Persian
Language
Geographical Research is Published in Persian Fulltext.
دوره 37، شماره 1 - ( 1400 )
جلد 37 شماره 1 صفحات 153-141 |
برگشت به فهرست نسخه ها
نوع مقاله:
موضوع مقاله:
History
دریافت: 1400/6/7 | پذیرش: 1400/8/25 | انتشار: 1400/11/2
دریافت: 1400/6/7 | پذیرش: 1400/8/25 | انتشار: 1400/11/2
How to cite this article
Lotfi H, Noori Kermani A, Ziari K. Spatial Analysis of Physical Resilience Components of Ilam City against Earthquake with a Futuristic Approach. GeoRes 2022; 37 (1) :141-153
URL: http://georesearch.ir/article-1-1204-fa.html
URL: http://georesearch.ir/article-1-1204-fa.html
لطفی حمدالله، نوری کرمانی علی، زیاری کرامت‌اله. تحلیل فضایی مولفه‌‌های تاب‌آوری کالبدی شهر ایلام در برابر زلزله با رویکرد آینده‌پژوهی. فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی. 1400; 37 (1) :141-153
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rights and permissions
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Authors
حمدالله لطفی1، علی نوری کرمانی*1، کرامت‌اله زیاری2
1- گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2- گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2- گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده (1036 مشاهده)
اهداف: امروزه بحث تاب‌آوری جزء مهم‌ترین مباحث مطالعاتی دنیا به شمار می‌رود. پژوهش حاضر با هدف تحلیل فضایی مولفه‌‌های تاب‌آوری کالبدی شهر ایلام در برابر زلزله با رویکرد آینده‌پژوهی انجام شد.
روش‌شناسی: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش به صورت توصیفی-تحلیلی است که در سال‌های ۱۴۰۰-۱۳۹۹ و در شهر ایلام انجام شد. تعداد ۴۴ متخصص در حوزه تاب‌آوری و آینده‌پژوهی با روش نمونه‌گیری در دسترس و به صورت هدفمند انتخاب شدند و در مطالعه شرکت کردند. برای تحلیل فضایی مولفه‌‌های تاب‌آوری کالبدی، پنج شاخص اسکلت ابنیه، جنس مصالح، تعداد طبقات، دانه‌بندی و قدمت ابنیه با استفاده از نرم‌افزار‌های Geoda ۱.۲۰.۰.۸ و ArcGIS ۱۰.۴.۱ تحلیل و در ادامه با بهره‌گیری از تکنیک دلفی و کاربست تکنیک تحلیل اثرات متقاطع در نرم‌افزار MICMAC ۶.۱.۲، تجزیه‌وتحلیل اطلاعات با رویکرد آینده‌پژوهی صورت گرفت.
یافته‌ها: بررسی‌ها در بخش تحلیل فضایی مولفه‌‌های تاب‌آوری کالبدی شهر ایلام نشان داد که ۳۹۷۵۶۴۶متر مربع یعنی ۲۸/۶۸% از کل مساحت در بازه تاب‌آوری نسبتاً غیرتاب‌آور تا کاملاً غیرتاب‌آور قرار داشتند و ۳۲۱۷۸۹متر مربع یعنی ۵۳/۵% از کل مساحت در بازه تاب‌آوری متوسط قرار داشت. عوامل کلیدی تبیین‌کننده مولفه‌‌های افزایش تاب‌آوری کالبدی شهر ایلام در آینده با توجه به وضع موجود و میزان تاثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم متغیرها بر یکدیگر و بر روند آینده تاب‌آوری کالبدی شهر ایلام در برابر زلزله شامل پیشران‌های زمین بستر، فضا باز و نفوذ پذیری، تراکم جمعیت، مقاومت و استحکام سازه، تراکم مسکونی، دسترسی و کاربری اراضی بودند.
