دوره 34، شماره 1 - ( 1397 )
جلد 34 شماره 1 صفحات 108-97 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1396/5/20 | پذیرش: 1397/12/5 | انتشار: 1397/12/26
دریافت: 1396/5/20 | پذیرش: 1397/12/5 | انتشار: 1397/12/26
Rights and permissions
Authors
سپیده نوری1، علیرضا محمدی1
1- گروه جغرافیـا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشـگاه محـقق اردبیلــی، اردبیــل، ایـران
چکیده (4131 مشاهده)
اهداف و زمینه‌ها: پراکنش فضایی نامتعادلِ صنایع در اغلب مناطق کشورهای در حال توسعه، می‌تواند اثرات اقتصادی، محیط‌زیستی و اجتماعی نامطلوبی را به همراه داشته باشد. شناخت الگوهای توزیع فضایی صنایع برای برنامه‌ریزی و توزیع مطلوب آن‌ها در سطح مناطق، ضروری است. هدف اصلی این پژوهش، تحلیل پراکنش و الگوهای فضایی صنایع استان اردبیل است. هدف دیگر این مطالعه، شناخت کانون های اصلی تمرکز صنایع و ارتباط توزیع فضایی صنایع با متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و محیطی است. شناخت الگوهای فضایی و رفتار مکانی صنایع، برای برنامه‌ریزی مناسب فضایی مناطق، ضروری است. این شناخت به تصمیم‌گیران و برنامه‌ریزان کمک می‌کند تا اقدامات مطلوبی را انجام دهند.
روش‌شناسی: این پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 1700 کارگاه صنعتی فعال در استان اردبیل است. داده‌های این فضاهای صنعتی از سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل اخذ شده و در سامانه اطلاعات جغرافیایی ثبت شده اند. در این پژوهش، از روش‌های آمار فضایی مانند فاصله استاندارد، شاخص خود همبستگی فضایی موران، آماره عمومی جی یا خوشه بالا و پایین و مدل رگرسیون وزن دار جغرافیایی استفاده شده است.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که: الف) الگوی توزیع فضایی صنایع در استان اردبیل به صورت خوشه‌ای شدید و نامتعادل است، ب) جهت جغرافیایی توزیع صنایع، شمالی ـ جنوبی است، پ) مرکز ثقل تمرکز فضاهای صنعتی، به سمت بخش‌های مرکزی استان است، ج) شهرستان اردبیل، کانون مسلط جذب فعالیت‌های صنعتی است، د) بین متغیرهای جمعیت، نرخ مهاجرت، میزان شهرنشینی، میزان اشتغال در بخش صنعتی، توپوگرافی و هیدرولوژی، با الگوی توزیع صنایع رابطه معناداری وجود دارد.
نتیجه گیری: نتیجه اینکه، توزیع صنایع در استان اردبیل از نوع خوشه‌ای و درعین‌حال نامتعادل است. در پایان پیشنهاد‌هایی بر اساس یافته‌های پژوهش، ارایه شده است.
واژه‌های کلیدی:
فهرست منابع
1. Akbari M (2009). What is land use planning? Andishehgostar Saipa. 8(93):1-12. [Persian]
2. Akhavan H, Nazari R (2007). Performance of Industrial towns in Golestan province and providing an executive decision for their Improvement. Economics. 7(73-74):5-32. [Persian]
3. Al-Hassan MR, Diao X (2007). Regional disparities in Ghana: Policy option and public investment implication, International Food Policy Research Institute Publication. 00693:1-64.
4. Yazdani MH (2014). Analysis and leveling of educational development (in Ardebil case studies areas), Educational Planning Studies. 2(4):37-66. [Persian]
5. Anselin L (1999). Spatial¬ econometrics (Methods and model). 2nd edition. USA: Springer Publication.
6. Apostolache MA (2014). Regional development in Romania-from regulations to practice. Procedia Economics and Finance. 8:35 ـ 41. [DOI:10.1016/S2212-5671(14)00059-8]
7. Ardabil Industrial Townships Company (2011). Report of the comprehensive study and identification of business clusters in Ardebil province
8. Asgary A (2011). Space statistics analysis with GIS. First edition. Tehran: Municipality Information and Communication Technology Organization. [Persian]
9. Bresnahan T, Gambardell A, Saxenian A (2001). Old economy' inputs for 'New economy' outcomes: (cluster formation in the New Silicon Valleys). Industrial and Corporate Change. 10(4):835-860. [DOI:10.1093/icc/10.4.835]
10. Cruz SCS, Teixeira AAC (2010). The evolution of the cluster literature: Shedding light on the regional studies-regional science debate. Regional Studies. 44(9):1263-1288. [DOI:10.1080/00343400903234670]
11. Dadashpour H, Jalali A (2013). An analysis of the pattern¬ of specialization and spatial concentration of industries in Iran. Regional Planning Quarterly. 3(11):1-18. [Persian]
12. Dadashpour H, Dadejani M (2015). Identyfing and prioritizing the radical factors influencing regional competitiveness; (case study: Kurdistan Province). Regional Planning. 5(19):27-42. [Persian]
13. Esmaeilzadeh H, Masoumi L (2015). Spatial justice analysis of the cities of Ardebil province in the healthcare indices section using the vikor model. Urban Studies. 7(23):94-104. [Persian].
14. Esri (2015). Arc gis10.3 tutorials. Retrieved from www.esri.com. 2015.9.1.
15. Faraji Sabokbar H, Varizin N, Sojasi H (2014). Explaining Spatial Inequalities in Health Care Using Decision Electra Model (Case study: Townships of Khorasan Razavi Province). Geography and Regional Development. 12(22):1-18. [Persian]
16. Federman M, Levins A, College P (2005). The effect of industrialization on school enrollment and child labor. University of California. Berkeley. 1-37.
17. Feizpour MA, Samanpour Z (2017). Industrial Development and Deprivation in Iran's Regions: 2009-2013. Geographical Research. 32(1):51-63. [Persian] [DOI:10.18869/acadpub.geores.32.1.51]
18. Ghanbari Y, Barghie H, Hajarian H (2011). The analyze spatial distribution industrial parameters in districts of Isfahan province about development levels. Spatial Planning. 1(1):17-36. [Persian]
19. Ghareghozloo A, Alizadeh M (2014). Land suitability assessment for the deployment of industry-by fuzzy-ahp fuzzy logic hierarchy process analysis (Case study: Malard County). RS and GRS for Natural Resources. 5(4):79-94. [Persian]
20. Governor General of Ardabil (2011). Ardabil province planning study report. Deputy planning and budget.
21. Hatami Nejad H, AbuBakri T, Ahmadi A, Nayebzadeh F (2011). Measuring the degree of industrial development in the border regions of Iran. (Case study: northwest of Iran, Southern cities of west azarbaijan province). Urban planning Research. 2(7):1-18. [Persian]
22. Hosseinzadeh Dalir K, Safari F (2012). The effect of smart planning on urban planning. Geography and Urban Development. 1(1):19-36. [Persian]
23. Industry, Mine & Trade Organization of Ardebil Province "IMTOAP". (2011). Industries statistics of Ardabil Province. [Persian]
24. Izabella SK, Zsófia V (2013). Spatial Distribution of Knowledge-Intensive Industries in Hungary. Regional Studies and Spatial Planning. 19(4):431-444. [DOI:10.1007/s11300-013-0261-y]
25. Kamran H, Parizadi T, Amini H (2010). Leveling of urban services in Tehran metropolitan regions. Geography and Regional Planning. 1(1):147-164. [Persian]
26. Kanbur R, Venables AJ (2005). Rising spatial disparities and development. United Nations University Press. 3:1-8. [DOI:10.1093/0199278636.003.0001]
27. Kevinji K, Pover J (2007). Guide for sustainable development planners. First edition. Amirian S, Hataminezhad H, Translators. Tehran: CharkheNilofari Publication. [Persian]
28. Khakpour B, Baunpouri A (2009). Analysis and analysis of inequality in the levels of development in the areas of Mashhad. Science and Development Magazine. 15(27):182-202. [Persian]
29. Khandozzi E (2005). The realism of justice theory in Islamic economics. Islamic Economics. 5(17):113-134. [Persian]
30. Kikha N (2004). The concept and mechanisms for the realization of social justice. Political Science. 7(26):163-185.
31. Masoumi Ashkevari H (2006). Fundamentals of regional planning. Third edition. Tehran: Payam Publication. [Persian]
32. Miremoezi H (2010). Islamic economics system. Objectives and motives. First edition. Tehran: Kanoon andishe javan. Publication. [Persian]
33. Moarefy A, Etihani V, Ilanlou M (2013). Development of industrial clusters in regional planning. First edition. Mehr sajjad. [Persian]
34. Mohammadi A, Ghafari A, Noori S (2016). Determining suitable areas of industrialization (industrial clusters) using multi-criteria decision making models in GIs environment. Journal of Urban Studies. 23:69-86. [Persian]
35. Mohammadi J, Abdoli A, Beyranvand M (2012). Surveying the level of development of lorestan province different parts of housing and welfare services of infrastructure. Agriculture and industry. Applied Research of Geographic Sciences. 12(25):127-150. [Persian]
36. Motiee Langroudi H, Toorani A, Soleimangoli R (2011). Spatial impact assessment of establishment of industrial towns in rural areas of central minoodasht district. Urban and Regional Researches. 3(9):37-85. [Persian]
37. PoorAhmad A (2001). Landuse planning and balancing in the urban system of the country. Faculty of Literatures & Humanities. 160(0):479-490. [Persian]
38. Pourahmad A, Fallahian N (2005). The study of the formation of industrial axes around Tehran with emphasis on the Karaj axis of Qazvin. Geographical Research. 37(53):173-192. [Persian]
39. Pourmohammadi MR (2009). Urban land use planning, First edition. Tehran: Samt Publication. [Persian]
40. Rezvani MR, Sahneh B (2006). Estimation of developmental levels of rural areas of aghqala and bandermanar Turkmen districts. Village and Development. 8(3):1-32. [Persian]
41. Salimifar M (2009). Measuring industrial development and regional development in razavi khorasan, southern and northern khorasan. Economic Research. 9(4):175-196. [Persian]
42. Statistical Center of Iran "SCI" (2018). Population statistics of 2016 sensus. [Persian]
43. Taghvayi M, Tahmasebi Pour RM (2011). Dterminig and Analyzing of Enjoyment Levels of Booshehr's. Geographical planning of space. 1(2):59-74. [Persian]
44. Tavakoli Nia J, Nemati A (2008). The relationship between industrial towns with spatial development in ilam province. Housing and Rural Environment, 1(125):74-87. [Persian].
45. Winkler A (2012). Measuring regional inequality: an index of socio-economic pressure for Serbia. Zbornik radova-Geografski fakultet Univerziteta u Beogradu. 60:81-102.
46. Ziyari K, Zanjiri M, Kobbari Sorkh L (2010). Study and ranking of the degree of development of cities in Khorasan Razavi province using topsis techniques. Human Geography Researches. 42(72):17-30. [Persian]
47. Zeberdast E (1999). Industrial development of regions and effective factors in locating large industrial activities. Architecture and Technology. 6(0):38-29. [Persian]