1- گروه مهندسی و مدیریت منابع آب، دانشکده مهندسی عمران-آب-محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران 2- گروه مهندسی ژئوتکنیک و حمل و نقل، دانشکده مهندسی عمران-آب-محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران 3- گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران 4- مرکز مطالعات خاورمیانه و مهندسی منابع آب، دانشگاه لوند، لوند، سوئد
چکیده (922 مشاهده)
اهداف:پژوهشحاضرباهدفبررسیوپیشبینیتغییراتسنجههاوفرآیندهایتغییرسیمایسرزمیندرحوزهآبخیزگرگانروددراستانگلستانانجامشد. روششناسی:نقشههایکاربری/پوششزمیندرسالهای1990،2000،2010و2020میلادیتهیهشد.سپسپیشبینیتغییراتکاربری/پوششزمینبرایشرایطآینده،تحتدوسناریوی(1)تداومروندفعلیتغییربرایسال2040و(2)تغییراتکاربری/پوششزمینبرایسال2040بر اساس تواناکولوژیکیسرزمین،بااستفادهازمدلسازتغییرسرزمینانجامپذیرفت.سنجههاوفرآیندهایتغییرسیمایسرزمیندرسالهایموردمطالعهوسناریوهایمدنظربااستفادهازنرمافزارFragstatsاستخراجوتغییراتآنهاطیدورهموردمطالعه(1990تا2020)تحلیلشد. یافتهها:طیدورهموردبررسی،جنگلزدایی(53/279کیلومتر مربع)،کاهشاراضیمرتعی(98/542کیلومتر مربع)،توسعهکشاورزی(413کیلومتر مربع)وتوسعهمناطقمسکونی(81/133کیلومتر مربع)درآبخیزگرگانروداتفاقافتادهبود.بر اساس نقشهپیشبینیشده کاربریاراضیبرایسال2040تحتدوسناریویمدیریتی،مساحتکاربرهایجنگل،کشاورزیومرتعدرسناریویاول(براساسروندتغییراتفعلی)باتغییر37/58-،8/35،28/8کیلومتر مربعبه98/1364،09/2396و18/3481کیلومتر مربعخواهدرسید.ایندرحالیاستکهدرسناریویدوم(براساستواناکولوژیک)مساحتکاربرهایجنگل،کشاورزیومرتعباتغییر27/4،86/100-و58/96کیلومتر مربعبه54/1427،55/2258و49/3567کیلومتر مربعخواهدرسید. نتیجهگیری:افزایشوکاهشتعدادلکههابهترتیبدرکاربریهایانسانساختوطبیعیبیانگر روندتخریبیسیمایسرزمینطیدورهپژوهشاست.فرآیندهایتنزلدرجنگل،تفکیکدرمرتعوایجاددرکشاورزیومناطقمسکونیطیدوره30سالهپژوهشدرآبخیزگرگانرودبهوقوعپیوستهاست.