نتیجه‌گیری: نتایج تحلیل فضایی نشان می‌دهد که تاب‌آوری شهر ایلام در وضعیت نسبتاً نامناسبی قرار دارد، در واقع ۶۸% بافت مسکونی شهر ایلام در بازه نسبتاً غیرتاب‌آور تا کاملاً غیرتاب‌آور قرار دارد همچنین ساختار فضایی محرک‌‌های مستقیم نقشه راه تاب‌آوری کالبدی با نرخ ۱۰۰% گویای این بود که از بین ۸ متغیر اولیه تاثیرگذار، ۳ عامل در تاب‌آوری کالبدی ایلام در مقابله با زلزله اثر کلیدی دارند. این متغیرها عبارت‌اند از: زمین بستر، فضای باز و نفوذپذیری. همچنین نتایج پژوهش نشان می‌دهد که روابط عوامل کلیدی، از تاثیرگذاری و تاثیرپذیری زیادی برخوردارند.
روش‌شناسی: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش به صورت توصیفی-تحلیلی است که در سال‌های ۱۴۰۰-۱۳۹۹ و در شهر ایلام انجام شد. تعداد ۴۴ متخصص در حوزه تاب‌آوری و آینده‌پژوهی با روش نمونه‌گیری در دسترس و به صورت هدفمند انتخاب شدند و در مطالعه شرکت کردند. برای تحلیل فضایی مولفه‌‌های تاب‌آوری کالبدی، پنج شاخص اسکلت ابنیه، جنس مصالح، تعداد طبقات، دانه‌بندی و قدمت ابنیه با استفاده از نرم‌افزار‌های Geoda ۱.۲۰.۰.۸ و ArcGIS ۱۰.۴.۱ تحلیل و در ادامه با بهره‌گیری از تکنیک دلفی و کاربست تکنیک تحلیل اثرات متقاطع در نرم‌افزار MICMAC ۶.۱.۲، تجزیه‌وتحلیل اطلاعات با رویکرد آینده‌پژوهی صورت گرفت.
یافته‌ها: بررسی‌ها در بخش تحلیل فضایی مولفه‌‌های تاب‌آوری کالبدی شهر ایلام نشان داد که ۳۹۷۵۶۴۶متر مربع یعنی ۲۸/۶۸% از کل مساحت در بازه تاب‌آوری نسبتاً غیرتاب‌آور تا کاملاً غیرتاب‌آور قرار داشتند و ۳۲۱۷۸۹متر مربع یعنی ۵۳/۵% از کل مساحت در بازه تاب‌آوری متوسط قرار داشت. عوامل کلیدی تبیین‌کننده مولفه‌‌های افزایش تاب‌آوری کالبدی شهر ایلام در آینده با توجه به وضع موجود و میزان تاثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم متغیرها بر یکدیگر و بر روند آینده تاب‌آوری کالبدی شهر ایلام در برابر زلزله شامل پیشران‌های زمین بستر، فضا باز و نفوذ پذیری، تراکم جمعیت، مقاومت و استحکام سازه، تراکم مسکونی، دسترسی و کاربری اراضی بودند.
نتیجه‌گیری: نتایج تحلیل فضایی نشان می‌دهد که تاب‌آوری شهر ایلام در وضعیت نسبتاً نامناسبی قرار دارد، در واقع ۶۸% بافت مسکونی شهر ایلام در بازه نسبتاً غیرتاب‌آور تا کاملاً غیرتاب‌آور قرار دارد همچنین ساختار فضایی محرک‌‌های مستقیم نقشه راه تاب‌آوری کالبدی با نرخ ۱۰۰% گویای این بود که از بین ۸ متغیر اولیه تاثیرگذار، ۳ عامل در تاب‌آوری کالبدی ایلام در مقابله با زلزله اثر کلیدی دارند. این متغیرها عبارت‌اند از: زمین بستر، فضای باز و نفوذپذیری. همچنین نتایج پژوهش نشان می‌دهد که روابط عوامل کلیدی، از تاثیرگذاری و تاثیرپذیری زیادی برخوردارند.
واژه‌های کلیدی: