینا، همدان،ایران
2- گروه آب و هواشناسی،دانشگاه اصفهان،اصفهان،ایران
3- دانشگاه بوعلی سینا، همدان،ایران
چکیده (3541 مشاهده)
در این تحقیق ویژگی های بارش ایران در طی 44 سال گذشته را با استفاده از روش همسازها مورد بررسی قرار دادیم.در این مطالعه ما ازمشاهدات بارش 428 ایستگاه هواشناسی بین سالهای 1383-1340 استفاده و برای تحلیل ویژگی های فصل بارش از روش تحلیل همسازها استفاده نمودیم. با تحلیل سهم پراش میانگین های ماهانه بارش هر نقطه همسازهای بارش هر نقطه محاسبه و جهت آشکار سازی تاثیر عوامل جغرافیایی ( طول، عرض جغرافیایی وارتفاع) بر پراش های بارش، روابط رگرسیونی بکار گرفتیم. در این تحقیق، ویژگی های بارش با استفاده از در صد پراش (PV)، دامنه (A) و ضریب T توجیه شدند. نتایج حاصله از پهنه های بارش نشان داد که همساز های اول و دوم نقش غالبی در توجیه تغییرات بارش ایران ایفا می کند. به طور کلی همساز اول و دوم بیش از 90 درصد پراش بارش در ایران را توجیه می کنند. سهم پراش همساز اول در بارش سالانه ایران از شمال به جنوب افزایش می یابد و در همساز دوم این رابطه معکوس می شود. بطوریکه در استان های آذربایجان غربی و شرقی و نواحی ساحلی خزر همساز دوم بیش تر از جنوب کشور است. نتایج همچنین نشان دهنده بالاتر بودن ضریب همبستگی عوامل مکانی در همساز سوم نسبت به دوهمساز دیگر بود. این نشان دهنده این است که بارش های فصلی و محلی بیشتر تابع عوامل مکانی نظیر طول جغرافیایی، عرض جغرافیایی وارتفاع است. از نتایج این پژوهش می توان برای مدیریت منطقه ای منابع آب و مقاصد کشاورزی استفاده نمود.
واژه‌های کلیدی:
فهرست منابع
1. عساکره، حسین .( 1386 ). تغییرات زمانی - مکانی بارش ایران زمین طی دهه های اخیر، جغرافیا و توسعه،سال پنجم، ش ۱۰ ، صص164-145.
2. عساکره، حسین .( 1387 ). کاربرد روش کریجینگ در میانیابی بارش، فصلنامه جغرافیا و توسعه، ش 12 ، صص ۴۲-۲۵.
3. عسگری، احمد و فاطمه رحیم زاده .( 1385 ). مطالعه تغییرپذیری بارش دهه های اخیر ایران، فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی، ش ۵۸، صص 80-67 .
4. غیور، حسنعلی .( 1374 ). بررسی تغییرات بارش در چند ایستگاه ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، دوره 39 ، ش 4، صص ۱۴.
5. کاویانی، محمد رضا و بهلول علیجانی .( 1378 ). مبانی آب و هواشناسی، تهران: سمت، چاپ ششم.
6. محمدی، حسین و مجید جاوری .( 1385 ). تغییرات زمانی بارش ایران، محیط شناسی، ش 40 ، صص 100-87.
7. مدرس، رضا .( 1386 ). توابع توزیع منطقهای بارش ایران، منابع طبیعی ،ش 75 ، صص 87.
8. مسعودیان، سید ابولفضل .( 1377 ). بررسی نظام تغییرات زمانی و مکانی بارش در ایران، پایان نامۀ دکتری رشته جغرافیای طبیعی گرایش آب و هواشناسی ، استاد راهنما: حسنعلی غیور، دانشگاه اصفهان.
9. مسعودیان، سیدابوالفضل و هوشمند عطایی .( 1382 ). شناسایی فصول بارش ایران به روش تحلیل خوشه ای، مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، ج هجدهم، ش 1، صص 83-70.
10. مسعودیان، سیدابوالفضل .( 1386 ). نواحی بارش ایران، جغرافیا و توسعه، ش 13 ، صص 79
11. ناظم السادات، سید محمد جعفر و امین شیروانی .( 1385 ). پیش بینی بارش زمستانه مناطق جنوبی ایران با استفاده از دمای سطح آب خلیج فارس: مدلسازی تحلیل همبستگی متعارف، مجله علمی کشاورزی، ش ۲، صص 77- 65.
12. Ashabokov, B, A., Bischokov, R, M and Derkach, D, V, (2008). Study of changes in the regime of atmospheric precipitation in the Central Northern Caucasus, Meteorologiya i Gidrologiya. NO. 2 .98-102.
13. Bevington, P.R, (1969), Data Reduction and error analysis for physical sciences.McGrow,Hill Book co,New York, 164-176.
14. Domroes ,M., Kaviani, M., and Schaefer, D, (1998), an analysis of regional and intrannual precipitation variability over Iran using multivariate statistical methods, Theor. Appl. Climatol.61 .3–4.
15. Gemmer, M., Becker, S and Jiang, T. (2004). Observed montly precipitation trends in China 1951-2002, Theor. Appl, Climatol. 77, 39-45.
16. Kadioglu, M., Ozturk, N., Erdun, H and Sen, Z, (1999), on the precipitation climatology of Turkey by harmonic analysis, Int. J. Climatol. 19.1717-1728.
17. Kerlinger, F.N, Pedhazur, E.J. Multiple regression in behavioral research. (1999).
18. Kijazi, A, L and Reason, C, J, C, (2005), Relationships between intraseasonal rainfall variability of coastal Tanzania and ENSO, Theor, Appl, Climatol. 82 .153-176.
19. Kirkyla, K, I and Sultan Hameed. (1989). Harmonic analysis of the seasonsl cycle in precipitation over the United States: a comparison between observations and General Circulation Model,American Meteorological Society.1463-1475.
20. Livada, I., Assimakopoulos, D, N, (2005), Individual seasonality index of rainfall in Greece. Clim Res. 28 .155-161.
21. Livada, I. Charalambous, G. Assimakopoulos, M. N, (2006), Spatial and temporal study of precipitation characteristics over Greece, Theor. Appl. Climatol.93.45-55.
22. Norrant, C. Douguedroit, A, (2006), Monthly and daily precipitation trends in the Mediterranean (1950-2000), Theor, Appl, Climatol., 83.89-106.
23. Romos, M, C. 2001. Rainfall distribution patterns and their change over time in a Mediterranean area, Theor, Appl, Climatol. 69.163-170.
24. Tarawneh, Q and Kadoglu, M, (2003), An analysis of precipitation climatology in Jordan,Theor. Appl. Climatol, 74.123-126.