Afarand Journals

Geographical Research

eISSN : 2538-4384
pISSN : 1019-7052
Persian
Language
Geographical Research is Published in Persian Fulltext.
دوره 32، شماره 2 - ( 1396 )                   جلد 32 شماره 2 صفحات 105-93 | برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:

Print XML English Abstract PDF HTML

‎ 10.18869/acadpub.geores.32.2.93

History

دریافت: 1395/12/13 | پذیرش: 1396/5/12 | انتشار: 1396/6/28
How to cite this article
Abedini M, Tulabi S. Modeling of Soil Erosion and Sediment Production with Three Models of WEPP, EPM and Fournier in GIS Case Study: Sulachai Watershed-Ardabil . GeoRes 2017; 32 (2) :93-105
URL: http://georesearch.ir/article-1-217-fa.html
عابدینی موسی، طولابی سوسن. مدل‌سازی فرسایش خاک و تولید رسوب با سه مدل WEPP، EPM و Fournier در محیط GIS (مطالعه موردی: حوضه آبخیز سولاچای- اردبیل). فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی. 1396; 32 (2) :93-105

URL: http://georesearch.ir/article-1-217-fa.html

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rights and permissions
مدل‌سازی فرسایش خاک و تولید رسوب با سه مدل WEPP، EPM و Fournier در محیط GIS (مطالعه موردی: حوضه آبخیز سولاچای- اردبیل)
Authors موسی عابدینی*1، سوسن طولابی2
1- گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل،ایران ، Abedini@uma.ac.ir
2- گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل،ایران
چکیده   (5438 مشاهده)
آب‌وخاک، پایه و اساس حیات بشر به شمار می­آیند. امروزه فرسایش خاک این منابع باارزش و در نتیجه حیات بشر را تهدید می‌کند؛ بنابراین ارزیابی فرسایش خاک و کنترل آن امری ضروری می­باشد. برای بررسی کمّی و کیفی فرسایش خاک مدل­های زیادی ارائه شده است که در این پژوهش هدف برآورد فرسایش و رسوب حوضه آبخیز سولاچای با استفاده از سه مدل WEPP، EPM و Fournier و تکنیک GIS می­باشد. به‌طور کلی، روش کار در مدل WEPP[1] به این صورت بود که فایل مربوط به هریک از پارامترهای مدل ساخته و وارد نرم­افزار GeoWEPP[2] شد. در مدل EPM[3] نیز ابتدا نقشه­ ضرایب تهیه و سپس با توجه به این ضرایب نقشه شدت فرسایش تهیه شد. در مدل Fournier نیز عوامل موردنیاز مدل محاسبه و در روابط مربوط به آن جایگذاری شد، درنهایت مقدار رسوب با سه مدل فوق برآورد گردید. مقدار رسوب مشاهده­ای نیز با استفاده از گرادیان دبی و رسوب به دست آمد. مدل WEPP دارای سه روش دامنه، حوضه آبخیز و مسیرهای جریان می­باشد که مقدار رسوب ویژه با هر یک از این سه روش به ترتیب 213/0، 178/0 و 785/0 و با مدل­های EPM و Fournier نیز به ترتیب 033/0 و 02/1 تن در هکتار در سال برآورد گردید. همچنین مقدار رسوب مشاهده­ای نیز 241/0 تن در هکتار در سال محاسبه شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که مدل WEPP نسبت به دو مدل دیگر از کارایی بهتری در برآورد فرسایش و رسوب حوضه آبخیز سولاچای برخوردار است.
 
