دوره 30، شماره 3 - ( 1394 )
جلد 30 شماره 3 صفحات 50-39 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1393/2/16 | پذیرش: 1393/12/8 | انتشار: 1394/9/28
دریافت: 1393/2/16 | پذیرش: 1393/12/8 | انتشار: 1394/9/28
Rights and permissions
Authors
مهدی دوستکامیان1، سعیده اشرفی2، فردین قدمی3
1- گروه آب و هواشناسی ،دانشگاه زنجان،زنجان،ایران
2- گروه آب و هواشناسی،دانشگاه تبریز،تبریز،ایران
3- گروه آب و هواشناسی ،دانشگاه خوارزمی،تهران،ایران
2- گروه آب و هواشناسی،دانشگاه تبریز،تبریز،ایران
3- گروه آب و هواشناسی ،دانشگاه خوارزمی،تهران،ایران
چکیده (4014 مشاهده)
هدف از پژوهش حاضر، تحلیل تغییرات خود همبستگی فضایی یخبندان های دوره ای ایران طی نیم قرن اخیر است. بدین منظور داده های روزانه دما طی دوره 1340-1383 از پایگاه داده اسفزاری استخراج و به منظور افزایش تفکیک زمانی پایگاه داده مذکور، مشاهدات روزانه دما از سال 1383 تا انتهای 1390 با بهره گیری از همان روش و همان تفکیک مکانی به پایگاه داده مذکور افزوده گردید. سپس با استفاده از امکانات برنامه نویسی در محیط نر م افزار متلب و سامانه اطلاعات جغرافیایی با استفاده شاخص موران به تحلیل تغییرات خود همبستگی فضایی یخبندان طی پنج دوره مساوی پرداخته شد. در این مطالعه، برای عملیات ترسیمی از نرم افزار سرفر بهره گرفته شد. نتایج نشان می دهد که بیشینه فراوانی وقوع یخبندان در تمام دوره ها، بیشتر در غرب، شمال غرب و شمال شرق قرار دارد که بر ارتفاعات منطبق هستند. در این میان، نواحی جنوبی کشور به علت موقعیت قرارگیری و همچنین، حاکمیت پرفشار پویشی در تمام دوره تقریباً فاقد یخبندان بوده است. با وجود این، به سمت دوره های اخیر (به ویژه از 1370 به بعد) وقوع یخبندا ن ها به شدت کاهش پیدا کرده است؛ به طوری که تحلیل تغییرات الگوی خود همبستگی فضایی یخبندا ن ها نشان داد که الگوی توزیع فضایی یخبندان ها طی سا لهای اخیر، کاهش محسوسی داشته است که با نتایج مطالعات در زمینه گرمایش جهانی مطابقت دارد.
واژه‌های کلیدی:
فهرست منابع
1. امیدوار، کمال و ابراهیمی، عاطفه .(1388). پهنه بندی شدت یخبندان در استان یزد، جغرافیا (نشریه علمی-پژوهشی انجمن جغرافیای ایران)، ش 20 و 21 ، صص 113 – ۱۲۷.
2. جهانبخش، سعید؛ رضایی، سمیه؛ قاسمی، احمدرضا و تدینی، معصومه .(1390). تحلیل همدیدی یخبندان های بهاره تبریز (مطالعه موردی: سرمای بهار 1382 و 1383)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، ش 3، صص 1-۲۴.
3. حجازی زاده، زهرا و ناصرزاده، محمد حسین .(1384). محاسبه و تحلیل یخبندان ها توسط برنامه دلفی در استان لرستان، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، بهار، صص 139-۱۵۰.
4. حجازی زاده، زهرا؛ ناصرزاده، محمدحسین .(1386). تجزیه و تحلیل یخبندان در استان لرستان، نشریه علوم جغرافیایی، ج 6، ش 8 و 9، صص ۱9-۳۲.
5. خوشحال دستجردی، جواد؛ یزدان پناه، حجت الله، حاتمی، بهمن و بیگلو، خداکرم .(1389). شناسایی الگوهای، گردشی پدیده یخبندان با کاربرد تحلیل مؤلفه های مبنا و تحلیل خوشه ای (مطالعه موردی: استان فارس). ش2 صص 27-۳۸.
6. خسروی، محمود و دوستکامیان، مهدی؛ میرموسوی، سیدحسین و بیات، علی و بیگ رضایی، احسان .(1393) تحلیل و طبقه بندی دما و بارش در ایران زمین با استفاده از روش های زمین آمار و تحلیل خوشه ای، ش 13 ، صص 121-132.
7. ذوالفقاری، حسن؛ زاهدی، غلامرضا و سجادی فر، طیبه .(1391). پیش بینی تاریخ آخرین یخبندان های بهاری در غرب و شمال غرب ایران، جغرافیا و پایداری محیط، 4، صص 59 – ۷۴.
