دوره 30، شماره 1 - ( 1394 )                   جلد 30 شماره 1 صفحات 166-153 | برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:

Print XML English Abstract PDF HTML

History

دریافت: 1396/8/20 | پذیرش: 1396/8/20 | انتشار: 1396/8/20
Rights and permissions
بازسازی بیش از یک قرن درجه حرارت سالیانه از روی حلقه های درختی بلوط ایرانی (Quercus persica) در جنگل های زاگرس (مطالعه موردی منطقه دنا)
Authors حسین زارعان*1، حجت الله یزدان پناه2، سعید موحدی2، حمید جلیلوند3، مهدی مومنی4
1- گروه آب و هوا شناسی ،دانشگاه اصفهان،اصفهان،ایران
2- گروه جغرافیای طبیعی ،دانشکده علوم جغرافیا و برنامه ریزی دانشگاه اصفهان،اصفهان،ایران
3- گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری ،ساری،ایران
4- دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه اصفهان،اصفهان،ایران
چکیده   (3542 مشاهده)

یکی از مهمترین چالش های مطالعات آب و هوایی در مناطق مختلف ایران، دسترسی نداشتن به داده های آب و هوایی مفید و دراز مدت است.از جمله این مناطق، منطقه دنا در قسمت زاگرس مرکزی ایران است که اطلاعات آب و هوایی آن کمتر از 30 سال است. مطالعات نشان میدهد، به کمک دانش آب و هوا شناسی درختی میتوان داده های پالئوکلیمایی را برای دوره های زمانی فاقد داده فراهم نمود. هدف ما در این مطالعه، بازسازی میانگین، میانگین حداکثر و حداقل دمای سالیانه، از روی پهنای حلقه های سالیانه درختی دو رویشگاه گونه بلوط ایرانی منطقه دنا با استفاده از گاه شناسی ، دانش آب و هوا شناسی درختی است.پس از شمارش و اندازه گیری حلقه های رویشی توسط برنامه TSAP، گاه شناسی دو رویشگاه توسط نرم افزار ARSTAN تهیه و مشخص شد که طول گاهشناسی مشترک رویشگاه ها 131 سال (2011-1881)است. در ادامه، با توجه به همبستگی قوی میان داده های آب و هوایی با پهنای حلقه های رویشی (P < 0.01)از ضریب اثر مثبت، اقدام به بازسازی متغیرهای مورد نظر با استفاده از تحلیل رگرسیونی ترکیبی خطی درجه یک و دو با پهنای حلقه های رویشی از سال 1881 تا 2011 نمودهایم. در مجموع، بر اساس نتایج این بازسازی، در طول سه دهه اخیر، میانگین، میانگین حداکثر و حداقل دمای سالیانه به ترتیب حدود 0/24، 0/38، 0/84 درجه، نسبت به یک قرن قبل از خود افزایش را نشان میدهد. 