واژه‌های کلیدی:
فرسایش و رسوب، حوضه آبخیز سولاچای، مدل WEPP، مدل EPM، مدل Fournier.
فهرست منابع
1. احمدی، حسن (1390)، ژئومورفولوژی کاربردی (فرسایش آبی)، جلد اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. چاپ هفتم.
2. احمدی، حسن، جعفری، محمد، گلکاریان، علی، ابریشم، الهام‌السادات، لافلن، جان (1368)، برآورد فرسایش و رسوب با استفاده از مدل WEPP (مطالعه موردی در حوضه باراریه نیشابور)، مجله‌ پژوهش و سازندگی در منابع طبیعی، شماره 75، صص 172-162.
3. ارجمند راد، مهدی (1385)، بررسی فرسایش آبی با استفاده از سه روش ژئومورفولوژی، FOURNIER و MPSIAC در حوضه آبخیز رامه گرمسار، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات.
4. بهرامی، محمد، رحیمی، علی (1387)، برآورد حجم رسوب ناشی از فرسایش در حوضه آبریز رودخانه کرد شیخ به روش‌های تجربی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، فصلنامه زمین‌شناسی کاربردی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، سال چهارم، شماره 2، صص 82-89.
5. رامشت، محمدحسین، کیارسی علیجانی، فرینوش، گندمکار، اصغر (1383)، تخمین توان رسوب‌دهی سیستم‌های آبی با روش فورنیه و بالابردن کارایی آن در سیستم‌های «نقطه‌ای-ترسیمی»، نشریه رشد آموزش جغرافیا، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش‌وپرورش، شماره 67، صص 34-39.
6. رفاهی، حسینقلی (1388)، فرسایش آبی و کنترل آن، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. چاپ ششم.
7. سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (1382)، نقشه توپوگرافی 1:50000 اردبیل (1)، سری 753 K، برگ I 5666.
8. سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (1382)، نقشه توپوگرافی 1:50000 حیران، سری 753 K، برگ IV 5766.
9. سازمان زمین‌شناسی کشور (1376)، نقشه زمین‌شناسی 1:100000 اردبیل.
10. سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، (1376)، نقشه زمین‌شناسی 1:100000 آستارا.
11. صادق زاده ریحان، محمد‌ابراهیم (1389)، مطالعه روند فرسایش و رسوب با استفاده از شبیه‌سازی مدل فرآیندی WEPP در اراضی مارنی خواجه تبریز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.
12. ضیائی، حجت‌الله (1380)، اصول مهندسی آبخیزداری، مشهد، دانشگاه امام رضا (ع). چاپ اول.
13. عابدینی، موسی، شبرنگ، شنو، اسمعلی، اباذر (1392)، بررسی میزان فرسایش خاک و رسوب‌دهی در حوضه آبخیز مشکین‌چای به روش EPM، فصلنامه‌ جغرافیا و توسعه، دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال یازدهم، شماره 30، صص 87-100.
14. قنبرزاده، ‌هادی، غلامرضائی، محمدرضا (1386)، برآورد پتانسیل فرسایش و رسوب با استفاده از مدل EPM در حوضه آبریز اره‌کمر فریمان به کمک GIS، مجله‌ علوم جغرافیایی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، شماره 7 و 8، صص 206- 187.
15. محسنی، بهروز، قدوسی، جمال، احمدی، حسن، طهماسبی، رمضان (1390)، ارزیابی دقت و کارآیی مدل‌های EPM، MPSIAC، ژئومورفولوژی و هیدرو فیزیکی در برآورد فرسایش و رسوب (حوضه معرف کسیلیان استان مازندران)، مجله‌ جغرافیا و توسعه، ویژه‌نامه‌ مخاطرات محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، شماره 22، صص 127- 107.
16. Defersha, M. B., Melesse, A. M., Mcclain, M. E. (2012), Watershed scale application of WEPP and EROSION 3D models for assessment of potential sediment source areas and runoff flux in the Mara River Basin, Kenya. Catena, 95, pp. 63-72.
17. Fanetti, D., Vezzoli, L. (2007), Sediment input and evolution of lacustrine deltas The Breggia and Greggio rivers case (Lake Como Italy). Quaternary International, No. 173-174, pp. 113-124.
18. Milevski, I. (2008), Estimation of soil erosion risk in the upper part of Bregalnica watershed-republic of Macedonia, Based on digital elevation model and satellite imagery. 5th International Conference on Geographic Information Systems (ICGIS-), pp. 351-358.
19. Pandey, A., Chowdary, V. M., Mal, B. C., Billib, M. (2009), Runoff and sediment yield modeling from a small agricultural watershed in India using the WEPP model, Journal of Hydrology, 348, pp. 305-319.
20. Shen, Z. Y., Gong, Y. W., Li, Y. H., Hong, Q., Xu, L., Liu, R. M. (2009), A comparison of WEPP and SWAT for modeling soil erosion of the Zhangjiachong Watershed in the Three Gorges Reservior Area. Agricultural Water Management, 96, pp. 1435-1442.
21. Singh, R. K., Panda, R. K., Satapathy, k. k., Ngachan, S. V. (2011), Simulation of runoff and sediment yield from a hilly watershed in the eastern Himalaya India using the WEPP model, Journal of Hydrology, 405, pp. 261-276.
22. Tazioli, A. (2009), Evaluation of erosion in equipped basins, preliminary results of a comparison between the Gavrilovic model and direct measurements of sediment transport. Environ Geol, Vol. 56, pp. 825-831.