8. طاووسی، تقی و درخشی، جعفر .( 1389 ). تحلیل آماری احتمال وقوع و دوره های برگشت یخبندان های زودرس و دیررس زاهدان در دوره آماری ( 1386- ۱۳۶۰) مجله علمی - پژوهشی فضای جغرافیایی،۳۰،صص ۸۹-۱۰۴.
9. عزیزی، قاسم .(1383). ارزیابی همدیدی یخبندان های بهاری نیمه غرب ایران، مدرس علوم انسانی، ش 18 ، صص 99-۱۱۶.
10. عسگری، علی .(1390). تحلیل های آمار فضایی، انتشارات سازمان اطلاعات و فناوری شهرداری تهران.
11. علیجانی، بهلول .(1385). آب و هوای ایران، انتشارات دانشگاه پیام نور.
12. علیجانی، بهلول و کاویانی، محمدرضا .(1385). مبانی آب و هواشناسی، انتشارات سمت.
13. 13 - علیجانی، بهلول؛ محمودی، پیمان؛ سلیقه، محمد و ریگی چاهی، محمد .(1390). بررسی تغییرات کمینه ها و بیشینه های سالانه دما در ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، ش 3، صص 1735
14. علیجانی، بهلول؛ محمودی، پیمان؛ ریگی چاهی، ال هبخش و خسروی، پرویز .(1389). بررسی تداوم روزهای یخبندان در ایران، پژوهش های جغرافیای طبیعی، 73 ، صص 1-۲۰.
15. عیسی زاده، شاهرخ؛ معماریان، محمدحسین؛ میررکنی، سید مجید و تق یزاده، احسان .( 1389 ). تحلیل همدیدی یخبندان های استان آذربایجان شرقی، چهاردهمین کنفرانس ژئوفیزیک ایران، تهران، فیزیک فضا، صص۲۴۱ - ۲۳۸.
16. فتاحی، ابراهیم و تهمینه، صالحی پاک .(1388). تحلیل الگوهای همدیدی یخبندان های زمستانه ایران، جغرافیا و توسعه، صص ۱۳۶-۱۲۷.
17. فتاحی، ابراهیم و صالحی پاک تهمینه .(1388). تحلیل الگوی همدیدی یخبندان های زمستانه ایران، مجله جغرافیا و توسعه، ش 13 ، صص ۱۲۷-136
18. کمالی، غلامعلی و حبیبی نوخندان، مجید .(1384). بررسی توزیع مکانی و زمانی یخبندان در ایران و نقش آن در حمل و نقل جاده ای، پژوهشنامه حمل ونقل، سال دوم، ش 2، صص 135-127
19. مسعودیان، ابوالفضل و دارند، محمد .(1389). شناسایی و پهنه بندی نواحی دمای فرین سرد ایران، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 2، صص ۴۳-۵۴.
20. مسعودیان، سیدابوالفضل و دارند، محمد .(1392). تحلیل همدید یخبندان های فراگیر و با دوام ایران، جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، 2، صص ۱۲۹-۱۴۰.
21. مسعودیان، سیدابوالفضل .(1383). بررسی دمای ایران در نیم سده گذشته، مجله جغرافیا و توسعه، صص ۸۹-۱۰۶.
22. مسعودیان، سیدابوالفضل .(1390). آب هوای ایران، انتشارات شریعه توسعه مشهد - دانشگاه اصفهان.
23. نوحی، کیوان؛ صحرائیان، فاطمه؛ پدرام، مژده و صداقت کردار، عبدالله .(1387). تعیین طول دوره بدون یخبندان با استفاده از تاریخ های آغاز و خاتمه یخبندان فرا رفتی و تابشی در نواحی زنجان، قزوین و تهران، علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 46 ، صص ۴۴۹-۴۶۰.
24. هژبرپور، قاسم و علیجانی، بهلول .(1386). تحلیل همدید یخبندان های استان اردبیل، جغرافیا و توسعه، ش 10، صص ۸۹-۱۰۶.
25. Frauenfeld, Oliver W, Zhang, Tingjun and McCreight James L.(2007). Northern hemisphere freezing/thawing index variations over the twentieth century, Int. J. Climatol. 27,pp 47 – 63
26. Saikranthi, K., T. Narayana Rao, B. Radhakrishna, S. Vijaya Bhaskara Rao.(2013): Impact of Misrepresentation of Freezing-Level Height by the TRMM Algorithm on Shallow Rain Statistics over India and Adjoining Oceans. J. Appl. Meteor. Climatol, 52,pp: 2001–2008.
27. Sinha, Tushar and Cherkauer, Keitha .(2008). Time Series Analysis of Soil Freeze and Thaw Processes in Indiana, Iournal of Hydrometeorology, Vol 9,pp: 936- 950
28. Welti, André, Zamin A. Kanji, F. Lüönd, Olaf Stetzer, Ulrike Lohmann .(2014). Exploring the Mechanisms of Ice Nucleation on Kaolinite: From Deposition Nucleation to Condensation Freezing. J. Atmos. Sci., 71, pp:16–36.