واژه‌های کلیدی:
گاهشناسی، اقلیم شناسی درختی، نمونه های رویشی، رگرسیون چند گانه.
فهرست منابع
1. ارسلانی محسن؛ عزیزی قاسم و خوش اخلاق، فرامرز .( 1391 ). بازسازی تغییرات دمای حداکثر استان کرمانشاه با استفاده از حلقه های درختی، مجله جغرافیا و مخاطرات محیطی، ش 1، صص 97-110.
2. جلیلوند حمید .( 1386 ). واکنش رشد حلقه های رویشی زبان گنجشک (Fraxinus excelsior L) به متغییر های اقلیمی در شمال ایران با استفاده از رگرسیون چندگانه، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال یازدهم،شماره چهل و دوم(ب)، زمستان 1386 ، صص 597-609.
3. صفاری، محسن؛ ایوبی، ابراهیم؛ بخشی، رضا وکیائی، مجید .( 1389 ). بررسی اثر متغیرهای اقلیمی بر حلقه های رویشی چوب گونه بلوط (Quercus Castaneaefolia) (مطالعه موردی طرح تلیم رود تنکابن)، فصلنامه علوم و فنون منابع طبیعی، سال ششم، شماره دوم، تابستان 1390 ، صص 105-113.
4. عزیزی، قاسم؛ ارسلانی، محسن و یمانی، مجتبی .( 1391 ). بازسازی تغییرات بارش اکتبر - می شهر کرمانشاه طی دوره 2010 -1705 با استفاده از حلقه های درختی، مجله پژوهشهای جغرافیای طبیعی، ش 79 ، صص 37 - 53.
5. کاویانی محمدرضا و علیجانی بهلول .( 1377 ). مبانی آب و هواشناسی، تهران: سمت، چاپ پنجم، 576 ص.
6. کرم زاده، سرخوش؛ پوربابایی، حسن و ترکمن، جواد .( 1390 ). اقلیم شناسی درختی (Dendroclimatology) بلند . مازو در منطقه سراوان گیلان، فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، ج 19 ، ش 1، صص 15-26.
7. Arrigo, D., Jacoby, R.D., Free, G.C.M and Robock, A., 1999,Northern Hemisphere annual to decadal temperature variability for the past three centuries: Tree-ring and model estimates. Clim Change (42): P 663-675.
8. Cook E.R., 1985, A time series analysis approach to tree-ring standardization. Unpublished Ph.D.Dissertation, University of Arizona, Tucson, AZ, USA, P. 171.
9. Fan, Ze- Xin., Brauning, A., Cao, Kun-Fang., 2008,Annual temperature reconstruction in the Central Hengduan Mountains, China, as deduced from tree rings. Dendrochronologia, v (26): P97-106.
10. Fan, Ze-Xin., Brauning, A., Tian, Qin-Hua., Yang, Bao., Cao, Kun-Fang., 2010,Tree ring recorded May-August temperature variations since A.D.1585 in the Gaoligong Mountains,southeastern Tibetan Plateau. PALAEO, v (296): P 94-102.
11. Flower, A., Esmith, D.J., 2011,A dendroclimatic reconstruction of June-July means temperature in the northern Canadian Rocky Mountains. Dendrochronologia, v (29): P 55-63.
12. Fritts, H.C., 1962, The relation of growth ring widths in American beech and white oak to variations in climate, Tree-Ring Broullentin (25(1-2)): P2-10.Dendrochronologia (27)183-198.
13. Fritts, H.C., 1976, Tree Rings and Climate. Academic Press, London, UK: 576PP.13-
14. Griffin,D., Meko, D.M., Touchan, R., Leavitt, S.W., Woodhouse, C.A., 2011,Latewood chronology development for summer-moisture reconstruction in the U.S. Southwest. Tree-Ring Research 67(2):87-101.
15. Hai,F.Z.,Xue,M,S.,Zhi,Y,Y.,Peng,X.,Yan,X.,Hua,T.,2011,August temperature variability in the southeastern Tibetan Plateau since A.D.1385 inferred from tree rings. PALAEO, v (5): P703.
16. James, S., Rentch.,2010, Relationship between treefall direction, slope-aspect, and wind in eight old-growth oak stands in the Central Hardwood Forest, USA, The Journal of the Torrey Botanical Society, Vol. 137, No. 4, pp. 391-400.
17. Jordan, D., Vander Gugten, K., 2012, Dendrochronological potential of Quercus garryana, Saltspring Island, British Columbia, Tree-Ring Research 68(1):PP. 51-58.
18. Kaennel, M., Schweingruber, F. H., 2001, Multilingual Glossary of Dendrochronology, Translated by: D. Parsapajouh, H.R. Taghiyari., M, FaeziPour, Tehran University Press.
19. Liang, E., Xuemei, S., Ningsheng, Q., 2007, Tree - ring based summer temperature reconstruction for the source region of the Yangtze River on the Tibetan Plateau. Global and Planetary Change, v (16): P313-320.
20. Liu, J., Yang, B., Qin, C., 2011, A Tree-ring based annual precipitation reconstruction since AD 1480 in south central Tibet. Quaternary International 236, 75-81.
21. Pan, C., Tajchman, S.J and Kochenderfer, J. N., 1997, Dendroclimatoligical analysis of major forest species of the central Appalachians, Forest Ecology and Management (1): P77-88.
22. Touchan, R., Baisan, C., Mitsopoulos, I.D., Dimitrakopoulos, A.P., 2012, Fire History in black pine (Pinus nigra Arn.) forests of the Valia Kalda, Pindus Mountains, Greece, Tree-Ring Research 68(1):45-50.
23. Wagner, R. J., Kaye, M.W., Abrams, M.D., Hanson, P.J., Martin, M., 2012, Tree-ring growth and wood chemistry response to manipulated precipitation for two temperate Quercus species. Tree- Ring Research 68(1):17-29.
24. White,B.P.,2007,Denoudroclimatological Analysis of Oak Species in the Southern Appalachian Mountains, A Bachelir,s Honors Thesis The University of Tennessee, Knoxville, December 2007: 69PP.
25. Wilson, R.J.S., Luckman, B.H., 2002, Tree- ring reconstruction of maximum and minimum temperatures and the diurnal temperature rang in British Columbia, Canada Dendrochronologia, v (20/3): P1-12.
26. Youngblut, D., Luckman, B., 2008, Maximum June-July temperature in the Southwest Yukon over the last 300 years reconstructed from tree rings, Dendrochronologia, v (25): P153-166.